Πτωχευτικός νόμος- Βουλή: Σημαντικές διαφωνίες Τραπεζών, Εταιρειών Διαχείρισης -Σταικούρας: Δεν νομοθετούμε κατ’ εντολήν των τραπεζών – Τι ζήτησαν οι φορείς

Την θετική στάση των κοινωνικών φορέων απέναντι στο βασικό σχεδιασμό του νομοσχεδίου για την ρύθμιση οφειλών, παρά τις επιμέρους αντιρρήσεις και διαφωνίες τους σε ορισμένες ρυθμίσεις.εξέφρασε ο υπουργός Οικονομικών, Χρήστος Σταϊκούρας, κατά την ακρόασή τους από την επιτροπή Οικονομικών Υποθέσεων της Βουλής

Ο υπουργός Οικονομικών, χαρακτηριστικά ανέφερε πως από τις τοποθετήσεις των 15 κοινωνικών φορέων που προσκλήθηκαν να τοποθετηθούν για το σχέδιο νόμου του υπουργείου Οικονομικών, η κοινή αντίληψη είναι πως «συμφωνούμε ότι είναι πρώτη φορά που επιχειρείται μια ολιστική προσέγγιση του ιδιωτικού

Ο κ. Σταϊκούρας, ανέδειξε τις παρατηρήσεις και τις επιμέρους διαφωνίες που εξέφρασαν και χθες στην ακρόαση των φορέων οι εκπρόσωποι των τραπεζών, λέγοντας πως αυτές «αποδείκνυαν ότι η κυβέρνηση δεν νομοθετεί κατ’ εντολήν της Ελληνικής Ένωσης Τραπεζών, των τραπεζών και των διαχειριστών δανείων» όπως καταγγέλλουν κόμματα της αντιπολίτευσης, αλλά ότι «νομοθετούμε διαφορετικά από ό,τι και γραπτώς μας έχουν ζητήσει οι τράπεζες και οι διαχειριστές δανείων».

Απαντώντας σε παρατηρήσεις φορέων σχετικά με το θέμα της πρώτης κατοικίας των «κόκκινων» δανειοληπτών, ο κ. Σταϊκούρας επεσήμανε ότι σήμερα δεν προστατεύεται. Η προστασία της έχει καταργηθεί από τον Φεβρουάριο του 2019. Η μόνη οριζόντια προστασία της πρώτης κατοικίας που είχε γίνει με το Νόμο Κατσέλη έχει καταργηθεί με το νόμο 4592/2019. Όλες οι άλλες μεταγενέστερες ρυθμίσεις που έγιναν και από την προηγούμενη αλλά και την σημερινή κυβέρνηση, είναι σχήματα προστασίας της πρώτης κατοικίας με συγκριμένα περιουσιακά χαρακτηριστικά και μάλιστα η προτασία του νόμου ΣΥΡΙΖΑ, είχε και συγκριμένη χρονική περίοδο, καθώς αφορούσε τα «κόκκινα» δάνεια μέχρι το τέλος του 2018. Επίσης, όπως αποδείχθηκε, οι μεταγενέστερες αυτές ρυθμίσεις δεν προστάτευαν τραπεζικούς λογαριασμούς, μισθούς, συντάξεις, ούτε και τυχόν άλλα εισοδήματα που είχαν αυτοί οι πολίτες.

Αντίθετα, υπογράμμισε ο κ. Χ. Σταϊκούρας, το πρόγραμμα «ΓΕΦΥΡΑ» συμπεριλαμβάνει και τα «κόκκινα» δάνεια και μετά το 2018, τα «πράσινα» και τα ενήμερα δάνεια. Εμείς είπε, «με μια ολιστική προσέγγιση, προστατεύουμε με κοινωνική διάσταση την πρώτη κατοικία. Το πρόγραμμα αυτό, είναι ένα μόνιμο πρόγραμμα που δεν έχει διάρκεια, δεν έχει προθεσμία λήξης και η προστασία της πρώτης κατοικίας πλέον θεσμοθετείται ως πάγια πολιτική κοινωνικής προστασίας των ευάλωτων νοικοκυριών».

Ο υπουργός, τόνισε πως παρέχεται συνολική λύση στο πρόβλημα της υπερχρέωσης των νοικοκυριών, θεσμοθετείται πλέον εξωδικαστικός μηχανισμός με αποπληρωμή έως 240 δόσεις για χρέη προς τράπεζες, διαχειριστές δανείων και Δημόσιο, παρέχοντας έτσι μια ευνοϊκή μακροχρόνια και βιώσιμη ρύθμιση οφειλών για φυσικά και νομικά πρόσωπα. Συνεπώς, ο οφειλέτης εφόσον αποπληρώσει τα χρέη του σε 20 χρόνια, διασώζει ολόκληρη την περιουσία του, όχι μόνο την πρώτη κατοικία του, ενώ παράλληλα προστατεύει τραπεζικούς λογαριασμούς, μισθούς ή συντάξεις και εν γένει εισοδήματα.

