Ανάρχα και θεοί πείθονται

Θρυλείται πως ο Γιάννης Σκαρίμπας, λίγο πριν πεθάνει, ερωτώμενος ποια φράση του θα κατέλιπε ως σοφία-ουσία ζωής, απάντησε: «Ανάρχα και θεοί πείθονται». Αραγε όμως, μπορεί κανείς να είναι όντως αναρχικός σε αυτόν τον χθαμαλό βίο, όσο και να το προσπαθεί, ή να το ονειρεύεται; Δηλαδή, αν παρατήσεις τα πάντα και ανεβείς μόνος σου στο βουνό με μια κατσίκα και ένα Μάκιντος και γράφεις όλη μέρα ποιήματα χωρίς να έχεις σχέση ή συναλλαγή με κανέναν είσαι κατά κάποιο τρόπο αναρχικός; Πλησιάζεις το όνειρό σου; (Οχι την κοινωνική αναρχία, αλλά τουλάχιστον την ατομική;). Αμφίβολο. Διότι κάποια στιγμή θα

Αναρχικός γλιτωμός, νυν αιωρούμαι, ιπτάμενος και τζέντελεμαν δεν υπάρχει για κανέναν. Ουκ έστιν τόπος. Ούτε καν η Ουτοπία, που είναι συχνά πρόσχημα για πολλές αθλιότητες. (Αμα ζοριστεί από ερωτήσεις ο άλλος, λέει: ναι, αλλά υπάρχει και η Ουτοπία). Αυτά είναι παλιά κλισέ που εντυπωσιάζουν ίσως νεοφώτιστους ή μυστήρια πνεύματα που βρίσκουν καταφυγή στη μεταφυσική. Καταρχήν αν ψάξεις στο λήμμα «αναρχία» και δεις πόσες δεκάδες εκδοχές της υπάρχουν, θα ζαλιστείς – πιο πολλές από όσες είναι η ελληνική «Αριστερά» σήμερα. Ενα θεωρητικό χάος από τον Ουίλιαμ Γκόντγουιν ως τον Ζήνωνα και από τον Κροπότκιν και τον Μπακούνιν ως τον Προυντόν και τον Μαξ Στίρνερ, τον οικοαναρχισμό, τον αναρχοχριστιανισμό, και από τους ελευθεριακούς ως τον Τολστόι και τον αναρχοπρωτογονισμό – μια απέραντη ποικιλία θεωριών και απόψεων για κάτι που φαίνεται και είναι απλό, αλλά στην πορεία τα πάντα μπερδεύονται ως συνήθως από τους δασκάλους και τους αιρετικούς της αίρεσης, ω, αίρεση.

Πώς, λοιπόν, να γλιτώσει κανείς απ’ το κράτος; Και μάλιστα χωρίς να δημιουργήσει ένα άλλο κράτος που θα παριστάνει το μη-κράτος, αναπόφευκτα, εφόσον κάθε συνειδητός σχηματισμός, κάθε εθελούσιο status με κανόνες είναι πάλι κράτος, ίσως χειρότερο πιο το αστικό, πιο υποκριτικό, με περισσότερους τεμπέληδες και κατσαπλιάδες;  (Κι εδώ φαίνεται η όντως ισχύς των κλισέ, όσο και να λέμε). Καταρχήν εκείνο που δύσκολα κατανοείται είναι γιατί κάποιος αναρχικός δεν εγκαταλείπει μαζί με ομοϊδεάτες του το αστικό κράτος και να πάνε να ζήσουν κάπου μακριά, ιδρύοντας μια δική τους μικροκοινωνία όπως θα τους άρεσε, με τους κανόνες (ή μη-κανόνες) που τους εμπνέουν, παρά συγκρούονται με το αστικό κράτος διαρκώς, ταλαιπωρούνται και θέλουνε να αλλάξουνε με το ζόρι όλους εμάς που έχουμε βολευτεί, μας αρέσει η κατάσταση, η διεφθαρμένη αστίλα, η ηλιθιότητα, η ελευθερία που υπάρχει και τη βρίσκουμε με τα πρωινάδικα συνειδητά και μια χαρά; Λογαριασμό δεν δίνουμε σε κανένα παιδάριο, ή ημιπιτσιρικά, και βιώνουμε τη δική μας ιδιότυπη αναρχία μέσα στις άπειρες ρωγμές του χαλαρού συστήματος χωρίς να μας ενοχλεί κανένας – πάντως είναι καλύτερα από το σύστημα Κιμ, Κίνας ή Κούβας, γιατί εκεί τους αναρχικούς τους μπαγλαρώνουνε και τους εξαφανίζουν πάραυτα και άντε  τράβα αν μπορείς να κάνεις κατάληψη στο Πεκίνο ή σε πανεπιστήμιο της Βόρειας Κορέας. (Και πάρε με τηλέφωνο – αν βρεις κινητό).

