Το σχέδιο του ΣΥΡΙΖΑ για την προστασία της πρώτης κατοικίας και τα κόκκινα δάνεια – Κανόνες στη λειτουργία των funds

Ο Αλέξης Τσίπρας παρουσίασε την κυβερνητική πρόταση για την αντιμετώπιση του υπέρογκου ιδιωτικού χρέους, των κόκκινων δανείων και των πλειστηριασμών, για νοικοκυροά, ελεύθερους επαγγελματίες και αγρότες.

Όπως είπε χαρακτηριστικά, πρόκειται για άρτια επεξεργασμένη πρόταση, με κατάργηση του Πτωχευτικού Νόμου της κυβέρνησης Μητσοτάκη και νέο πλαίσιο που περιλαμβάνει ρυθμίσεις αλλά και δικαστική προσφυγή του δανειολήπτη, κούρεμα

μέρους του πανδημικού χρέους και εισοδηματικά κριτήρια για όλες τις κινήσεις.

Ανακοινώνοντας μάλιστα ότι η νέα προοδευτική κυβέρνηση θα παγώσει αμέσως όλους τους πλειστηριασμούς για ένα τρίμηνο, μέχρι να θεσμοθετηθεί το εν λόγω πλαίσιο.

Δηλαδή μέχρι να:

-Δημιουργηθεί Υφυπουργείο στο Υπουργείο Οικονομικών, με αποκλειστική αρμοδιότητα τη Διαχείριση του Ιδιωτικού Χρέους και της Στεγαστικής Πολιτικής.

-Να συσταθεί Δημόσια Εποπτική Αρχή για τη διαχείριση του ιδιωτικού χρέους, που θα υπάγεται στο Υπουργείο Οικονομικών.

-Να δημιουργηθεί Ειδικό Ταμείο Αναδιαρθρώσεων Οφειλών και Στεγαστικής Πολιτικής στην Αναπτυξιακή Τράπεζα, που θα υποστηρίζει με ζεστό χρήμα, μέσω στοχευμένων επιδοτήσεων:

τις ρυθμίσεις κόκκινων δανείων μέσω της ηλεκτρονικής πλατφόρμας,τις δόσεις δανείων ενήμερων δανειοληπτών που αυξήθηκαν υπέρμετρα λόγω αύξησης επιτοκίων, για να συνεχίσουν οι συνεπείς να αποπληρώνουν τα δάνειά τους,τις δόσεις χαμηλότοκων στεγαστικών δανείων σε νέα ζευγάρια, στο πλαίσιο της ειδικής στεγαστικής πολιτικής.

Μέσα στο ίδιο χρονικό διάστημα θα μπουν κανόνες στη λειτουργία των funds:

Καθιστώντας υποχρεωτική την κατάθεση στη Δημόσια Εποπτική Αρχή του συνόλου των πληροφοριών – δεδομένων και επιχειρηματικών σχεδίων – των τιτλοποιήσεων και αγορών πακέτων δανείων από τις Εταιρείες Διαχείρισης Απαιτήσεων.Επιβάλλοντας τη νόμιμη φορολογία στις Εταιρείες Διαχείρισης Απαιτήσεων.Αναμορφώνοντας το πλαίσιο λειτουργίας των εταιρειών Διαχείρισης Απαιτήσεων.Τέλος, αναβαθμίζονται τα ΚΕΠ δανειοληπτών που υπάγονται στην ΕΓΔΙΧ για τη συμβουλευτική και νομική υποστήριξη των ευάλωτων οφειλετών.Η πρόταση ανά ρύθμιση και προϋποθέσεις

Στη συνέχεια, ο κ. Τσίπρας μπήκε στην ουσία της κυβερνητικής πρότασης, η οποία, όπως είπε, βασίζεται στα εξής χαρακτηριστικά:

Τη συλλογική ρύθμιση ληξιπρόθεσμων οφειλώνΤην προστασία από ρευστοποίηση πρώτης κατοικίας, επαγγελματικής στέγης και αγροτικής γηςΤη συμμετοχή του Δημοσίου, με την επιδότηση μέρους της ρυθμισμένης οφειλής μέσω του Ταμείου ΑναδιαρθρώσεωνΤην εποπτεία και το συντονισμό της όλης διαδικασίας από την Δημόσια Εποπτική Αρχή.

