IOBE: Ύφεση 8% φέτος, ανάπτυξη 4,5% το 2021 για την ελληνική οικονομία

Πολύ κοντά στην εκτίμηση της κυβέρνησης για την εφετινή πορεία της οικονομίας κινείται το βασικό σενάριο του ΙΟΒΕ. Ωστόσο το ινστιτούτο κρατάει μικρό καλάθι για τις επιδόσεις της επόμενης χρονιάς, ενώ προειδοποιεί ότι πολλά θα εξαρτηθούν από την εξέλιξη της πανδημίας. Δυσμενείς εξελίξεις σε αυτό το μέτωπο και νέα lockdown θα μπορούσαν να οδηγήσουν στο δυσμενές σενάριο της λεγόμενης διπλής βουτιάς.

Συγκεκριμένα

στο βασικό του σενάριο το ΙΟΒΕ βλέπει συρρίκνωση του ΑΕΠ κατά 8% φέτος (έναντι εκτίμησης για ύφεση 7,5% τον περασμένο Ιούλιο) και ρυθμούς ανάκαμψης 4% με 4,5% το 2021. Αυτό σημαίνει ότι την επόμενη χρονιά η ελληνική οικονομία θα καλύψει μόνο το ήμισυ του χαμένου εδάφους. Αυτή είναι η εκτίμηση άλλωστε και διεθνών οργανισμών όπως το ΔΝΤ, αλλά και επενδυτικών οίκων, που βλέπουν το ελληνικό ΑΕΠ να επιστρέφει στα προ πανδημίας επίπεδα το 2022.

To δυσμενές σενάριο θέλει την ελληνική οικονομία να παραμένει σε ύφεση και την επόμενη χρονιά, αν και ηπιότερη σε σχέση με την εφετινή. Συγκεκριμένα βλέπει συρρίκνωση του ΑΕΠ κατά 2,5% έως 4% το 2021.

Αναλυτικά, για το δεύτερο τρίμηνο, το ΙΟΒΕ σημεώνει την πολύ ισχυρή ύφεση στην ελληνική οικονομία (15,2%), σε συνέχεια της πτώσης του ΑΕΠ κατά 0,5% στο προηγούμενο τρίμηνο και αντί της αύξησής του κατά 2,8% στο δεύτερο τρίμηνο του 2019. Η πτώση του εγχώριου προϊόντος προήλθε πρωτίστως από υποχώρηση των εξαγωγών (-32,1%) -κυρίως σε υπηρεσίες (-49,4%)- και της κατανάλωσης των νοικοκυριών (-11,2%). Την ύφεση προκάλεσε και η μείωση των επενδύσεων (-9,0%). Η δημόσια κατανάλωση περιορίστηκε κατά 1,0%, παρά τα έκτακτα μέτρα στήριξης, λόγω του υψηλού επιπέδου της στο ίδιο τρίμηνο πέρυσι. Ανασχετικά στην πτώση του ΑΕΠ επενέργησε η εκτεταμένη πτώση των εισαγωγών (-17,2%).

Για το 2020 συνολικά κάνει λόγο για ισχυρή ύφεση, λόγω των πρωτοφανών επιδράσεων της πανδημίας του νέου κορωνοϊού. Όπως επισημαίνει, οι έντονες επιπτώσεις της υγειονομικής κρίσης στη διεθνή τουριστική κίνηση το καλοκαίρι, καθώς και του lockdown την άνοιξη στην επιχειρηματικότητα, ιδίως αυτή της παροχής τελικών υπηρεσιών, την απασχόληση και τις επενδύσεις, είναι οι πλέον καθοριστικοί παράγοντες της οικονομικής δραστηριότητας το τρέχον έτος. Ανασχετικά στην πτώση του ΑΕΠ επενεργούν οι δημοσιονομικές παρεμβάσεις στήριξης επιχειρήσεων και φυσικών προσώπων, με ισχυρό όμως αντίκτυπο στο δημοσιονομικό ισοζύγιο. Σε αυτό το πλαίσιο, υπό το βασικό σενάριο εξελίξεων, στο οποίο τα επιδημιολογικά δεδομένα εγχωρίως θα κυμαίνονται γύρω από τα τρέχοντα επίπεδα στο υπόλοιπο του 2020 και το 2021, η ιδιωτική κατανάλωση θα εξασθενήσει φέτος κατά περίπου 6,5%. Αντιθέτως η δημόσια κατανάλωση θα αυξηθεί ήπια, κατά 2-3%. Ιδιαίτερα ισχυρή εξασθένιση εξαγωγών, -23 έως -25%, από πτώση κυρίως των εξαγωγών υπηρεσιών (-42 έως -45%), η οποία θα αντισταθμιστεί εν μέρει από τις λιγότερες εισαγωγές (-15 έως -17%). Συρρίκνωση επενδύσεων 6-7%. Υπό αυτές τις τάσεις το ΑΕΠ θα υποχωρήσει το 2020 με μέσο ρυθμό στην περιοχή του 8,0%.