Παρέχεται κρατική επιδότηση των δανείων πρώτης κατοικίας των ευάλωτων νοικοκυριών για πέντε έτη. Με αυτόν τον τρόπο, βοηθούμε τον οφειλέτη να ανταπεξέλθει στην συνολική ρύθμιση χρεών και να διασώσει ολόκληρη την περιουσία του, επεσήμανε ο υπουργός. Προβλέπεται επίσης η πλήρης διαγραφή όλων των χρεών σε φυσικά και νομικά πρόσωπα που αδυνατούν να αποπληρώσουν τις οφειλές τους, δηλαδή για όσους έχουν πλήρη οικονομική αδυναμία, ή το χρέος τους είναι μη βιώσιμο. Σε αυτή την περίπτωση, σημείωσε ο υπουργός, υπάρχει η δυνατότητα της «δεύτερης ευκαιρίας» όπου «προβλέπονται ταχείες διαδικασίες και διαγραφές χρεών κατόπιν ρευστοποίησης του συνόλου της περιουσίας».

Απαντώντας σε παρατηρήσεις φορέων σχετικά την προστασία της πρώτης κατοικίας των ευάλωτων νοικοκυριών με ισχυρή ή πλήρη αδυναμία αποπληρωμής, ο υπουργός Οικονομικών ανέφερε πως με το νομοσχέδιο προβλέπουμε την ίδρυση ενός ιδιωτικού φορέα που θα λειτουργεί σύμφωνα με τις προδιαγραφές του νόμου και οποίος θα αγοράζει την πρώτη κατοικία του ευάλωτου νοικοκυριού και στην συνέχεια θα υποχρεούται να του την μισθώσει, ενώ το κράτος θα επιδοτεί το ενοίκιο όπως επιδοτεί σήμερα το ενοίκιο σε όσους ευάλωτους δεν έχουν ιδιόκτητη κατοικία. Αναφορικά με την διαγραφή των οφειλών, ο υπουργός ανέφερε ότι αυτή επέρχεται σε ένα έτος μετά την έκδοση δικαστικής απόφασης, εφόσον ο οφειλέτης απώλεσε περιουσία, ενώ εάν δεν έχει απολέσει την περιουσία του, τότε η απαλλαγή των οφειλών επέρχεται σε τρία έτη και εάν ο οφειλέτης δεν απώλεσε περιουσία, τότε η απαλλαγή των οφειλών επέρχεται σε τρία έτη από την έκδοση δικαστικής απόφασης και επιπρόσθετα καλείται να πληρώνει το ποσό που περισσεύει μετά την κάλυψη των εύλογων δαπανών διαβίωσης, όπως αυτές καθορίζονται από την ΕΛΣΤΑΤ».

Ο υπουργός Οικονομικών, επίσης, διευκρίνισε πως όσοι έχουν ήδη υποβάλει αίτηση στο δικαστήριο για το νόμο Κατσέλη και εκκρεμεί η εκδίκαση της υπόθεσής τους, μπορεί, είτε να συνεχίσουν ως έχουν, ή να μεταβούν στο νέο νόμο για εξωδικαστική ρύθμιση οφειλών ή απαλλαγή οφειλών. Αυτοί, δε, που έχουν ήδη λάβει δικαστική απόφαση από το νόμο Κατσέλη και έχουν λάβει ρύθμιση οφειλών, θα πρέπει να συνεχίσουν να την τηρούν. Εάν προέκυψαν περιστατικά που επιδείνωσαν την ικανότητα αποπληρωμής τους, τότε μπορούν να μεταβούν στο νέο νόμο για εξωδικαστική ρύθμιση οφειλών ή απαλλαγή οφειλών.

Νωρίτερα, ο σύμβουλος της Τράπεζας της Ελλάδος, Ηλίας Πλασκοβίτης, χαρακτήρισε το νομοσχέδιο θετικό, «τόσο για τα πιστωτικά ιδρύματα, όσο και για τους οφειλέτες και την οικονομία γενικότερα» και σημείωσε ότι «προσφέρει στον πτωχεύσαντα οφειλέτη τη δυνατότητα μιας νέας αρχής, ενός νέου ξεκινήματος». Επισήμανε όμως ότι οι αστοχίες αντιμετώπισης του προβλήματος «δεν προέρχονται τόσο από λάθος διατάξεις, αλλά από αδυναμίες στο σύστημα εφαρμογής τους , οι οποίες δεν αποφεύγονται και στο παρόν νομοσχέδιο, δεδομένου ότι περιλαμβάνει διαδικασίες και προθεσμίες ιδιαίτερα απαιτητικές για τη δημόσια διοίκηση, το δικαστικό σύστημα και τις τράπεζες, ενώ προκαλείται και μια ανασφάλεια σχετικά με την παραπομπή κρίσιμων ρυθμίσεων σε σειρά υπουργικών αποφάσεων που θα πρέπει να εκδοθούν».