Αυτά τα μπερεκέτια τα απολαμβάνει ο αναρχικός και ο αντιεξουσιαστής μόνο μέσα στο χαλαρό αστικό σύστημα γι’ αυτό και αγωνιζόμαστε ώστε αυτό να συντηρηθεί – είναι μια αντίφαση τεχνικού χαρακτήρα, ή απλής ονοματολογίας, αφού τελικά εκεί καταλήγουν τα πάντα όλα: στον εγωισμό. Στο τέλος έρχονται πάντα οι αχώνευτοι, λέει ο Μάριος Χάκκας. Και αν ανάρχα και θεοί πείθονται στο τέλος ακόμα και οι θεοί καταλήγουν σε χθαμαλές πρακτικές ιδιοτέλειας και μικροαστισμού ο οποίος πορεύεται θριαμβικά, μέσα στις δεκαετίες και τους αιώνες, ως κυρίαρχο τελικό σύστημα, άσχετα με το πιο σύστημα επιβάλλεις κατ’ επίφαση. Κι αυτό γιατί ο άνθρωπος βαριέται γρήγορα τις επιτροπές, τη θεωρία, την ανθρωπίλα, και γερνάει ακόμα γρηγορότερα.

Ο Πορτογάλος Φερνάντο Πεσόα συνέλαβε μιαν έννοια του αναρχισμού εντελώς απρόσμενη, αλλά πολύ πιο ρεαλιστική από τις συνήθεις θεωρίες, στον «Αναρχικό τραπεζίτη» υποστηρίζοντας πως πραγματικός αναρχικός είναι μόνο ο πολύ πλούσιος άνθρωπος που με το χρήμα μπορεί να υπερβεί σχεδόν οποιονδήποτε φραγμό, νόμο ή  εμπόδιο – δεν είναι ένας οραματιστής φτωχομπινές που τον δέρνουνε με κλομπ στα παραδρόμια των Εξαρχείων. Χρήμα και θεοί πείθονται. Χρήμα ίσον αναρχία, δηλαδή; Ναι, σε μεγάλο βαθμό, κι αν το δεις λίγο λαϊκίστικα.

Πες μου, λοιπόν, παραδοξολογώντας έστω, ποιος, ή ποιοι είναι στις μέρες μας οι μεγαλύτεροι και οι όντως αναρχικοί; Παιγνιωδώς θα απαντούσα και παραδόξως, πως οι δύο μεγαλύτεροι αναρχικοί των ημερών μας είναι ο Τραμπ και ο Ιλον Μάσκ. Εξω από κάθε φραγμό, δεοντολογία, ψωροφιλότιμο, νόμους, δέοντα, παλιές αξίες, ουμανισμούς, κοινή λογική και ορθή συμπεριφορά – δεν τους σταματάει τίποτε. Ανεξέλεγκτοι και απρόβλεπτοι. Δεν δίνουν αναφορά σε κανένα σύστημα. Δεν λογαριάζουν λαούς, συνέπειες ή συμφέροντα. Δεν ξέρω αν υπάρχει προηγούμενο στην Ιστορία, ίσως ναι, με κάποιους ρωμαίους αυτοκράτορες που σαλτάρισαν. Ανάρχα και θεοί πείθονται. Ή, κάνουν πως πείθονται – μέχρι η Υβρις να τους επαναφέρει στα όποια λογικά τους.