Αλ. Μητρόπουλος: το Εργατικό Δίκαιο ξαναγράφεται ως «Δίκαιο της Καραντίνας κορωνοϊού»

Μόνιμη υψηλή ανεργία και φτωχοποίηση των εργαζομένων θα κυριαρχούν στην αγορά εργασίας τα επόμενα χρόνια, σύμφωνα με την άποψη του Καθηγητή Εργατικού Δικαίου-Προέδρου της ΕΝΥΠΕΚΚ και πρώην βουλευτή,  Αλέξη Μητρόπουλου.

Ι. Ακόμη δεν έχουν φανεί οι αρνητικές συνέπειες των νέων μέτρων που ελήφθησαν στην αγορά εργασίας. Οι θεσμοί α)τής αναστολής της εργασιακής σχέσης με μισθό το ειδικό επίδομα των 534 ευρώ, που παρατάθηκε μέχρι τον Οκτώβριο (φαίνεται ότι θα ισχύσει και το 2021) και β)της «συν-εργασίας» (παρατάθηκε μέχρι

τον Δεκέμβριο), που επιδοτεί μερικώς τη διατήρηση θέσεων πλήρους απασχόλησης, ανέκοψαν τον μεγάλο όγκο των απολύσεων.

Παράλληλα όμως, δημιούργησαν αξιοσημείωτη φτωχοποίηση ευρύτερων στρωμάτων εργαζομένων του ιδιωτικού τομέα, οι οποίοι προσωρινά δεν έχασαν την εργασία τους αλλά υπέστησαν μεγάλη μείωση των αποδοχών τους.

Οι δύο αυτοί θεσμοί, όπως και η αναγκαστικώς επιβαλλόμενη τηλε-εργασία (άρθρο 235 ν. 4727/2020), σε συνδυασμό με την επιτάχυνση της ψηφιοποίησης του κράτους και των υπηρεσιών του, θα οδηγήσουν το επόμενο έτος σε απώλεια μονίμων θέσεων εργασίας που την προσεχή διετία, εάν γενικευθούν, μπορεί να φτάσουν και τις 500.000.

Η πραγματική ανεργία, εξάλλου, θα ανέλθει και θα παραμείνει για μεγάλο χρονικό διάστημα πάνω από το 20%. Έτσι, η έκρηξη των ευέλικτων μορφών απασχόλησης και το «πάγωμα» για πολλά χρόνια της διαδικασίας αύξησης του κατώτατου μισθού που αποφάσισε πρόσφατα η κυβέρνηση (άρθρο 24 ν. 4722/2020), θα οδηγήσουν σε περαιτέρω φτωχοποίηση ευρύτερων στρωμάτων εργαζομένων («working poors»).

Μόνιμα υψηλή ανεργία και ταυτόχρονη «προλεταριοποίηση» εργαζομένων (όχι μόνο του ιδιωτικού τομέα) θα γίνουν μόνιμα χαρακτηριστικά τής αγοράς εργασίας καθ’όλη τη διάρκεια της προσεχούς δεκαετίας.

Υψηλοί μισθοί και επιστροφή των εγκεφάλων δεν πρόκειται να υπάρξει αφού τα κύρια παραγωγικά μέσα τής χώρας και οι μεγάλες κοινωνικές επιχειρήσεις -προϊούσης της μνημονιακής «κανονικότητας»- αποξενώνονται από τη διαχείριση των ελληνικών κυβερνήσεων, κατά τον λεπτομερή κατάλογο των Μνημονίων, κυρίως του γ’ γενικευμένου και ανακεφαλαιωτικού (ν. 4336/2015).

ΙΙ. Η διάταξη για την αναγκαστική τηλε-εργασία του 40% του προσωπικού, όπως ψηφίστηκε, για να ισχύσει δοκιμαστικά για 15 ημέρες (25/9/2020-4/10/2020), δεν περιλαμβάνει δύσκολα (επικίνδυνα) σημεία. Δεν επηρεάζει το ύψος του μισθού ούτε αλλάζει τη φύση και το περιεχόμενο της εργασιακής σχέσης. Είναι όμως «πρόβα τζενεράλε» για το ολοκληρωμένο θεσμικό πλαίσιο που θα πάει στη Βουλή περί τα μέσα Οκτωβρίου, όπως εξήγγειλε πρόσφατα η κυβέρνηση.