Και ανέλυσε “ποιους αφορά, για ποιες οφειλές και πώς θα δουλεύει όλη η διαδικασία”.

Α. Για ποιες οφειλές μιλάμε: Στην ουσία, μιλάμε για όλες τις οφειλές προς «θεσμικούς» πιστωτές: Τράπεζες, Εταιρείες Παροχής Πιστώσεων, Εταιρείες Απόκτησης και Διαχείρισης Απαιτήσεων, Δημόσιο και Ασφαλιστικά Ταμεία. Ο στόχος, δηλαδή, είναι η συλλογική ρύθμιση ληξιπρόθεσμων οφειλών, “με ουσιαστική λύση και όχι ασπιρίνες, για να μην τα βρούμε ξανά μπροστά μας”.

Β. Ποιους αφορά: Κάθε φυσικό πρόσωπο με ή χωρίς πτωχευτική ικανότητα που έχει περιέλθει σε μόνιμη και γενική αδυναμία πληρωμής ληξιπρόθεσμων οφειλών.

Οι προϋποθέσεις:

Μόνιμη και γενική αδυναμία ικανοποίησης ληξιπρόθεσμων οφειλώνΑπουσία καταδολιευτικής ή απατηλής συμπεριφοράςΥποχρέωση ειλικρίνειας, που εξασφαλίζεται με την άρση του τραπεζικού και φορολογικού απορρήτου.

Όσον αφορά στις επιμέρους προϋποθέσεις που εξειδικεύονται για την προστασία της πρώτης κατοικίας, της επαγγελματικής στέγης και της αγροτικής γης.

Για την πρώτη κατοικία, το ακίνητο να χρησιμεύει ως κύρια κατοικία ή εν δυνάμει κύρια κατοικία.Για την επαγγελματική στέγη, το ακίνητο να χρησιμεύει ως φορολογική και πραγματική έδρα άσκησης κύριας επαγγελματικής δραστηριότητας,Για την αγροτική γη, το ακίνητο να ανήκει σε κατά κύριο επάγγελμα αγρότηΤο μηνιαίο διαθέσιμο εισόδημα του οφειλέτη να μην ξεπερνάει τις εύλογες δαπάνες διαβίωσης προσαυξημένες κατά 70%.Η αντικειμενική αξία του ακινήτου για να ενταχθεί στη ρύθμιση να μην υπερβαίνει τις 300.000 ευρώ για τετραμελή οικογένεια.Εξωδικαστικά και με δικαστική προσφυγή

Στη συνέχεια, ο κ. Τσίπρας, ανέλυσε τα επόμενα, δύο, στάδια της διαδικασίας: το εξωδικαστικό, με δύο εναλλακτικές επιλογές και την προσφυγή στη δικαστική οδό.

1. Στην εξωδικαστική ρύθμιση, κρίσιμο στοιχείο είναι η υποχρεωτικότητα της συμμετοχής του πιστωτή. Καμία τράπεζα και κανένα πιστωτικό ίδρυμα δεν θα μπορεί πια να κάνει bypass την υποχρέωση του να προτείνει μια βιώσιμη λύση στον οφειλέτη, αντί να προχωρά σε express αναγκαστικές εκτελέσεις και χιλιάδες πλειστηριασμούς.

Τα βήματα είναι τα εξής:

Ο οφειλέτης υποβάλλει αίτημα στην ηλεκτρονική πλατφόρμα της ΕΓΔΙΧΗ συμμετοχή των πιστωτών είναι υποχρεωτική όπως και το αποτέλεσμα της παραγόμενης ρύθμισης.Αν ο πιστωτής δεν συμμετάσχει, τότε ακυρώνεται κάθε πράξη αναγκαστικής εκτέλεσης.Η όλη διαδικασία διενεργείται μέσα από ηλεκτρονική πλατφόρμα. Με αντικειμενικότητα, γρήγορη, εύκολη και αξιόπιστη συλλογή δεδομένων και πραγματοποίηση διασταυρώσεων, με ταχύτητα στην έκδοση ρύθμισης, χωρίς κόστος για τον δανειολήπτη.

Από αυτό το πρώτο εξωδικαστικό στάδιο, προκύπτουν δύο εναλλακτικές διαδρομές από τη στιγμή που μπαίνουμε στο πλαίσιο της ρύθμισης.