Το μέλος της εκτελεστικής επιτροπής του γενικού συμβουλίου του Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας, Μαρίκα Φραγκάκη, είπε πως «κρίνουμε συνολικά το νομοσχέδιο ως μια ορθή νομοθετική πρωτοβουλία». Εξέφρασε όμως προβληματισμούς σχετικά με το πλήθος των φυσικών προσώπων που θα ενταχθούν στον εξωδικαστικό μηχανισμό, αν έχουν όντως πραγματική ανάγκη στήριξης του νόμου και των ευεργετημάτων του. Ποιος θα χαρακτηρίζεται ως «έχων αδυναμία πληρωμής οφειλών» αναρωτήθηκε, και σημείωσε ότι για να έχει μια μακροχρόνια επιτυχία ο νόμος αυτός, θα χρειασθεί η συνεχής συστηματική παρακολούθηση και μελέτη της εξέλιξης των πρακτικών αποτελεσμάτων του.

Τις επτά επιφυλάξεις των τραπεζών ανέλυσε με την σειρά του, ο πρόεδρος της Ελληνικής Ένωσης Τραπεζών (ΕΕΤ) και της Τράπεζας Πειραιώς, κ. Γιώργος Χατζηνικολάου. «Τα τελευταία χρόνια είχαμε λόγω της οικονομικής κρίσης και της υπερχρέωσης επιχειρήσεων και νοικοκυριών πολλές νομοθετικές πρωτοβουλίες. Ήταν ξεκάθαρο ότι όλοι αυτοί οι διάσπαρτοι νόμοι που αφορούν την αφερεγγυότητα έπρεπε να ενωθούν σε ένα κοινό πλαίσιο. Από την άποψη αυτή και επί της αρχής συμφωνούμε πλήρως με την ριζική αναμόρφωση του Πτωχευτικού Κώδικα. Με ικανοποίηση διαπιστώνουμε ότι το τελικά κατατεθέν νομοσχέδιο είναι νομοτεχνικά πλήρες και σημαντικά βελτιωμένο. Επίσης, μεταφέρει στο ελληνικό δίκαιο την οδηγία της Ευρωπαϊκής Ένωσης 1023 για την αφερεγγυότητα, αλλά και την παροχή δεύτερης ευκαιρίας», τόνισε χαρακτηριστικά, για να προσθέσει: «Στα θετικά στοιχεία περιλαμβάνονται η εισαγωγή φορολογικών και άλλων διοικητικών ελαφρύνσεων για μεταβιβάσεις ακινήτων ή άλλων περιουσιακών στοιχείων και η πρόνοια για την προστασία της κατοικίας των ευάλωτων μέσω του Φορέα Απόκτησης Ακινήτων».

Όσον αφορά στα κριτήρια βάσει των οποίων οι τράπεζες διατύπωσαν τις επιφυλάξεις τους, ο κ. Χατζηνικολάου ανέφερε τα εξής:

«Η υπερχρέωση μιας επιχείρησης ή ενός ιδιώτη μπορεί να οφείλεται σε οφειλές προς το Δημόσιο, τους ασφαλιστικούς φορείς, αλλά και τράπεζες. Το ζητούμενο είναι μία ενιαία ρύθμιση απέναντι σε όλους. Δεν έχει νόημα να ρυθμίσεις τη μία οφειλή σου και να κρατάς σε εκκρεμότητα την άλλη. Άρα, ο στόχος του νομοσχεδίου για καθολική ρύθμιση των οφειλών μας βρίσκει απολύτως σύμφωνους. Ζητήσαμε, όμως, εάν το χρέος υπάρχει μόνο εναντίον της τράπεζας να υπάρχει διμερής συνεννόηση και να μην είναι σύνθετη και περίπλοκη. Το νομοσχέδιο προβλέπει τη δυνατότητα εξωδικαστικής ρύθμισης σε όλους, χωρίς διακρίσεις, χωρίς, δηλαδή, να εξετάζει εάν υπάρχουν σημαντικές οφειλές στο Δημόσιο. Έτσι, αντικαθιστά σε περιπτώσεις την ενδεδειγμένη διμερή συνεργασία και ρύθμιση με έναν χρονοβόρο μηχανισμό.