Για το 2021, κάνει λόγο για δυνατότητες σημαντικής ανάκαμψης, εάν δεν συμβεί μια έντονη κλιμάκωση της υγειονομικής κρίσης στη διάρκειά του (βασικό σενάριο προβλέψεων).

Όπως σημειώνει θα προέλθει κυρίως από τη λειτουργία της μεγάλης πλειονότητας των κλάδων χωρίς προσκόμματα, τη σημαντική κλιμάκωση των επενδύσεων, χάρη και στους πρόσθετους πόρους από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Ανάκαμψης και την ΕΚΤ, καθώς και από την αναθέρμανση του διεθνούς εμπορίου, που θα ευνοήσει κυρίως τις εξαγωγές υπηρεσιών. Σε αυτό το πλαίσιο, προβλέπεται ισχυρή αύξηση εξαγωγών (+16 έως +20%) και επενδύσεων (+15 έως +20%). Η ιδιωτική κατανάλωση θα ανακάμψει σημαντικά, κατά 3,5% έως 4,5%, ενώ η δημόσια κατανάλωση θα περιοριστεί, ύστερα από τις υψηλές έκτακτες δαπάνες το 2020 για την αντιμετώπιση του νέου κορωνοϊού (-5,5 έως -7,0%). Η έντονη ενίσχυση της εγχώριας ζήτησης και των εξαγωγών θα συνοδευτεί από διεύρυνση και των εισαγωγών (+15%). Όμως, εάν συνεχιστεί και επιδεινωθεί έντονα η υγειονομική κρίση στη διάρκεια του χειμώνα (εναλλακτικό σενάριο προβλέψεων), πολλές από τις παραπάνω προοπτικές θα ανατραπούν. Ακολούθως, η πτώση του ΑΕΠ θα συνεχιστεί στο επόμενο έτος, με ρυθμό 2,5% έως 4,0%, ηπιότερο του αναμενόμενου για φέτος.

Κληθείς να σχολιάσει ποιοι παράγοντες θα πυροδοτούσαν το δυσμενές σενάριο για την οικονομία ο Γενικός Διευθυντής, Νίκος Βέττας ανέφερε πως τα πράγματα θα ήταν πολύ δύσκολα, εάν έχουμε συνθήκες lockdown στις ευρωπαϊκές χώρες τον Ιανουάριο και τον Φεβρουάριο, αλλά και μία νεφελώδη κατάσταση σχετικά με το εμβόλιο.

Ο κ. Βέττας σημείωσε πως σε παγκόσμιο επίπεδο, η κρίση δεν θα περιοριστεί μέσα στο τρέχον έτος αλλά θα επεκταθεί και σε σημαντικό τμήμα του επόμενου. Η εικόνα δεν είναι ίδια για όλους τους κλάδους. Ορισμένοι τομείς κινούνται ανοδικά, και ιδίως αυτοί που σχετίζονται με νέες τεχνολογίες, ενώ άλλοι, ιδίως αυτά που βασίζονται σε άμεσες ανθρώπινες επαφές, πλήττονται βαθιά.

Στην περίπτωση της ελληνικής οικονομίας συνυπάρχουν τρεις ισχυρές τάσεις, πρώτον όσες προκαλούνται από την τρέχουσα κρίση δεύτερον η δυναμική που έχει δημιουργηθεί μετά την προηγούμενη δεκαετή προσαρμογή και τα αντίστοιχα τρία προγράμματα και τρίτον, η προσδοκία της στήριξης από την Ευρωπαϊκή Ένωση, ιδίως μέσα από το ειδικό ταμείο που δημιουργείται.

Στον τουρισμό το πλήγμα είναι ιδιαίτερα βαρύ. Η ζήτηση και η αντίστοιχη κερδοφορία μειώνονται έντονα και για επιχειρήσεις σε μια σειρά άλλων κλάδων που πλήττονται άμεσα από το υγειονομικό πρόβλημα. Από την άλλη οι εξαγωγές αγαθών δείχνουν αξιοσημείωτη αντοχή, ενώ και το κόστος χρηματοδότησης της χώρας διατηρείται σε πολύ χαμηλά επίπεδα.

Ο γενικός διευθυντής του ΙΟΒΕ υπογράμμισε τέλος πως κάθε κρίση είναι μια ευκαιρία για αλλαγή πορείας.