Πρώτη εναλλακτική, είναι η ρύθμιση της οφειλής με μεγάλη διαγραφή μέρους της, αλλά σύντομη διάρκεια αποπληρωμής. Αυτή η κατηγορία, αφορά ήδη μεταβιβασθέντα στεγαστικά δάνεια που τα διαχειρίζονται εταιρείες διαχείρισης απαιτήσεων. Και περιλαμβάνει:

Διαγραφή οφειλής, της τρέχουσας ονομαστικής αξίας του δανείου, μεταξύ 40 – 60%.πρόβλεψη για κρατική επιδότηση ως και 50% για την εξυπηρέτηση της εναπομείνασας οφειλής, με βάση εισοδηματικά και κοινωνικά κριτήρια.σύντομη διάρκεια αποπληρωμής από 5 έως 10 έτη, με βάση την ικανότητα αποπληρωμής του οφειλέτη.

Σε περίπτωση που ο οφειλέτης δε δύναται να ακολουθήσει τη βραχυχρόνια ρύθμιση, προχωράμε στην δεύτερη εναλλακτική, δηλαδή τη ρύθμιση της οφειλής με μακρόχρονη διάρκεια αποπληρωμής και χαμηλές δόσεις. Σε αυτή την περίπτωση:

Καταβάλλεται το εκατό τοις εκατό (100%) της αντικειμενικής αξίας του προστατευόμενου ακινήτου, σε μηνιαίες ισόποσες δόσεις. Η αξία προσδιορίζεται από την εκκαθαριστική δήλωση ΕΝΦΙΑ και όπου αυτή δεν υπάρχει, από την εκτίμηση συμβολαιογράφου. Σε περίπτωση που η αντικειμενική αξία είναι μεγαλύτερη από το οφειλόμενο ποσό, καταβάλλεται το οφειλόμενο ποσό σε ισόποσες μηνιαίες δόσεις.

Η διάρκεια της ρύθμισης κυμαίνεται από 10 έως 35 έτη, κάτι που εξαρτάται από την ικανότητα αποπληρωμής του οφειλέτη. Εξασφαλίζεται σταθερό χαμηλό επιτόκιο (ίσο με 2%). Και όσον αφορά τις δόσεις, μια σημαντική παράμετρος. Γιατί γνωρίζουμε πολύ καλά ότι υπάρχουν χιλιάδες περιπτώσεις που η ρύθμιση βγήκε, αλλά το μηνιαίο ποσό ήταν αδύνατο να καταβάλλεται με συνέπεια λόγω της μείωσης του διαθέσιμου εισοδήματος.
Για το λόγο αυτό, υπάρχει η δικλείδα ώστε η μηνιαία δόση υπολογισμένη με βάση το διαθέσιμο εισόδημα του νοικοκυριού, να μην ξεπερνά τα 3/10 του εισοδήματος.

Για τις πιο ευάλωτες κατηγορίες οφειλετών, η χορήγηση ρύθμισης συνοδεύεται από πρόγραμμα επιδότησης της αποπληρωμής των δόσεων, για να μη χαθεί η ρύθμιση. Τα όρια ευαλωτότητας που ισχύουν σύμφωνα με το σχετικό νόμο 4472 που ψηφίσαμε το 2017, διευρύνονται κατά 50% προκειμένου να αφορά ακόμα περισσότερους συμπολίτες μας, δεδομένης και της αύξησης του κόστους διαβίωσης.

2. Δικαστική προσφυγή, δηλαδή καταφυγή που προβλέπεται στις ακόλουθες περιπτώσεις:

Για τον οφειλέτη:

εάν παρά την υποχρεωτικότητα, τελικά οι δανειστές για οποιοδήποτε λόγο δεν συμμετάσχουν στο εξωδικαστικό στάδιο,ή εάν θεωρεί ότι εσφαλμένως απορρίφθηκε η αίτηση ρύθμισης στον εξωδικαστικό,ή εάν κρίνει αιτιολογημένα την ρύθμιση ως μη βιώσιμη ή εσφαλμένη και επιθυμεί εξατομικευμένη κρίση από δικαστή, υποβάλλοντας σχετική πρόταση.

Για τον πιστωτή:

αν διαφωνεί με την απόφαση υπαγωγής του οφειλέτη στον εξωδικαστικό, θεωρώντας ότι δεν πληρούνται οι προϋποθέσεις του νόμου.

