Κόκκινα δάνεια, χαμηλή κερδοφορία και αναβαλλόμενος φόρος οι προκλήσεις των ελληνικών τραπεζών – Οι προειδοποιήσεις της ΤτΕ

Τις προκλήσεις του τραπεζικού συστήματος απαριθμεί η Τράπεζα της Ελλάδος (ΤτΕ), η οποία μεταξύ άλλων εστιάζει στην περαιτέρω αντιμετώπιση των μη εξυπηρετούμενων δανείων (NPLs) και στη χαμηλή ποιότητα των εποπτικών ιδίων κεφαλαίων.

Η ισχυρή ανάκαμψη της οικονομικής δραστηριότητας στην Ελλάδα το 2021, σε συνδυασμό με τη διευκολυντική νομισματική και δημοσιονομική πολιτική στο πλαίσιο της ανάσχεσης των επιπτώσεων της πανδημίας COVID-19, συνέβαλαν

στην ενίσχυση των συνθηκών ρευστότητας σημειώνει η έκθεση Χρηματοπιστωτική σταθερότητας της Τράπεζας της Ελλάδας.

Όπως επισημαίνει το πρώτο εξάμηνο της χρονιάς συνεχίστηκαν επιτυχώς οι προσπάθειες από τις τράπεζες για την εξυγίανση του δανειακού τους χαρτοφυλακίου. Τέθηκαν με αυτό το τρόπο οι βάσεις για να ανακτήσουν το διαμεσολαβητικό τους ρόλο στη χρηματοδότηση της πραγματικής οικονομίας για την επίτευξη διατηρήσιμων ρυθμών οικονομικής μεγέθυνσης.

Οπως αναφέρεται στην εξαμηνιαία έκθεση για την Χρηματοπιστωτική Σταθερότητα, η κεντρική τράπεζα προσδίδει ιδιαίτερη σημασία:

στην αντιμετώπιση του αποθέματος των μη εξυπηρετούμενων δανείων που συνεχίζουν να έχουν οι τράπεζες στους ισολογισμούς τους εν μέσω και του τέταρτου κύματος της πανδημίαςστη χαμηλή ποιότητα των εποπτικών ιδίων κεφαλαίων, δεδομένης της υψηλής συμμετοχής των αναβαλλόμενων φορολογικών απαιτήσεων και η περιορισμένη οργανική κερδοφορία.Σε μεσοπρόθεσμο ορίζοντα δε, αναφέρεται στην αντιμετώπιση των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής, οι οποίες προκύπτουν τόσο από τις ζημίες από τους φυσικούς κινδύνους όσο και από το κόστος μετάβασης σε μία οικονομία με σημαντικά χαμηλότερες εκπομπές ρύπων.

Ειδική μνεία κάνει και στην ανάγκη προσαρμογής στις νέες απαιτήσεις της οικονομίας, οι οποίες συνδέονται με την αξιοποίηση του Ταμείου Ανάκαμψης. «Ο τραπεζικός τομέας πρέπει να επιτελέσει τη διαμεσολαβητική του λειτουργία στην ομαλή και απρόσκοπτη χρηματοδότηση της οικονομίας» σημειώνει η ΤτΕ.

Τα κόκκινα δάνεια της πανδημίας

Το υψηλό απόθεμα των NPLs, μαζί με το νέο κύμα αθετήσεων, το οποίο μπορεί να προκύψει από την οριστική απόσυρση των μέτρων στήριξης των δανειοληπτών από την πανδημία, παραμένει η μεγαλύτερη πρόκληση για τον τραπεζικό τομέα.

Οι μέχρι στιγμής ενέργειες που έχουν ληφθεί, έχουν αναμφισβήτητα συμβάλει στην σημαντική αποκλιμάκωση του αποθέματος «κόκκινων» δανείων. Εντούτοις, ο λόγος των NPLs προς το σύνολο των δανείων παραμένει υψηλός (Ιούνιος 2021 – 20,3%).

Επιπρόσθετα, η ποιότητα των εποπτικών κεφαλαίων και η διαρθρωτικά χαμηλή κερδοφορία, καθώς και οι επιπτώσεις που προκύπτουν από την κλιματική αλλαγή, αποτελούν τους μεσοπρόθεσμους κινδύνους.