Είναι πάντως μια παγκόσμια πραγματικότητα ότι αρκετές κυβερνήσεις (υπό την πίεση επιχειρηματικών και εργοδοτικών οργανώσεων που διαθέτουν ισχυρά, νεοφιλελεύθερης επίνευσης, Ινστιτούτα και δεξαμενές σκέψης) θα μπουν στον πειρασμό να ακυρώσουν όσα δικαιώματα των εργαζομένων και των Συνδικαλιστικών Οργανώσεων απέμειναν. Κι αυτό ανεξαρτήτως των εγγυήσεων που έχουν τεθεί στα οικεία Συντάγματα κατά την περίοδο τής λεγόμενης «μακράς σοσιαλδημοκρατικής συναίνεσης».

Εξάλλου, η Δημοκρατία τείνει να γίνει μια τυπική, τηλεματική, διεκπεραιωτική υπόθεση μακράν των αγώνων, των αντιπαραθέσεων, του ζωντανού λόγου και αντίλογου, της μαγικής και γενεσιουργού τού ανθρώπινου πολιτισμού «θεατρικής» διαδικασίας τής συνέλευσης. Γιατί δεν πρέπει να λησμονούμε ότι ο διάλογος και οι ερωταποκρίσεις τού κλασικού θεάτρου διεύρυναν και κατοχύρωσαν τη Δημοκρατία στην άμεση μορφή της ως τρόπο ζωής και βίωσης των ανθρωπίνων σχέσεων.

Έτσι, το Εργατικό Δίκαιο ξαναγράφεται ως «Δίκαιο της Καραντίνας του κορωνοϊού», όπως ξαναγραφόταν πάντα, στην ευρωπαϊκή ιστορία, μετά από κοσμογονικές αλλαγές ή μεγάλες οικονομικές κρίσεις.
Και στη σημερινή ελληνική κυβέρνηση, όπως άλλωστε και στην προηγούμενη, υπάρχουν σοβαροί θύλακες που, με μια ευδιάκριτη δόση ρεβανσισμού, θα θελήσουν να συνεχίσουν την ακύρωση των εργασιακών, συνδικαλιστικών και ασφαλιστικών δικαιωμάτων, πολιτικοί που κατοχύρωσαν με την παραπλανητική λέξη «μεταρρυθμίσεις» τα Μνημόνια.

Η κοινωνία, φοβισμένη, απογοητευμένη, καταχρεωμένη και παραιτημένη, δεν φαίνεται ότι μπορεί να αντιδράσει, πολύ δε περισσότερο το παρηκμασμένο και αδύναμο Συνδικαλιστικό Κίνημα.
Εξάλλου, όλα τα κόμματα εξουσίας έχουν κυβερνήσει ή συγκυβερνήσει με την αδιαμαρτύρητη υιοθέτηση των μνημονιακών διατάξεων, όπως ακριβώς τις υπαγόρευαν οι δανειστές, που ακόμη εποπτεύουν σκληρά τη …συμμόρφωσή μας στους μακροχρόνιους θεσμούς τής μνημονιακής νομοθεσίας.

Και δυστυχώς εναλλακτική προοδευτική διακυβέρνηση δεν είναι ούτε ορατή ούτε πιθανή αφού η ακραία νεοφιλελεύθερη διαχείριση από τον ΣΥΡΙΖΑ ακύρωσε οριστικά το προοδευτικό όραμα για πολλές δεκαετίες, στην Ελλάδα και την Ευρώπη.

(Ο Αλέξης Π. Μητρόπουλος είναι Καθηγητής Εργατικού Δικαίου-Πρόεδρος ΕΝΥΠΕΚΚ)