Για όλες αυτές τις περιπτώσεις, θα υπάρχει ειδική σύντομη προθεσμία εκδίκασης των σχετικών υποθέσεων στο πλαίσιο της εκουσίας δικαιοδοσίας.

Αυτή είναι περιληπτικά η λύση που έχουμε σχεδιάσει και σκοπεύουμε άμεσα να εφαρμόσουμε, συνέχισε.

Ο κ.Τσίπρας κατέληξε με τη δέσμευση: “Μέχρι την έναρξη εφαρμογής της λύσης δε θα αφήσουμε κανέναν στο κενό. Η πρώτη ενέργεια θα είναι να προχωρήσουμε αμέσως με Πράξη Νομοθετικού Περιεχομένου, στην αναστολή των πλειστηριασμών πρώτης κατοικίας, επαγγελματικής στέγης και αγροτικής γης, με βάση τα παραπάνω εισοδηματικά και περιουσιακά κριτήρια για διάστημα τριών μηνών, έως ότου δηλαδή τεθεί σε πλήρη εφαρμογή το νέο πλαίσιο ρύθμισης οφειλών”.

Τα δάνεια σε ελβετικό φράγκο

Κλείνοντας την ομιλία του ο Αλέξης Τσίπρας αναφέρθηκε στους 70.000 δανειολήπτες, που έλαβαν στεγαστικά δάνεια σε Ελβετικό φράγκο και βρέθηκαν με υπέρογκες επιβαρύνσεις μετά το ξεκλείδωμα της ισοτιμίας, «επιβαρύνσεις έως και τρεις φορές επάνω από το ποσό που δανείστηκαν».

«Δικαιοσύνη για αυτούς τους συμπολίτες μας σημαίνει νομοθετική ρύθμιση ώστε προστατευτεί η πρώτη κατοικία τους και να ρυθμιστεί η οφειλή τους με βιώσιμο τρόπο, λαμβάνοντας υπόψη την ισοτιμία τη περίοδο που έλαβαν το δάνειο αλλά και το ποσό που έχουν ήδη αποπληρώσει. Δεσμευόμαστε ότι θα το κάνουμε πράξη», είπε.

Στο κλείσιμο της εκδήλωσης του ΣΥΡΙΖΑ ο Αλέξης Τσίπρας υπογράμμισε ότι «δεν θα γίνει η αναδιανομή πλούτου που είχε σχεδιάσει η κυβέρνηση Μητσοτάκη» και πρόσθεσε ότι «η ρύθμιση δεν αφορά μόνο τους πιο ευάλωτους αλλά και τη μεσαία τάξη που της δίνει την δυνατότητα να κάνει τους λογαριασμούς της και να γλιτώσει την περιουσία της».

Ακολούθως έθεσε την οικονομική διάσταση του προβλήματος του ιδιωτικού χρέους λέγοντας ότι είναι μία λύση win-win για τους οφειλέτες και τους πιστωτές. Είπε ο κ. Τσίπρας: « Μέχρι στιγμής βλέπουμε το κοινωνικό πρόβλημα και την εμβάθυνση της λύσης που δίνει ο ΣΥΡΙΖΑ. Θέλω να δούμε το οικονομικό σκέλος. Έχουμε το σχέδιο της κυβέρνησης που μέσω του σχεδίου «Ηρακλής» που έχει μεταβιβάσει κόκκινα δάνεια στα funds. Έχουν απαλλαγεί οι τράπεζες, αλλά τα δάνεια παραμένουν βάρος στην οικονομία συνολικά και στα νοικοκυριά. Αλλά και τα funds έχουν πρόβλημα καθώς δεν έχουν προοπτική βιωσιμότητας, η μόνη προοπτική είναι μία λαίλαπα πλειστηριασμών. Το ότι η κυβέρνηση Μητσοτάκη βάζει το πρόβλημα κάτω από το χαλί δεν σημαίνει ότι δεν θα έλθει αντιμέτωπη με το πρόβλημα. Έχουμε μία κατάσταση οικονομικά μη βιώσιμη που πρέπει να αντιμετωπιστεί με διατήρηση της κοινωνικής συνοχής, δίχως την αναδιανομή πλούτου που επιθυμεί η κυβέρνηση. Το κακό είναι ότι περάσαμε τα δάνεια στα funds και τους σερβισερς και είναι θηλιά. Το καλό νέο είναι ότι έφυγαν από τις τράπεζες, και είναι καλό γιατί ανήκουν σε ιδιωτικές εταιρείες που λειτουργούν μέσα στο πλαίσιο που ορίζει το Σύνταγμα και οι νόμοι. Κανένας ευρωπαικός θεσμός δεν μπορεί να παρέμβει έναντι μίας κυβέρνησης που θέλει να νομοθετήσει».