Η ρευστότητα

Οι συνθήκες ρευστότητας του τραπεζικού τομέα συνέχισαν να βελτιώνονται το 2021. Είναι χαρακτηριστικό ότι οι καταθέσεις του ιδιωτικού τομέα έχουν αυξηθεί από τον Μάρτιο του 2020 (μέχρι και το Σεπτέμβριο του 2021) κατά 28,6 δισ. ευρώ, γεγονός που αντανακλάται στη σημαντική αύξηση της αποταμίευσης του ιδιωτικού τομέα σε περίπου 16% του ΑΕΠ, από 6% το 2019.

Ωστόσο, η χαμηλή οργανική κερδοφορία και η ανάγκη σχηματισμού αυξημένων προβλέψεων για τον πιστωτικό κίνδυνο επηρέασαν την κεφαλαιακή επάρκεια των ελληνικών τραπεζικών ομίλων, με αποτέλεσμα ο Δείκτης Κεφαλαίου Κοινών Μετοχών της Κατηγορίας 1 (Common Equity Tier 1 ratio) σε ενοποιημένη βάση να μειωθεί σε 12,5% τον Ιούνιο του 2021, από 15% τον Δεκέμβριο του 2020, και ο Συνολικός Δείκτης Κεφαλαίου (Total Capital Ratio) σε 15% από 16,6%.

Η οικονομική δραστηριότητα

Αναφερόμενος στην οικονομική δραστηριότητα το 2021 στην Ελλάδα, ο κ. Στουρνάνας τονίζει πως ανέκαμψε με ταχείς ρυθμούς, ενώ οι προβλέψεις για την οικονομική ανάπτυξη παραμένουν εξαιρετικά ευοίωνες τόσο για το 2021 όσο και για το 2022.

Σύμφωνα με την ΤτΕ, σημαντική συμβολή στη μεσοπρόθεσμη ανάπτυξη θα έχουν τόσο το Πολυετές Δημοσιονομικό Πλαίσιο 2021-2027 όσο και το ευρωπαϊκό μέσο ανάκαμψης Next Generation EU (NGEU), τα οποία αναμένεται να χρηματοδοτήσουν την υλοποίηση σημαντικών διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων και επενδυτικών έργων.

Στο πλαίσιο αυτό, επισημαίνεται ότι ο τραπεζικός τομέας καλείται να προσαρμοστεί άμεσα αντιμετωπίζοντας τις προκλήσεις που τον περιβάλλουν, προκειμένου να επιτελέσει τη διαμεσολαβητική του λειτουργία στην ομαλή και απρόσκοπτη χρηματοδότηση της οικονομίας.

«Η συνέχιση της ανάκαμψης της ελληνικής οικονομίας προϋποθέτει την ενίσχυση της χρηματοδότησης της πραγματικής οικονομίας και την ενεργό συμμετοχή του τραπεζικού τομέα» τονίζει ο κ. Στουρνάρας.

Ως εκ τούτου, «η χορήγηση πιστώσεων με επιμερισμό κινδύνου μέσω χαμηλότοκων δανείων του Μηχανισμού Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (Recovery and Resilience Facility – RRF) και παροχής εγγυήσεων από το Ταμείο Εγγυοδοσίας Επιχειρήσεων της Ελληνικής Αναπτυξιακής Τράπεζας θα συμβάλλει σημαντικά στην επιτάχυνση της τραπεζικής χρηματοδότησης προς την πραγματική οικονομία και στην υλοποίηση των απαραίτητων επενδύσεων, έτσι ώστε η ελληνική οικονομία να μπει σε μια τροχιά υψηλής και βιώσιμης ανάπτυξης».

Σύμφωνα με την Τράπεζα της Ελλάδος, οι τράπεζες θα πρέπει σε κάθε περίπτωση να αξιολογούν τη σχέση απόδοσης-κινδύνου και τη βιωσιμότητα των επιχειρηματικών σχεδίων που χρηματοδοτούν στο πλαίσιο της συνετής διαχείρισης των κινδύνων στους οποίους εκτίθενται και αναλαμβάνουν. Συνολικά, η χρηματοδότηση θα εξαρτηθεί σε μεγάλο βαθμό και από την ύπαρξη αξιόλογων επενδυτικών σχεδίων με βιώσιμα χαρακτηριστικά.

Δείτε ΕΔΩ όλη την Έκθεση Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας: Δεκέμβριος 2021