Επτά καλλιτέχνες… μόνοι στο σπίτι τις γιορτές

Ωραία τα ρεβεγιόν και οι οικογενειακές συγκεντρώσεις, καλά και τα νυχτοπερπατήματα στις στολισμένες γειτονιές, αλλά οι ημέρες των εορτών προσφέρονται και για…ήσυχα βράδια κι ας ανάβει η Αθήνα σαν μεγάλο καράβι από φωτάκια και στολισμούς. Τι πιο πολύτιμο από ένα καλό βιβλίο, μια θεσπέσια μουσική ή μια κλασική ταινία για κάποιον που επιλέγει τη θαλπωρή του σπιτιού αυτές τις ημέρες. Ζητήσαμε από ανθρώπους του πολιτισμού να μας πουν με ποια έργα τέχνης, μουσικές, βιβλία, ταινίες κ.λπ. θα περνούσαν συντροφιά την ημέρα των Χριστουγέννων

εάν βρίσκονταν «αποκλεισμένοι» στο σπίτι τους.

Λένα Πλάτωνος Συνθέτρια: Με Μπαχ και Λένιν

Τα καλλιτεχνικά έργα που θα επέλεγα για τα φετινά Χριστούγεννα είναι αυτά στα οποία ανατρέχω συχνά. Ευχαρίστως θα ξαναδιάβαζα το βιβλίο «Ενα φάντασμα στη μηχανή» του Αρθουρ Κέσλερ, που σκιαγραφεί με τρομερά ευφάνταστο τρόπο όσα ζει η ανθρωπότητα στον 21ο αιώνα. Κι αν έπεφτε η διάθεσή μου, θα ξανανέβαινε με το τραγούδι «You» των Ten Sharp, που το λατρεύω καθώς αποτελεί την πιο αισιόδοξη πλευρά του ερωτικού συναισθήματος. Θα αναζητούσα έπειτα την ηρεμία μου στην «Πασσακάλια» του Γιόχαν Σεμπάστιαν Μπαχ, ένα απ’ τα αριστουργήματα στην ιστορία της τέχνης γενικότερα, όχι μόνο της μουσικής. Αργά το βράδυ θα ξανάβλεπα το «Good bye, Lenin!» και θα μελαγχολούσα. Η σκηνή με το ιπτάμενο άγαλμα του Λένιν σε έναν κόσμο που βάζει τα χέρια του και βγάζει τα ίδια του τα μάτια πιθανώς να με έκανε και να δακρύσω για την κατάρρευση των ιδεολογιών μιας ολόκληρης ζωής.

Σοφία Φιλιππίδου Ηθοποιός – σκηνοθέτιδα – συγγραφέας: Με Nατ Kινγκ Κόουλ και Ορσον Γουέλς

Τα Χριστούγεννα μου αρέσει να κάθομαι σπίτι. Θα ζυμώσω παραδοσιακά τρεις βασιλόπιτες, θα βάλω μέσα το φλουρί, ίσως να κάνω και λίγα μελομακάρονα για το καλό, θα ακούσω τον βασιλιά των Χριστουγέννων Nατ Kινγκ Κόουλ, με τα τραγούδια του οποίου ηρεμεί και η γάτα μου η Κανέλα, θα ψάξω στην τηλεόραση κάποια ερωτική περιπέτεια με ραγισμένες καρδιές, λαμπιόνια, μπάλες, γιρλάντες, jingle bells και το κλασικό φιλί πάνω σ’ ένα χιονισμένο πεζοδρόμιο

του Μανχάταν στο τέλος… Ισως αναζητήσω ακόμη μια φορά τον «Πολίτη Κέιν» του Ορσον Γουέλς και ψάξω για το κρυμμένο νόημα του Rosebud. Θα διαβάσω από κάποια βιβλία που έχω έξω έξω τα υπογραμμισμένα αποσπάσματα, όπως από τον «Μόμπι Ντικ» του Χέρμαν Μέλβιλ τον μονόλογο του Αχαάβ πάνω στο κατάστρωμα προς την κομμένη κεφαλή μιας σπερμοφάλαινας (όμοιο με το κεφάλι της Σφίγγας στην έρημο) «Ω εσύ, τεράστια και

σεβάσμια κεφαλή[…], έχεις δει τόσα που αρκούν για να κάνουν σκόνη τους πλανήτες […] κι όμως ούτε μια συλλαβή δεν λες». Στα «Χριστουγεννιάτικα διηγήματα» του Παπαδιαμάντη που τόσο πολύ αγαπώ με πονάει η φτώχεια των ανθρώπων που ψάχνουν «έναν κούρκον να τον σφάξουν», όπως κι εμείς που κάποτε στα παιδικά μου χρόνια έτυχε να μην έχουμε μια κότα για να κάνουμε Χριστούγεννα…

Αργύρης Παπαδημητρόπουλος Σκηνοθέτης: Μια νύχτα με τα «Καλά παιδιά»

