Η αμφίβολη χρησιμότητα της επαναγοράς χρέους

Ως γνωστόν, μέρος κλειδί της συμφωνίας για την Ελλάδα που επιτεύχθηκε στην Σύνοδο του Eurogroup, αποτελεί η επαναγορά χρέους της που διαπραγματεύεται σε τιμή χαμηλότερη από την ονομαστική. Μπορεί χθες ο Υπουργός Οικονομικών, Γιάννης Στουρνάρας, να προσπάθησε να πείσει ότι υπάρχει plan B, αν αυτή δεν επιτύχει, είναι κάτι περισσότερο από βέβαιο όμως, ότι το πρόγραμμα σταδιακής μείωσης του χρέους χωρίς

Η γερμανική εφημερίδα «Frankfurter Allgemeine» σχολίασε το γεγονός, παρουσιάζοντας ταυτόχρονα πολύ ενδιαφέρον ιστορικό προηγούμενο από την Λατινική Αμερική.

Τα κράτη της ευρωζώνης και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο  ποντάρουν στο γεγονός ότι το βάρος του χρέους της Ελλάδας μπορεί να μειωθεί μέσω προγράμματος επαναγοράς χρέους. Το όφελος μιας τέτοιας επαναγοράς είναι όμως εξόχως αμφίβολο. Αυτό το διδάσκουν εμπειρίες από την κρίση χρέους της Λατινικής Αμερικής στην δεκαετία του ’80.

Οι οικονομολόγοι  Jeremy Bulow και Kenneth Rogoff, με έκθεσή τους ήδη από το 1988, υπέδειξαν ότι μια επαναγορά χρέους από υπερχρεωμένη χώρα στις περισσότερες περιπτώσεις δεν αξίζει τον κόπο, αφού στην ουσία δι’ αυτής επιδοτεί τους πιστωτές με τα λίγα λεφτά που της έχουν απομείνει.

Κλασικό παράδειγμα αποτελεί η Βολιβία, η οποία τον Μάρτιο του 1988 επαναγόρασε το 46% του χρέους της, που ανερχόταν σε 670 εκ. δολάρια και βρισκόταν στα χέρια αλλοδαπών τραπεζών. Το φαινομενικό όφελος συνίστατο στο ότι και στην περίπτωση της Βολιβίας, όπως και στης Ελλάδας, λόγω της κρίσης, το κρατικό χρέος διαπραγματευόταν σε τιμή πολύ κατώτερη από την ονομαστική. Η Βολιβία πλήρωσε λοιπόν, 34 εκ. δολάρια για τίτλους συνολικής αξίας 308 εκ. δολαρίων. Τα χρήματα αυτά της είχαν δωρίσει ξένα κράτη. Εξωτερικά αυτή η δοσοληψία φαινόταν επωφελής.  Στην πραγματικότητα όμως, το όφελος που αποκόμισε η χώρα, σύμφωνα με την ανάλυση των Bulow και Rogoff, ήταν εξαιρετικά μικρό. Πριν από την επαναγορά, το κρατικό χρέος της Βολιβίας διαπραγματευόταν σε τιμή 6 σεντς ανά δολάριο και η αγοραστική αξία του χρέους ανερχόταν σε 40,2 εκ. δολάρια. Μετά την επαναγορά η τιμή του χρέους ανέβηκε σε 11 σεντς ανά δολάριο και η συνολική αγοραστική αξία του χρέους μειώθηκε έτσι μόλις στα 39,8 εκ δολάρια. Η Βολιβία δηλ. ξόδεψε 34 εκ. δολάρια για να μειώσει το χρέος της κατά 400.000 δολάρια μόλις ή 1% του συνολικού της χρέους.

Τα κράτη της ευρωζώνης και το ΔΝΤ έχουν επίγνωση αυτών των δυσκολιών στην περίπτωση της Ελλάδας. Η Διευθύντρια του τελευταίου, Christine Lagarde, είπε την Τρίτη στις Βρυξέλλες, ότι θα ήταν καλύτερο να μην μιλάει κανείς πολύ για το θέμα της επαναγοράς. Η αιτία είναι ότι τόσο το ΔΝΤ όσο και οι χώρες της ευρωζώνης θέλουν, μέσω όσο το δυνατόν λιγότερων πληροφοριών, να προσπαθήσουν να κρατήσουν χαμηλά την τιμή αγοράς των ομολόγων για την Ελλάδα, με αντίστοιχο κόστος των ιδιωτών πιστωτών. Με το προγραμματισμένο ποσό των 10 δισ. ευρώ θα πρέπει να μειωθεί το δυνατόν περισσότερο η ονομαστική τιμή του χρέους. Σύμφωνα με σχετικό πίνακα που παρουσιάσθηκε στο Eurog