Εκλογικός νόμος: Τι προτείνει το Ποτάμι – Γερμανικό σύστημα…

Αναλυτική πρόταση για την αλλαγή του εκλογικού νόμου και την καθιέρωση νέου που βασίζεται, εν πολλοίς, στο γερμανικό εκλογικό σύστημα, έδωσε στη δημοσιότητα το Ποτάμι.

Η πρόταση του Ποταμιού, που παρουσιάστηκε σε εκδήλωση στο Ζάππειο, περιλαμβάνει:

Τη μείωση του αριθμού των βουλευτών κατά 45.Από τους 300 που είναι σήμερα, θα εκλέγονται 250 στην Ελλάδα και 5 από τους Έλληνες του εξωτερικού.Καθιερώνεται η λεγόμενη «διπλή ψήφος». Δηλαδή, η πρώτη ψήφος αφορά σε μονοεδρική περιοχή, όπου σε ενιαίο ψηφοδέλτιο αναγράφονται τα ονόματα των υποψηφίων βουλευτών και δίπλα το όνομα του κόμματος το οποίο εκπροσωπούν. Ο εκλογέας βάζει σταυρό στον υποψήφιο της προτίμησής του. Η ψήφος αυτή μετράει μόνο για την εκλογή στην μονοεδρική περιφέρεια. Η δεύτερη ψήφος αφορά σε πολυεδρική (ευρεία) περιφέρεια, ο εκλογέας επιλέγει το ψηφοδέλτιο του κόμματος που επιθυμεί, δίχως να βάλει σταυρό. Η εκλογή γίνεται με βάση τη σειρά της λίστας. Η δεύτερη αυτή ψήφος είναι η αποφασιστική και κρίσιμη ψήφος. Αυτή, δηλαδή, που καθορίζει τον αριθμό των εδρών που θα λάβει κάθε κόμμα στη επικράτεια.Το πλεονέκτημα της διπλής ψήφου, σύμφωνα με το Ποτάμι, είναι ότι με αυτό τον τρόπο ο ψηφοφόρος έχει τη δυνατότητα να ψηφίσει τον υποψήφιο που επιθυμεί στη μονοεδρική, ακόμη και αν ανήκει σε άλλο κόμμα από αυτό που ψηφίζει στην ευρεία περιφέρεια και να επιλέξει για την επικράτεια το κόμμα που επιθυμεί.Παραμένει το όριο του 3% για να μπει ένα κόμμα στη ΒουλήΟι βουλευτές εκλέγονται ως εξής: 140 σε μονοεδρικές περιφέρειες και 110 από λίστες σε ευρείες περιφέρειες. Οι περιφέρεις είναι οι 7 διοικητικές περιφέρειες της χώρας: 1) Αττική, 2) Πελοπόννησος – Δυτική Ελλάδα – Ιόνια Νησιά, 3) Ήπειρος – Δυτική Μακεδονία, 4) Μακεδονία – Θράκη, 5) Θεσσαλία – Στερεά Ελλάδα, 6) Νησιά του Αιγαίου, 7) Κρήτη. Η διαίρεση της χώρας σε μονοεδρικές περιφέρειες γίνεται από ειδική επιτροπή του υπουργείου Εσωτερικών, με τη συμμετοχή εκπροσώπων των κοινοβουλευτικών κομμάτων και της Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Για τον ορισμό των μονοεδρικών, εκτός από τα πληθυσμιακά κριτήρια, λαμβάνονται υπόψη οι όροι γεωγραφικής συνέχειας και διοικητικής διαίρεσης, ώστε να εκπροσωπούνται όλοι οι νομοί.Το bonus των 50 εδρών καταργείται. Αντ΄ αυτού το πρώτο κόμμα λαμβάνει bonus μισή έδρα για κάθε εκλογική μονάδα (π.χ.18 έδρες για 36%) των ψήφων.Ως προς τον τρόπο κατανομής των εδρών, οι έδρες των ευρέων περιφερειών κατανέμονται αναλογικά, αφού αφαιρεθεί το bonus και ο αριθμός των εδρών που έχουν κατακυρωθεί στις μονοεδρικές περιφέρειες.Δίνεται η δυνατότητα ψήφου και εκλογής 5 βουλευτών από τους Έλληνες του εξωτερικού.