Δεν είμαι καθόλου ο τύπος που θα καθίσει μόνος το βράδυ των Χριστουγέννων. Ισως και κανένα άλλο βράδυ. Δεν αναζητώ την ηρεμία και δεν απολαμβάνω τη μοναξιά. Οπότε η άσκηση που μου βάζεις είναι εξαιρετικά δύσκολη. Για να γλιτώσω λοιπόν από τη μοναξιά θα έβαζα κάτι πολύ οικείο να μου κάνει παρέα. Οικείο είναι το «Good fellas» (Τα καλά παιδιά),

που έχω δει άπειρες φορές. Θα έβαζα να το δω όπως όταν ήμουν μικρός και προσπαθούσα να μάθω πώς γίνονται οι ταινίες. Χωρίς ήχο και χωρίς υπότιτλους για να καταλάβω πώς λες μια ιστορία με την κάμερα από τον μεγαλύτερο εν ζωή παραμυθά. Από πάνω θα έβαζα μια άσχετη μουσική, από την «Αγια νύχτα» μέχρι το «Blank space» της Τέιλορ Σουίφτ και από το «Mercy seat» του Κέιβ μέχρι το «Come together» των Beatles. Oσο άσχετη και να ήταν θα έστεκε πάνω στην ταινία, γιατί ο Σκορσέζε δίνει ρυθμό στη μουσική και όχι η μουσική στις ταινίες του.

Ε έπειτα από αυτό πιστεύω θα ήθελα να βγω έξω να βρω τους φίλους μου.

Μαρίζα Κωχ – Τραγουδίστρια – Τραγουδοποιός: Πορεύτηκα με τον Νίκο Κούνδουρο

Χριστούγεννα θα κάνω στην Αθήνα με την οικογένεια, που έχω τη διπλή χαρά να γιορτάζουν η Χριστίνα η νύφη μου και ο Μανώλης ο γιος μου. Βέβαια, το υποτυπώδες στόλισμα του σπιτιού είναι για τα μαύρα μάτια της Ανατολής, της εγγονής μου. Ζούμε στη χρονιά που δεν υπάρχουν περιθώρια ούτε για χαμόγελα. Eτσι είναι όσο ποτέ αναγκαία η οικογενειακή θαλπωρή. Θυμάμαι κάποια Χριστούγεννα που ο Κούνδουρος είχε καλέσει τον Χατζιδάκι στο σπίτι του. Δεν άφησε ούτε τη γυναίκα του να μαγειρέψει ούτε εμένα. Ο ίδιος ως πολυτεχνίτης με δύο κινήσεις έριξε όλο το χαρτοβασίλειο απ’ το τεράστιο τραπέζι του και καθίσαμε γύρω γύρω. Κόντευε να ξημερώσει και για πρώτη φορά πήγα στην εκκλησία προτού χτυπήσουν οι καμπάνες των Χριστουγέννων. Ισως γι’ αυτό τώρα διαβάζω και ξαναδιαβάζω το βιβλίο της Αννας Βοργία «Νίκος Κούνδουρος …με αυτά πορεύτηκα»! Φέτος, μια και θα έχει ελευθερώσει τη γαλοπούλα ο πρόεδρος στον Λευκό Οίκο ως είθισται, ξέρω ότι πολλά σπίτια θα έχουν ελευθερώσει τη δική τους. Χωρίς διάθεση για καλοπέραση, η σημασία όλη θα δοθεί στα παιδιά την παραμονή που χτυπάνε τις πόρτες για τα κάλαντα. Ολα τα παιδιά της γειτονιάς περνάνε από την πόρτα μου, η οποία παραμένει ανοιχτή μέχρι αργά.

Ελενα Τοπαλίδου Ηθοποιός: Οσα παίρνει ο άνεμος

Αν καθόμουν όλη τη μέρα μόνη στο σπίτι τα Χριστούγεννα, θα ήθελα να δω μονορούφι την παλιά τηλεοπτική σειρά των 80ς «Στον πυρετό της δόξας». Είναι όνειρο ζωής για μένα να μπορέσω να ξαναδώ όλα τα επεισόδια τoυ «Fame», καθώς αγαπούσα όλους τους ήρωες της σειράς. Μου άρεσε πολύ η ξανθιά κοπέλα που έπαιζε το βιολοντσέλο – ζήλευα την ομορφιά της. Επίσης λάτρευα τον Λιρόι και όσα απίθανα έκανε στον χορό. Ταυτιζόμουν πολύ με όλους τους ρόλους. Ακόμη και με τον συμπαθή γεράκο, τον καθηγητή Σορόφσκι. Από ταινίες θα ήθελα να δω ξανά τον «Νονό». Ή το «Οσα παίρνει ο άνεμος» για να πεθάνω στο κλάμα. Λιώνεις στα αισθήματα όταν βλέπεις το φιλμ αυτό. Μου αρέσει πολύ η έναρξή του. Θυμάμαι που με είχε πάει ο πατέρας μου όταν ήμουν μικρή να το δούμε στο σινεμά και μόλις είδα την πρώτη σκηνή που η Σκάρλετ στέκεται με το λευκό φουστάνι της και γύρω της είναι 15 αγόρια που τη φλερτάρουν μου κόπηκε η ανάσα. Επαθα σοκ με τα πάντα: την ηρωίδα, το φουστάνι, τα αγόρια, το σπίτι. Τα ήθελα όλα. Oπως μου έκανε εντύπωση στη Σκάρλετ το πείσμα της να θέλει εκείνον που δεν μπορούσε να έχει. Με είχε εκνευρίσει που δεν μπορούσε να δει την αληθινή αγάπη εκείνου που πραγματικά τη λάτρευε όπως ήταν. Και δεν τον ένοιαζε που δεν ήταν και τόσο καλή. Γιατί, ας μην κρυβόμαστε, η κοπέλα δεν παιζόταν, ήταν για δέσιμο. Ηταν πολύ κακομαθημένη κι ο τρόπος που φερόταν στους άλλους ήταν απαράδεκτος. Hταν υπέροχη και φριχτή μαζί. Θυμάμαι που έκανα πρόβα στο σπίτι το πώς σήκωνε το φρύδι της όταν φορούσε εκείνη την πράσινη κουρτίνα που χρησιμοποίησαν για φόρεμα όταν είχε ξεπέσει κι είχαν χάσει τον πλούτο τους. Δεν ήθελε να τη λυπούνται κι αυτό ήταν κάτι που εκτιμούσα πάνω της.