»Όσο και εάν είναι προσφιλής η κριτική προς τις τράπεζες έχω να σας πως ότι τους τελευταίους 18 μήνες έχουν κάνει διμερείς ρυθμίσεις σε επιχειρήσεις και νοικοκυριά που ξεπερνούν τα 18 δισ. ευρώ. Επίσης, λόγω κορωνοιού προσφέραμε σε 370.000 δανειολήπτες αναστολές δόσεων, συνολικού ποσού 20 δισ. ευρώ. Είναι, λοιπόν, ξεκάθαρο ότι στο θέμα ρυθμίσεων διαθέτουν μεγάλη τεχνογνωσία και έχουν δείξει έμπρακτα την διάθεσή τους να κάνουν ρυθμίσεις. Τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια παραμένουν στο 30% του συνολικού χαρτοφυλακίου και σε 61 δισ. ευρώ όταν ο μέσος όρος στην Ευρώπη είναι γύρω στο 3%. Αυτά είναι τροχοπέδη, επηρεάζοντας την ομαλή χρηματοδότηση της οικονομίας.

»Η δεύτερη επιφύλαξη έχει να κάνει με την εφαρμογή του Νόμου. Όσο καλές και εάν είναι οι προθέσεις του νομοθέτη το μεγάλο στοίχημα είναι ακριβώς αυτό. Οι χρόνοι απονομής της δικαιοσύνης, αλλά και η υλοποίηση των εξωδικαστικών διαδικασιών μπορούν να καταστήσουν αναποτελεσματικό και τον καλύτερο Νόμο. Σήμερα, 10 χρόνια μετά, εκκρεμούν στα δικαστήρια υποθέσεις του Νόμου Κατσέλη και χρειάζεται νέος Νόμος για να γίνει η εκκαθάρισή τους. Επίσης, ο εξωδικαστικός μηχανισμός έπρεπε να ολοκληρώνεται σε ταχύτατο χρόνο, αλλά τελικά χρειαζόμασταν μήνες μέχρι να φτάσουμε σε αποτέλεσμα. Δεν ξέρω γιατί περιμένουμε τα δικαστήρια να δικάζουν τις νέες υποθέσεις πτώχευσης σε τέσσερις με έξι μήνες όταν αυτό γνωρίζουμε ότι δεν θα συμβεί. Η καλή πρόθεση δεν αρκεί. Ελπίζουμε, λοιπόν, ότι θα δημιουργηθούν οι κατάλληλες υποδομές με εξειδικευμένα τμήματα στα δικαστήρια που θα περαιώνουν άμεσα τις υποθέσεις αυτές.

»Η τρίτη επιφύλαξή μας αφορά στις ρυθμίσεις των φυσικών προσώπων. Επί της αρχής και τα φυσικά πρόσωπα πρέπει να έχουν μία ευκαιρία εξυπηρέτησης των χρεών τους ανάλογα με τις οικονομικές τους δυνατότητες. Για τα φυσικά πρόσωπα, όμως, που δεν έχουν δημόσια προσβάσιμα περιουσιακά στοιχεία, όπως τα νομικά πρόσωπα και οι έμποροι γενικά θα πρέπει οι προϋποθέσεις δεύτερης ευκαιρίας να είναι αυστηρότερες. Η δική μας προσέγγιση είναι ότι το φυσικό πρόσωπο θα μπορούσε να επιδιώξει την απαλλαγή του από τις οφειλές του μόνον μέσα στην πτώχευση. Ειδικά, καθώς τα φυσικά πρόσωπα χρησιμοποιούν τον Κώδικα Δεοντολογίας και, έτσι, πριν φτάσουμε στην καταγγελία του δανείου και στη ρευστοποίηση της περιουσίας υπάρχουν πολλές ευκαιρίες για να ρυθμίσουν τα χρέη του σε διμερή συνεργασία. Επί της αρχής δεν συμφωνούμε τα φυσικά πρόσωπα να έχουν έναν εξωδικαστικό μηχανισμό ρύθμισης εάν δεν αποδεικνύουν ότι έχουν μόνιμη και πραγματική αδυναμία εξυπηρέτησης. Ιδίως, δεν συμφωνούμε να έχουν αυτή τη δυνατότητα οι ενήμεροι οφειλέτες. Πέραν από το κριτήριο μείωσης του 20% πρέπει να υπάρχει ένα ελάχιστο ύψος οφειλής.

»Η τέταρτη επιφύλαξη αφορά στην ευκολία με την οποία απαλλάσσεται από τα χρέη – κατά κανόνα σε τρία χρόνια – αλλά υπό προυποθέσεις μέσα σε ένα β χρόνο.

»Τέλος, άλλες επιφυλάξεις είναι για τα κριτήρια επιδότησης, για τις έτοιμες λύσεις λόγω του αλγορίθμου και εάν από την ημερομηνία ισχύος θα είναι στη θέση τους όλες οι υποδομές.

»Ο νέος Νόμος δημιουργείται για να μείνει για αρκετά χρόνια. Θα ήταν τραγικό εάν σε δύο χρόνια δούμε ότι ευνόησε τη δημιουργία νέων κόκκινων δανείων ή ότι δεν μπορεί να λειτουργήσει στην πράξη», κατέληξε.