Ο κ. Τσίπρας υπογράμμισε την υποχρεωτικότητα της διαδικασίας του σχεδίου του ΣΥΡΙΖΑ σημειώνοντας ότι «λέει αυτό το σχέδιο προς τους πιστωτές ότι αν δεν συμμετέχετε δεν θα μπορείτε να κάνετε πλειστηριασμούς. Θα πρέπει να προσφύγουν στα δικαστήρια. Το καρότο είναι ότι τους δίνεται η δυνατότητα να πάρουν τα λεφτά τους πίσω και ένα ποσοστό κέρδους».

Απαντώντας στις ερωτήσεις των εκπροσώπων των παραγωγικών φορέων η τομεάρχης Οικονομικών του ΣΥΡΙΖΑ Έφη Αχτσιόγλου είπε: «Στο ερώτημα για το αν τις λύσεις για την ρύθμιση των χρεών θα τις προτείνουν οι τράπεζες απάντησε ότι «οι τράπεζες δεν θα προτείνουν λύσεις, η λύση θα προκύπτει από την διαδικασία στην πλατφόρμα που θα υποβάλλονται οι προσφυγές, με βάση τα περιουσιακά στοιχεία του οφειλέτη και θα είναι υποχρεωτική. Θα υπάρχει δημόσια εποπτική αρχή που θα ελέγχει τον μηχανισμό. Αναδιαρθρώνονται τα δάνεια που μεταβιβάστηκαν στα funds; Η απάντηση είναι ναι. Αν ένα δάνειο αγοράστηκε στο 30% της αξίας του θα γίνει στο δάνειο ένα κούρεμα 40%-60% ώστε να μένει και ένα εύλογο περιθώριο κέρδους. Στο ερώτημα για το αν θα έχουν όφελος τα δημόσια ταμεία απάντησε ότι «σε κάθε περίπτωση η ρύθμιση δίνει πολύ περισσότερα χρήματα στα δημόσια ταμεία από την μη ρύθμιση».

Σημείωσε ακόμη ότι η αδυναμία πληρωμής θα κρίνεται με βάση έναν συγκεκριμένο δείκτη από τον οποίο θα προκύπτει η αδυναμία του πολίτη με βάση τα περιουσιακά τους στοιχεία να αποπληρώσει το δάνειό του. Αν οι τράπεζες δεν συμφωνούν θα μπορούν να προσφύγουν εκείνοι στα δικαστήρια. Τέλος είπε ότι δεν υπάρχει πρόβλημα με βάση το ευρωπαικό πλαίσιο.

Η Λούκα Κατσέλη ανέφερε: «Είναι σημαντικό να στηρίξουμε τους ίδιους τους οφειλέτες. Πρέπει να υπάρξει δεσμευτικός κώδικας δεοντολογίας των εταιριών διαχείρισης, για τις τράπεζες και τα funds. Πρέπει να δούμε και άλλες κατηγορίες δανείων όπως των παλινοστούντων. Η πρόταση δεν είναι μόνο για την κοινωνική συνοχή, πρόταση αναδιανομής αλλά είναι πρόταση αναπτυξιακή και για περισσότερη δημοκρατία. Όταν ο πολίτης αισθάνεται ότι το κράτος δεν του παρέχει ασφάλεια στρέφεται σε ακραίες λύσεις.

Ο Αλέξης Χαρίτσης υπογράμμισε ότι οι δημόσιοι φορείς πρέπει να παρεμβαίνουν σε παρόμοιες κρίσεις και να δημιουργούν εργαλεία όπως το Ταμείο Αναδιαρθρώσεων. «Αυτό που συμβαίνει είναι ιδιωτικοποίηση των κερδών κοινωνικοποίηση των ζημιών, ήλθε η ώρα να αναλάβει ο καθένας την ευθύνη που του αναλογεί, και αυτό αφορά και τους ιδιώτες και τις τράπεζες και τα funds.