Αλέξης Σταμάτης Συγγραφέας: Ενα ταγκό που δεν χορεύτηκε ποτέ

Για τη βραδιά των Χριστουγέννων θα διάλεγα το «Τελευταίο ταγκό στο Παρίσι» που είναι το αγαπημένο μου κινηματογραφικό έργο. Από πολύ μικρός. Δεν κατάλαβα ποτέ πώς ένας νεαρός ταυτιζόταν μ’ ένα μεσήλικα που μυθοποιούσε τον έρωτα με μια μικρή για να αντέξει τον κόσμο. Βέβαια αυτός ήταν ο Μάρλον Μπράντο. Και σκηνοθέτης ο Μπερτολούτσι. Τι σχέση είχα με αυτά τα θέματα εγώ; Κι όμως. Είχα τόση σχέση ώστε κάποτε αποφάσισα να το ανεβάσω. Εκανα τη διασκευή, βρήκα παραγωγό, βρήκα έναν πολύ καλό νεαρό σκηνοθέτη, ηθοποιούς κι αρχίσαμε πρόβες. Τα δικαιώματα του έργου ανήκαν στην ΜGM και την οικογένεια του Μπερτολούτσι. Εστειλα ένα μέιλ ζητώντας τα. Επί ενάμιση χρόνο δεν μου απάντησε κανείς. Και το πρωινό της μέρας που είχαμε την πρώτη πρόβα ήρθε το μέιλ αναφέροντας ότι «ο κύριος Μπερτολούτσι δεν επιθυμεί να δώσει τα δικαιώματα του έργου».

Κατερίνα Καριζώνη Συγγραφέας: Με παραμύθια και αστυνομικά

Αν έμενα μόνη στο σπίτι τα Χριστούγεννα, θα διάβαζα παραμύθια. Κατά προτίμηση λαϊκά παραμύθια, διηγήματα του Παπαδιαμάντη και του Κόντογλου. Πάντα ήμουν λάτρης της παράδοσης. Νομίζω και οι μέρες των Χριστουγέννων μάς βοηθούν να την ξαναθυμηθούμε. Τα παραμύθια όμως έχουν και μια θεραπευτική πλευρά. Σε ξαναγυρίζουν στην αθωότητα των παιδικών χρόνων και λιπαίνουν το συναίσθημα. Είναι γνωστή άλλωστε η παρηγορητική και θεραπευτική δύναμη του παραμυθιού. Θα ξαναδιάβαζα επίσης τα αστυνομικά του Ρόμπερτ βαν Γκούλικ γιατί μοιάζουν με παραμύθια, καθώς και άλλα αστυνομικά. Τα αστυνομικά βιβλία διαθέτουν την οικονομία του λόγου, τεχνική που προσομοιάζει με του παραμυθιού, το μυστήριο και το σασπένς, δεν πλατειάζουν, έχουν την ανατροπή και το απρόσμενο. Και παίζουν με το καλό και το κακό. Αποτελούν κατά κάποιον τρόπο σκοτεινά παραμύθια. Και είναι έξυπνα όπως τα παραμύθια. Σε τέρπουν ενώ σε ξεγελούν, κινητοποιούν τη σκέψη και κυρίως τη φαντασία σου. Σου δείχνουν διαφορετικές διεξόδους της σκέψης. Καθώς γράφω μάλιστα ιστορίες και παραμύθια αλλά και αστυνομικά αποτελούν για μένα πολύ σημαντική πηγή έμπνευσης και ιδεών. Φυσικά δεν αφήνω έξω την ποίηση που είναι η παλιότερη ασχολία μου. Κι εδώ παρατηρούμε μια εγγύτητα της ποίησης με το παραμύθι. Πρόκειται για συγκοινωνούντα δοχεία. Aλλωστε αγαπώ εξίσου την ποίηση.