Ο νέος Πτωχευτικός Κώδικας αποτελεί ορόσημο από θεσμική και οικονομική άποψη εκτίμησε ο Τάσος Πανούσης, πρόεδρος Εταιρειών Διαχείρισης και CEO της doValue Greece. Ωστόσο παράλληλα κατέθεσε τις ενστάσεις των εταιρειών διαχείρισης σε συγκεκριμένες ρυθμίσεις.

Όπως είπε:

Τα κρίσιμα σημεία ως προς τον Εξωδικαστικό Μηχανισμό αφορούν πρώτον το ποιες οφειλές μπορούν να υπαχθούν σε αυτόν και, δεύτερον, τις δικλείδες ασφαλείας ώστε να μην αξιοποιηθεί, παρά την πρόθεση του νομοθέτη, από τους στρατηγικούς κακοπληρωτές για την αποφυγή των υποχρεώσεών τους, όπως έχουμε δει να συμβαίνει στο παρελθόν.

Με την παρούσα διατύπωση του Κώδικα όπως εισάγεται, αίτηση υπαγωγής στον Εξωδικαστικό Μηχανισμό μπορεί να υποβάλει μια ιδιαιτέρως μεγάλη περίμετρος οφειλετών – είτε φυσικά είτε νομικά πρόσωπα, είτε οι οφειλές είναι σε καθυστέρηση, είτε έχουν ρυθμιστεί, είτε εξυπηρετούνται κανονικά κι αυτό ανεξάρτητα από την οικονομική τους κατάσταση, είτε δηλαδή έχουν πραγματική αδυναμία, είτε είναι πιθανώς αφερέγγυοι, είτε μπορούν να εξυπηρετήσουν την οφειλή. Δεν υπάρχει η παραμικρή αμφιβολία ότι με μια τέτοια περίμετρο, θα γίνει ευρεία χρήση με αποτέλεσμα να μπουν σε αχρείαστη ρύθμιση ενήμεροι οφειλέτες και να ξεκινήσει ξανά η διαδικασία ρύθμισης για ήδη ρυθμισμένες οφειλές.

Επιπλέον, η υποβολή αίτησης δύναται να οδηγήσει σε αναστολή συγκεκριμένων ενεργειών αναγκαστικής εκτέλεσης, μια ρύθμιση που μπορούν να χρησιμοποιήσουν οι στρατηγικοί κακοπληρωτές για να μεταθέσουν για άλλη μια φορά στο μέλλον την εκπλήρωση υποχρεώσεων που μπορούν αλλά αρνούνται να εκπληρώσουν. Τα παραπάνω ενδέχεται να σημάνουν πιθανή υποτροπή των σχετικών οφειλών ως προς την εποπτική τους αντιμετώπιση, δηλαδή πρόσθετες κεφαλαιακές απαιτήσεις για τα τραπεζικά ιδρύματα – χωρίς, επαναλαμβάνω, να συντρέχει απολύτως κανείς λόγος.

Προτείνουμε, επομένως, την θέσπιση πρόσθετων κριτηρίων υπαγωγής στον Εξωδικαστικό Μηχανισμό. Θα βρείτε στο Υπόμνημα της ΕΕΔΑΔΠ τις σχετικές προτάσεις μας που κατατείνουν στην λειτουργία του, υπέρ όσων εμφανίζουν πράγματι πιθανή αφερεγγυότητα και τεκμηριώνεται ότι αδυνατούν να εκπληρώσουν σημαντικό μέρος των υποχρεώσεών τους. Η δε εστίαση των κριτηρίων ώστε να καταλαμβάνουν αποκλειστικά όσους ασκούν επιχειρηματική δραστηριότητα θα υπογραμμίσει την πρόθεση του νομοθέτη και θα διαφυλάξει τον ουσιαστικό στόχο του Εξωδικαστικού Μηχανισμού, που είναι προστασία βιώσιμων επιχειρήσεων και θέσεων εργασίας και όχι η αντιμετώπιση της υπερχρέωσης των καταναλωτών.

Ένα ειδικότερο, αλλά όχι λιγότερο σημαντικό ζήτημα, αποτελεί ο προβλεπόμενος αλγόριθμος (το λεγόμενο «υπολογιστικό εργαλείο») για την αυτόματη πρόταση ρύθμισης των οφειλών στο πλαίσιο του Εξωδικαστικού Μηχανισμού. Ακόμη κι αν είναι εφικτός ένας τέτοιος αλγόριθμος, ο στόχος του είναι η διευκόλυνση ρύθμισης για πολύ μικρές, μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις. Οι μεγάλες επιχειρήσεις και οι μεγάλες οφειλές απαιτούν ad hoc λύσεις ρύθμισης. Προτείνουμε για το λόγο αυτό τη θέσπιση πλαφόν για το ύψος των οφειλών στις οποίες θα εφαρμόζεται η αυτοματοποιημένη διαδικασία.