Το σημερινό εκλογικό σύστημα, υποστηρίζει το Ποτάμι, ευθύνεται για πολλές από τις παθογένειες της πολιτικής ζωής, όπως το υπερβολικό μπόνους των 50 εδρών στο πρώτο κόμμα, η μη παροχή συναίνεσης και τη διαμόρφωση πλειοψηφιών, η διατήρηση των μεγάλων εκλογικών περιφερειών, η επικράτηση της επωνυμίας έναντι της ικανότητας, η διαμόρφωση και διατήρηση πελατειακών δικτύων και η εξάρτηση απ’ αυτά, καθώς και η δυσμενής μεταχείριση των συνασπισμών απέναντι σε μεμονωμένα κόμματα, ως προς την απονομή του εκλογικού πριμ των 50 εδρών, αφού ένας συνασπισμός με 51% παίρνει με τον ισχύοντα νόμο λιγότερες έδρες από ένα μεμονωμένο κόμμα με 35%.

Σύμφωνα με το Ποτάμι, το νέο εκλογικό σύστημα δεν οδηγεί απλώς σε αλλαγή του τρόπου εκλογής των βουλευτών ή των όρων σχηματισμού κυβέρνησης, αλλά η υιοθέτησή του θα συνιστά τη μεγαλύτερη τομή που έχει γίνει στο πολιτικό σύστημα, μετά τη Μεταπολίτευση. Πρόκειται για μια επανεκκίνηση του πολιτικού συστήματος, αφού θα αλλάξει ριζικά τον τρόπο έκφρασης της βούλησης των πολιτών, αλλά και τον τρόπο διαμόρφωσης των συσχετισμών των πολιτικών δυνάμεων, ενισχύοντας σημαντικά τη λειτουργία της δημοκρατίας στη χώρα.

Τα σημαντικότερα πλεονεκτήματα του νέου συστήματος, σύμφωνα με το Ποτάμι είναι τα εξής: Η διπλή ψήφος, αποτελεί εγγύηση αξιοκρατίας και δημοκρατίας, δεν εκβιάζεται ο ψηφοφόρος, συμμετέχει και δεν απέχει, οι περιφέρειες γίνονται μικρότερες περιφέρειες και έτσι δίνεται χτύπημα στη διαπλοκή, οι εκλογές κοστίζουν λιγότερο και θα αντιπροσωπεύει περισσότερους, δίνεται για πρώτη φορά ψήφος στην ομογένεια, ενώ ενισχύεται η εσωκομματική δημοκρατία.

Ανοιχτός διάλογος

Την παρουσίαση του νέου εκλογικού συστήματος που προτείνει το Ποτάμι, έκαναν ο Δημήτρης Τσιόδρας, εκπρόσωπος τύπου του κινήματος και ο Νίκος Μηλαπίδης, διευθυντής της Κοινοβουλευτικής του Ομάδας. Μιχάλης Μιχαήλ

Η παρουσία και παρέμβαση του αναπληρωτή υπουργού Διοικητικής Μεταρρύθμισης, Χριστόφορου Βερναδάκη, ο οποίος ήταν εκ των ομιλητών μαζί με την Ντόρα Μπακογιάννη και τον πρώην υπουργό, Μιλτιάδη Παπαϊωάννου, ανέβασε τον δείκτη του ενδιαφέροντος.

Παρόντες στην κατάμεστη αίθουσα του Ζαππείου, ήταν μεταξύ άλλων, οι Τάσος Γιαννίτσης, Παρασκευάς Αυγερινός, Γιάννης Πανούσης, Στράτος Φαναράς, Ηλίας Νικολακόπουλος, Σώτη Τριανταφύλλου, Δημοσθένης Κούρτοβικ, Πέτρος Κουναλάκης, Δημήτρης Ψυχογιός, Αντώνης Βγόντζας, Στρατής Στρατήγης, Θανάσης Διαμαντόπουλος, όλοι οι βουλευτές του Ποταμιού καθώς και ο ευρωβουλευτής του κόμματος, Γιώργος Γραμματικάκης.

Η βραδιά ξεκίνησε με τον χαιρετισμό που απηύθυνε ο Γιάννης Μεϊμάρογλου, Επικεφαλής της Συντονιστικής Επιτροπής Διαλόγου του Ποταμιού, ο οποίος ανέφερε ότι «η αλλαγή του εκλογικού νόμου αυτή τη στιγμή, είναι η απαραίτητη και προαπαιτούμενη θεσμική μεταρρύθμιση που θα συμβάλει στην εξυγίανση του πολιτικού συστήματος».

