Χτίζοντας υγιείς εγκεφάλους φροντίζουμε την ευημερία μας

Γράφει η Δρ. Τζούλια Μισιτζή

Σε προηγούμενο άρθρο μας  μιλήσαμε για τα δύο εγκεφαλικά ημισφαίρια. Το αριστερό που αγαπά τη λογική και το εκφραστικό και συναισθηματικό δεξί. Τονίσαμε ότι για να ζούμε ισορροπημένες ζωές, που δεν μοιάζουν με συναισθηματική έρημο ή συναισθηματική πλημμύρα, πρέπει με διάφορες τεχνικές και βιωματικές εμπειρίες, να πυκνώνουμε τις νευρικές συνδέσεις μεταξύ τους.

Εξίσου σημαντική με την προαναφερθείσα διάκριση, είναι και ο διαχωρισμός του εγκεφάλου σε “πάνω” και “κάτω”. Τι είναι αυτό που

κάνει τα παιδιά μας, αλλά και εμάς τους ίδιους, κάποιες φορές, να επιλέγουμε τις πράξεις μας τόσο σοφά και κάποιες άλλες, τόσο άσχημα.

Ας φαντασούμε τον εγκέφαλό μας σαν ένα σπίτι με δυό ορόφους. Η αλήθεια είναι ότι όταν γεννιόμαστε ο κάτω όροφος είναι έτοιμος, ενώ για να ολοκληρωθεί ο πάνω πρεπει να περάσουν σχεδόν 25 χρόνια.

Ο “κάτω” εγκέφαλος μπορούμε να πούμε ότι είναι περισσότερο πρωτόγονος, υπεύθυνος για ενστικτώδεις αντιδράσεις και ορμές αλλά και για δυνατά συναισθήματα. Όταν βρισκόμαστε υπό την επήρεια σφοδρής επιθυμίας ή μανίας, είμαστε τρελοί από έρωτα ή παλαβωμένοι από φόβο, είμαστε στο έλεος του “κάτω” εγκεφάλου.

Αντίθετα ο πάνω εγκέφαλος είναι πιο εξελιγμένος. Ο λεγόμενος νεοφλοιός εξελίχθηκε πολύ αργότερα και προσέθεσε όλα τα καθαρά ανθρώπινα χαρακτηριστικά, δίνοντας μια πλήρη προοπτική του κόσμου μας. Εδώ, λαμβάνουν χώρα πολύπλοκες νοητικές λειτουργίες όπως η σκέψη, ο σχεδιασμός, η λήψη αποφάσεων, η φαντασία, η ηθική, ελέγχοντας υψηλούς και πιο αναλυτικούς συλλογισμούς. Αυτός έχει ένα εκπληκτικό διανοητικό πεονέκτημα.

Όπως ήδη αντιληφθήκατε ο εγκέφαλος ενός ανθρώπου λειτουργεί καλύτερα όταν τα δυο αυτά τμήματα είναι απαρτιωμένα. Όσο πιο νωρίς γίνεται αυτό τόσο περισσότερο μειώνεται ο φόβος, το άγχος, η οργή και επικρατεί λογική. Έτσι ο στόχος μας είναι να βοηθήσουμε στην ενίσχυση αυτής της ένωσης. Η σύνδεση πρέπει να λειτουργεί από πάνω προς τα κάτω αλλά και αντίστροφα και να επιτρέπεται μια ελεύθερη ροή μεταξύ των δυο τμημάτων ανάλογα την περίσταση.

Πως μπορεί κανείς να χρησιμοποιεί τις καθημερινές προκλήσεις ως ευκαιρίες για να βοηθήσει τα παιδιά του αλλά και τον ευατό του να ευημερήσει; Η γνώση του “πάνω” και “κάτω” εγκεφάλου μπορεί να επηρεάσει για πχ άμεσα τον τρόπο που πειθαρχούμε τα παιδιά μας. Σε ποιό κομμάτι του εγκεφάλου τους θέλουμε να απευθυνθούμε? Πώς να μην πυροδοτήσουμε τον “κάτω εγκέφαλο”, όπου ο θυμός, ο φόβος, το αισθημα της αδικίας θα οργιάσει? Με ποιον τρόπο μπορεί να εμπλακεί και να αναπτυχθεί ο “πάνω” εγκέφαλος?

Η αλήθεια είναι ότι μερικές φορές δεν χωράνε διαπραγματεύσεις. Κάποιες φορές το όχι σημαίνει απλά όχι. Υπάρχουν πολλές φορές όμως που πρέπει να δίνουμε ευκαιρία στα παιδιά μας και όχι μόνο, να εξασκηθούν στην επίλυση προβλημάτων και λήψη αποφάσεων. Ένα απλό παράδειγμα θα μας διαφωτίσει.

Η κόρη μιας φίλης μου, της ζήτησε να παρουν ένα σκυλάκι. Όταν της είπε ότι δεν μπορούσαν εκείνη την περίοδο να το πάρουν γιατί είχαν πολλές μετακινήσεις στο πρόγραμμά τους, η κόρη της αναφώνησε ότι όλες οι φίλες της είχαν ένα σκυλάκι και ότι ήταν πολύ κακιά και η χειρότερη μαμά του κόσμου.

Η φίλη μου αντί να κάνει τον “κάτω” εγκέφαλο να εξοργιστεί και να πεί για πχ «Αυτό δεν κάνει να το λές» ή «Μη σε ξανακούσω να πεις κατι τέτοιο, μετά από όσα κάνω για σένα» έκανε τον “πάνω” εγκέφαλο να εμπλακεί. Λέγοντας της «μμμ πρέπει να εισαι πραγματικά πολυ θυμωμένη!. Αν θες να συνεχίσεις να νιώθεις έτσι δεν πειράζει, αλλά θα μπορούσαμε να γίνουμε ομάδα επίλυσης προβλημάτων και να σκεφτούμε κάποια ιδέα». ‘Οταν η κορούλα της, της είπε «πως το κάνουμε αυτό;» ήταν ηδη έτοιμη να συζητήσει το θέμα, με έναν τρόπο αδιανόητο για αυτήν μεχρι πριν λίγο.

Τώρα μπορούσαν να βρουν μαζί μια λύση, να σκεφτούν διάφορες ιδέες, μέχρι και να φιλοξενήσουν τον σκύλο της θείας της, για να δεί πως ειναι να τον φροντίζεις και μετά να πάρουν την τελική απόφαση. Κάθε φορά που λέμε «πείσε με» η «βρες μια λύση που θα είναι καλή και για τους δυο» βοηθάμε τους άλλους να σκεφτούν κατάλληλες συμπεριφορές, αλλά και συνέπειες, καθώς και να σκεφτούν τα αισθήματα και τις επιθυμίες των άλλων. Βρίσκουμε έναν τρόπο δηλαδή να εμπλακεί ο “πάνω” και να μην εκραγεί ο “κάτω”!

Σε επόμενο άρθρο μας θα μιλήσουμε για το πως μπορούμε να εξασκήσουμε λειτουργίες, όπως η λήψη αποφάσεων, η ηθική, η ενσυναίσθηση. Ναι μπορούμε να τα εξασκήσουμε γιατί ο εγκέφαλος είναι μακράν το όργανο με τη μεγαλύτερη ικανότητα αναδιοργάνωσης!! Χρησιμοποιήστε τον λοιπόν για να ευημερείτε.

Πηγη: healthyvoice.gr