Ως προς το σκέλος του χρόνου που απαιτείται για την απαλλαγή του οφειλέτη από τα χρέη του, η ρύθμιση προηγούμενων νομοθετημάτων για 3ετή χρόνο απαλλαγής (όπως προβλέπει σήμερα ο Νόμος Κατσέλη) αποτελεί μια ισορροπημένη προσέγγιση που μπορεί να υιοθετηθεί από το νέο Κώδικα. Αυτή είναι κρατούσα πρακτική και σε άλλες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, όπου κατά κανόνα η απαλλαγή του οφειλέτη προϋποθέτει την παρέλευση τουλάχιστον 3τίας από την κήρυξη της πτώχευσης.

Στο Υπόμνημά μας θα βρείτε και ορισμένες άλλες προτάσεις για τη βελτίωση του Κώδικα ενόψει της συζήτησης και ψήφισής του από την Ολομέλεια της Βουλής.

Όλα τα παραπάνω αφορούν τον Κώδικα, όπως τελικά η Βουλή θα κρίνει και θα ψηφίσει. Η τελική επιτυχία, όμως, μιας νομοθετικής παρέμβασης δεν κρίνεται αποκλειστικά από το περιεχόμενό της αλλά εξίσου και καθοριστικά από την αποτελεσματική εφαρμογή της. Επιτρέψτε μου να υπενθυμίσω ότι ο νόμος 3869/2010, ο λεγόμενος «νόμος Κατσέλη», δεν έπασχε στις προθέσεις ούτε στη στόχευση. Στην πράξη, όμως, δημιούργησε τεράστια προβλήματα στο τραπεζικό σύστημα, υπονόμευσε σε βάθος δεκαετίας την κουλτούρα πληρωμών στη χώρα μας, κλόνισε τα συναλλακτικά ήθη και αποτέλεσε ασφαλές καταφύγιο όχι μόνο σε εκείνους που επεδίωκε να προστατεύσει, αλλά και σε πλήθος κακόβουλων και αντικοινωνικών συμπεριφορών, διογκώνοντας τον αριθμό των στρατηγικών κακοπληρωτών σε βαθμό ώστε να τορπιλλίζουν την υγιή οικονομική δραστηριότητα στην Ελλάδα.

Όσο κρίσιμη, επομένως, είναι η ψήφιση του Κώδικα με τις κατάλληλες προσαρμογές, στις οποίες αναφέρθηκε, άλλο τόσο είναι και η ύπαρξη των απαραίτητων προϋποθέσεων για την εφαρμογή του. Πρέπει να ληφθεί μέριμνα ώστε να εξασφαλιστεί η επάρκεια των αρμόδιων δικαστηρίων, τόσο από πλευράς ανθρώπινου δυναμικού όσο και υποδομών, να υπάρξει ειδική επιμόρφωση των λειτουργών και στελεχών που θα κληθούν να εφαρμόσουν τη νέα νομοθεσία, να υλοποιηθούν άμεσα οι προβλεπόμενες και απαραίτητες ψηφιακές υπηρεσίες, και κατεξοχήν οι ηλεκτρονικές πλατφόρμες για την υποστήριξη των διαδικασιών του νέου πλαισίου, και να εκδοθούν χωρίς χρονοτριβή οι εφαρμοστικές υπουργικές αποφάσεις, εγκύκλιοι και όποια άλλη θεσμική πρωτοβουλία προβλέπεται ώστε να είμαστε το ταχύτερο πλήρως έτοιμοι θεσμικά και λειτουργικά για την εφαρμογή του νέου Κώδικα. Η έναρξη εφαρμογής του νέου Κώδικα χωρίς να είναι έτοιμες οι αναγκαίες ψηφιακές υποδομές θα υπονομεύσει την αποτελεσματικότητα των νέων διαδικασιών και είναι σίγουρο ότι θα οδηγήσει σε καθυστερήσεις και δυσλειτουργίες. Γι’ αυτό πρέπει να διασφαλιστεί ότι όλη η τεχνολογική προετοιμασία θα έχει ολοκληρωθεί πριν την έναρξη ισχύος του νέου νομοθετήματος.

Ο πρόεδρος της Ένωσης Συνεταιριστικών Τραπεζών Ελλάδας, Γιώργος Μπούκης, ανέφερε ότι το νομοσχέδιο θα δώσει λύσεις σε πολλά ζητήματα. Εξέφρασε αμφιβολίες εάν τα περιφερειακά επιμελητήρια έχουν την δυνατότητα να προσφέρουν την υποστήριξη που ορίζει το νομοσχέδιο. Αναρωτήθηκε δε, πώς θα αντιμετωπίζονται όταν ένας οφειλέτης περιέλθει σε μία οικονομική δυσκολία από λόγους ανωτέρας βίας και το πώς θα αντιμετωπίζονται οι οφειλέτες που έχουν κάνει ρύθμιση ή που θα έχουν πτωχεύσει από τον Τειρεσία, καθώς διαχρονικά, αυτό είναι ένα σημείο-κλειδί για τις τράπεζες, προκειμένου να τους δώσουν μια πραγματική δεύτερη ευκαιρία.