Η εναρκτήρια ομιλία έγινε από τον πρώην υπηρεσιακό πρωθυπουργό Παναγιώτη Πικραμμένο, ο οποίος επισήμανε πως «το εκλογικό σύστημα δεν είναι απλά τεχνική υπόθεση, είναι η βασική συνισταμένη του πολιτικού συστήματος. Δεν καθορίζει μόνο τη δύναμη των κομμάτων και κατ’ επέκταση τη σύνθεση της κυβέρνησης. Ρυθμίζει τον τρόπο με τον οποίο λειτουργεί η Δημοκρατία». «Τώρα να ξεκινήσουν οι ριζικές αλλαγές στο τρόπο αντιπροσώπευσης, με ένα νέο εκλογικό σύστημα το οποίο θα σπάσει και ανατρέψει τα πελατειακά δίκτυα. Θεωρώ πολύ εύστοχο το σύνθημα της σημερινής εκδήλωσης: Αλλάζουμε το εκλογικό σύστημα – Αλλάζουμε το πολιτικό σύστημα» ανέφερε ο πρώην υπηρεσιακός πρωθυπουργός.

Από την πλευρά του ο κ. Βερναρδάκης, μεταξύ άλλων, ανέφερε: «Επιβάλλεται μια αλλαγή του εκλογικού συστήματος προς το αναλογικότερο για να αποφύγουμε ακραία δυσαναλογικότητα και μία σοβαρή κρίση αντιπροσώπευσης. Μία βασική αλλαγή θα πρέπει να γίνει στο μπόνους των 50 εδρών». Αντέστρεψε δε, τον τίτλο της εκδήλωσης σημειώνοντας: «Για να αλλάξει το πολιτικό σύστημα, απαραίτητο είναι να αλλάξει ο εκλογικός νόμος».

Το λόγο πήρε στη συνέχεια η κ. Μπακογιάννη, η οποία τόνισε ότι, πεπατημένη των μεγάλων κομμάτων ήταν να μην αλλάξει ο εκλογικός νόμος. «Σ’ αυτό προσχώρησε και ο ΣΥΡΙΖΑ, ξέχασε την απλή και άδολη αναλογική. Αυτό το διάστημα που ήταν κυβέρνηση μπορούσε να ψηφιστεί η κατάργηση του μπόνους των 50 εδρών. Πρέπει να κάνουμε αυτή την τομή», πρόσθεσε, επισημαίνοντας ότι «το εκλογικό σύστημα είναι ένα από τα θέματα που πρέπει να συζητάμε εν ψυχρώ, όχι εν θερμώ. Σίγουρα θα βγάλει νέο πολιτικό προσωπικό».

Τρίτος κατά σειρά πήρε το λόγο ο πρώην υπουργός Μιλτιάδης Παπαϊωάννου λέγοντας μεταξύ άλλων ότι «δεν μπορεί να είναι κυρίαρχο το θέμα των δαπανών στη λειτουργία της Δημοκρατίας, ακόμη και στη σημερινή μας κατάσταση». Κατά τον κ. Παπαϊωάννου καθοριστικός παράγοντας ενός πάγιου εκλογικού συστήματος θα πρέπει να είναι η αναλογικότητα και κυρίως η εξασφάλιση, ότι οι ψήφοι ενός κόμματος θα ανταποκρίνονται σε ανάλογες έδρες. «Τώρα είναι η κατάλληλη στιγμή να το αποφασίσουμε», είπε.

Παίρνοντας τον λόγο, ο αρμόδιος γενικός γραμματέας του υπουργείου Εσωτερικών και στέλεχος του ΣΥΡΙΖΑ, Κώστας Πουλάκης, σημείωσε τα χαρακτηριστικά που θα πρέπει να διαμορφωθούν για την αλλαγή του εκλογικού νόμου. Να είναι πιο αναλογικός, να μειωθεί αισθητά το μπόνους, να υπάρξει συναίνεση των κομμάτων.

Παρεμβαίνοντας ο πάλαι ποτέ εκλογολόγος του ΠΑΣΟΚ, Παρασκευάς Αυγερινός, ανέφερε ότι το βασικό στοιχείο θα πρέπει να είναι η κυβερνησιμότητα και η αναλογικότητα.

Κλείνοντας την εκδήλωση, ο Σταύρος Θεοδωράκης είπε: «Θα απαντήσω στον κ. Αυγερινό και να του πω ότι και εγώ είμαι της άποψης ότι το όριο για την είσοδο των κομμάτων στη Βουλή πρέπει να είναι το 5%. Δυστυχώς όμως για μένα, μειοψήφησα στον πολιτικό σχεδιασμό του Κινήματος και ως δημοκρατικό κόμμα πήραμε μια συλλογική απόφαση, το όριο να είναι το 3%.»