Ο πρόεδρος του Επαγγελματικού Επιμελητηρίου Αθηνών, Γιάννης Χατζηθεοδοσίου, ανέφερε ότι το ΕΕΑ «είναι έτοιμο να ανταποκριθεί στην εντολή της Πολιτείας και να υποστηρίξει αποτελεσματικά τα χιλιάδες μέλη του, αλλά όλα τα επιμελητήρια θα χρειασθούν οικονομική ενίσχυση για την παροχή αυτών των υπηρεσιών». Αναφορικά με τις οφειλές, πρότεινε να υπάρξει μια κλιμάκωση ανάλογα με το μέγεθος της επιχείρησης και οπωσδήποτε ένα μεγαλύτερο ποσό της τάξης των 30.000 ευρώ, τουλάχιστον ως κατώφλι, για τα επόμενα δύο χρόνια. Εξέφρασε επιφυλάξεις για το πώς ένας επιχειρηματίας ο οποίος πέφτει έξω και σταματά η επιχείρησή του, μπορεί να προσδιορίσει το μελλοντικό του εισόδημα για να προχωρήσει σε μια ρύθμιση. Σχετικά με τις ρυθμίσεις για τους ευάλωτους οφειλέτες, είπε πως θεωρούμε αδιανόητο καταρχήν να εξαιρούνται οι έμποροι και οι ελεύθεροι επαγγελματίες, και να χάνουν το σπίτι τους την ώρα που προστατεύονται όλοι οι υπόλοιποι Έλληνες πολίτες.

Ο πρόεδρος του Οικονομικού Επιμελητηρίου Κωνσταντίνος Κόλλιας πρότεινε μεταξύ άλλων να προστατευτούν ακόμη περισσότερο οι αδύναμοι συμπολίτες μας, ενώ και αυτοί που θα ενταχθούν στις νέες ρυθμίσεις, να επιβραβεύονται αν είναι συνεπείς με τις δεσμεύσεις τους. Αναφορικά με τον ορισμός του σύνδικου, είπε πως αυτός θα πρέπει να ορίζεται με ηλεκτρονική κλήρωση από το μητρώο διαχειριστών αφερεγγυότητας.

Ο πρόεδρος του Δικηγορικού Συλλόγου Πειραιά, Γιώργος Σταματογιάννης, μεταξύ άλλων, ζήτησε να συμμετέχει και το Δημόσιο στον φορέα ακίνητης παρουσίας, γιατί είναι αυτός ο οποίος θα διαπραγματεύεται με αυτούς που βρίσκονται σε κατάσταση αδυναμίας. Ανέφερε δε, ότι η δυνατότητα του να ρευστοποιείται το σύνολο της κινητής και ακίνητης περιουσίας και να κατάσχεται μισθός ή σύνταξη, πέρα των εύλογων δαπανών διαβίωσης, αυτό έχει μια ιδιαίτερη αντικοινωνική διάσταση.

Ο σύμβουλος της ολομέλειας των Δικηγορικών Συλλόγων, Δημήτρης Λυριτσής, ανέφερε πως και αυτό το νομοσχέδιο θα κινδυνεύσει να καταλήξει στο καλάθι των αχρήστων, όπως και όλες οι υπόλοιπες παρεμβάσεις για το θέμα των εξωδικαστικών συμβιβασμών στο παρελθόν, καθώς δεν θέτει υποχρεωτική συμμετοχή των πιστωτικών ιδρυμάτων και των funds.

Ο πρόεδρος της Εθνικής Ομοσπονδίας Ενώσεων Προστασίας Δανειοληπτών – Καταναλωτών – Πολιτών, Ευάγγελος Κρητικός, ανέφερε πως το νομοσχέδιο κινείται προς τη σωστή κατεύθυνση, λέγοντας πως είναι καλό και θετικό ότι τα ζητήματα της πτώχευσης, τόσο των ιδιωτών, όσο και των εμπόρων, θα ρυθμίζονται από ένα κοινό νομοθέτημα. Παρά ταύτα, εξέφρασε προβληματισμούς για το στάδιο του εξωδικαστικού, όπου δεν υπάρχει η υποχρεωτικότητα. Επισήμανε ότι δεν υπάρχει διάταξη για την προστασία της κύριας κατοικίας στο επόμενο στάδιο, που είναι η κήρυξη της πτωχεύσεως και η υλοποίηση της εκκαθάρισης και της περιουσίας του πτωχευμένου φυσικού προσώπου. Ο νέος πτωχευτικός κώδικας, είπε ότι θα πρέπει να προβλέπει αυτοδίκαια αναστολή των ατομικών καταδιωκτικών μέτρων και αναστολή της εκτέλεσης. Για την επιδότηση του ελληνικού Δημοσίου ανέφερε πως θα πρέπει να είναι ένα μέτρο άμεσο, αποτελεσματικό και άμεσα εφαρμοστέο. Εξέφρασε το φόβο ότι μπορεί να υπάρξει μια ανεξέλεγκτη εξάπλωση των πτωχεύσεων. και επιγραμματικά σημείωσε ότι, ενώ το νομοσχέδιο κινείται προς τη σωστή κατεύθυνση, στην πραγματικότητα δίνει πάρα πολλά προτερήματα και πλεονεκτήματα εξ ολοκλήρου στις τράπεζες και στα funds.

Ο νομικός Σύμβουλος της Ένωσης Καταναλωτών «Η Ποιότητα της Ζωής», Βίκτωρ Τσιαφούτης, είπε πως η ΕΚΠΟΙΖΩ είναι συνολικά αντίθετη με τις διατάξεις του νομοσχεδίου που αφορούν την πτώχευση φυσικών προσώπων που δεν έχουν την εμπορική ιδιότητα. Για τα φυσικά πρόσωπα, το διακύβευμα είναι να εξασφαλιστεί η αξιοπρεπής διαβίωσή τους, ενώ για τις επιχειρήσεις, συνήθως το πρόκριμα είναι η συλλογική ικανοποίηση των πιστωτών. Αντιτάχθηκε στο να τίθεται ως μέρος της πτωχευτικής περιουσίας και το εισόδημα του οφειλέτη, επιπλέον των εύλογων δαπανών διαβίωσης. Αναφορικά με το θέμα της προστασίας της κύριας κατοικίας, είπε ότι είναι υποκριτικό να μιλάμε για προστασία της κύριας κατοικίας. Ουσιαστικά πρόκειται για μια πολύ προσωρινή και δαπανηρή προστασία της στέγης και όχι της ιδιόκτητης κατοικίας. Γιατί ο φτωχός οφειλέτης, έχει απλά τη δυνατότητα για λίγα χρόνια να πληρώνει μίσθωμα και μάλιστα, έντοκο, σε μία ιδιωτική επιχείρηση με σκοπό το κέρδος κι όχι στο Δημόσιο.

Ο πρόεδρος της ΓΣΕΒΕΕ, Γιώργος Καββαθάς, είπε ότι η νομοθέτηση αυτή έρχεται σε ένα περιβάλλον εξόχως προβληματικό για την ελληνική οικονομία, καθώς οδηγούμαστε ουσιαστικά σε μια περίοδο που θα χάσουν πολλές επιχειρήσεις και πολίτες τις περιουσίες τους. Ανάμεσα σε άλλες παρατηρήσεις, ανέφερε πως «η ένταξη στην πτωχευτική περιουσία της πρώτης κατοικίας παραβιάζει το Σύνταγμα που την προστατεύει, και πως η υπαγωγή στην πτωχευτική περιουσία, κάθε ακινήτου ιδιοκτησίας του οφειλέτη, καταργεί την ασφάλεια δικαίου. Καταργείται επίσης αναδρομικά το προστατευτικό πλαίσιο του νόμου Κατσέλη, ακόμα και για δίκες που έχει εκδοθεί δικαστική απόφαση. Ο φορέας ανάκτησης και επαναμίσθωσης κατοικιών, υποστήριξε ότι αποτελεί ένα νέο όχημα ενίσχυσης των τραπεζών με κρατική εγγύηση για πολλοστή φορά και ιδιωτικοποίηση της περιουσίας των νοικοκυριών, ενώ το κόστος συντήρησης και ο κίνδυνος μείωσης της αξίας της κατοικίας μοιράζονται στον οφειλέτη και στο δημόσιο. Οι τράπεζες, τόνισε, έρχονται για άλλη μια φορά σε προνομιακή θέση.

Ο εκπρόσωπος Τύπου της Ένωσης Δικαστών και Εισαγγελέων, Χαράλαμπος Σεβαστής, ζήτησε να υπάρξει κατάλληλη και έγκαιρη επιμόρφωση των δικαστών μέσω της Εθνικής Σχολής Δικαστικών Λειτουργών. Γι’ αυτό ζήτησε, ο χρόνος έναρξης να τοποθετηθεί, όχι την 1η Ιανουαρίου, αλλά με την έναρξη του νέου δικαστικού έτους, δηλαδή, 16 Σεπτεμβρίου του 2021. Ανέφερε επίσης, ότι στα Ειρηνοδικεία, τα οποία προβλέπονται ως «δικαστήρια για πτωχεύσεις μικρών αντικειμένων», εκεί ήδη υπάρχουν τεράστια προβλήματα και δεν θα μπορέσουν να ανταποκριθούν σε ένα τέτοιο όγκο υποθέσεων.

Ναι μεν… αλλά, από τους φορείς για τον νέο Πτωχευτικό Νόμο – Οι ενστάσεις τραπεζών και servicers