Eurobank: “Οχι” πισωγυρίσματα στη μεταρρυθμιστική προσπάθεια

Να αποφύγει τα πισωγυρίσματα στις μεταρρυθμίσεις, καλεί τη νέα κυβέρνηση η Eurobank Research στο τελευταίο τεύχος του» 7 ημέρες Οικονομία».

Όπως εκτιμούν οι αναλυτές, ο υπουργός Οικονομικών Γ. Χαρδούβελης θα δεχθεί σημαντικές πιέσεις στο σημερινό Eurogroup για την αποφυγή αποκλίσεων όσον αφορά στις διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις και τους δημοσιονομικούς στόχους που περιλαμβάνονται στην τελευταία αναθεώρηση του 2ου Προγράμματος Σταθεροποίησης

της Ελληνικής Οικονομίας (2ΠΣΕΟ).

Επίσημα, η κυβέρνηση παραμένει προσηλωμένη στην εφαρμογή του προγράμματος αλλά τις τελευταίες ημέρες έχει παρατηρηθεί σημαντική πολυφωνία όσον αφορά την διαδικασία εφαρμογής και το τελικό περιεχόμενο των προαπαιτούμενων διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων για την καταβολή των δύο δόσεων (του €1,0 δισ. η κάθε μία) μέχρι το τέλος Ιουλίου 2014 αλλά και των υπόλοιπων διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων, αναφέρει η Eurobank.

Όπως σημειώνει, «ήδη από τα τέλη του 2013 αλλά και πιο πρόσφατα είχαμε επισημάνει ότι η διαδικασία εφαρμογής των διαθρωτικών μεταρρυθμίσεων είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με την αναμενόμενη συμφωνία για τα μέτρα ελάφρυνσης του χρέους. Την προηγούμενη εβδομάδα πηγές της Ευρωπαϊκής Επιτροπής επιβεβαίωσαν το επιχείρημα μας. Άλλωστε κάτι τέτοιο ήταν περισσότερο εμφανές και από την ανακοίνωση του προηγούμενου Eurogroup για την Ελλάδα. Η εφαρμογή των προαπαιτούμενων διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων θα αποτελέσει δείκτη για την επιτυχία της κυβέρνησης όσον αφορά την προώθηση του συνολικού προγράμματος μεταρρυθμίσεων αλλά και το σημαντικότερο διαπραγματευτικό χαρτί για την επερχόμενη διαπραγμάτευση χρέους.
Πισωγυρίσματα όσον αφορά στη μεταρρυθμιστική προσπάθεια δεν επιτρέπονται. Θεωρούμε ότι η κυβέρνηση δε θα έχει ιδιαίτερο πρόβλημα στην επίτευξη των δημοσιονομικών στόχων για το 2014 ιδιαίτερα αν υποθέσουμε ότι:

• η αυξητική πορεία των εσόδων του προϋπολογισμού θα ενταθεί τους επόμενους μήνες και θα συνεχιστούν εκείνες οι μεταρρυθμίσεις που θα επιτρέψουν την βελτίωση της αποτελεσματικότητας του φορολογικού μηχανισμού και της ορθολογικοποίησης των δημοσίων δαπανών κτλ.

• η πορεία της ελληνικής οικονομίας για το 2014 θα είναι βελτιωμένη σε σχέση με το στόχο του 0,6% του ΑΕΠ.

Ήδη η μείωση του ΑΕΠ κατά μόνο -0,9% στο 1ο τρίμηνο του 2014 αποτελεί μια θετική ένδειξη προς την επίτευξη του ετήσιου στόχου για θετικό ρυθμό αύξησης. Σημειώνουμε εδώ ότι η πρόβλεψη της Διεύθυνσης Οικονομικών Μελετών και Προβλέψεων της Eurobank είναι για θετικό ρυθμό αύξησης του ΑΕΠ στο 0,8% το 2014. Και ο οίκος πιστοληπτικής αξιολόγησης Moody’s αναθεώρησε προς τα πάνω στο 0,4%του ΑΕΠ την πρόβλεψη του για το ρυθμό μεγέθυνσης της ελληνικής οικονομίας το 2014. Στην ενίσχυση του επιχειρήματος περί μεγαλύτερης του αναμενομένου μεγέθυνσης το 2014 συμβάλλει τόσο η επιτυχής κάλυψη των αυξήσεων μετοχικού κεφαλαίου των συστημικών τραπεζών και η επιτυχημένη έκδοση εταιρικών ομολόγων, η καλύτερη του αναμενόμενου πορεία του ελληνικού τουρισμού αλλά και η γενικότερη αύξηση του επενδυτικού ενδιαφέροντος για την ελληνική οικονομία από το φθινόπωρο του 2013 μέχρι σήμερα.

Από την άλλη πλευρά όμως, η επίτευξη των δημοσιονομικών στόχων για την περίοδο μετά το 2014 και η επιστροφή σε βιώσιμους ρυθμούς οικονομικής μεγέθυνσης δεν εξασφαλίζεται από την αναμενόμενη ανάκαμψη της ελληνικής οικονομίας το 2014. Ας μην ξεχνάμε ότι ο μέσος ρυθμός ανάπτυξης την περίοδο 2001-2007 ήταν 4,18% του ΑΕΠ παρά τα γνωστά προβλήματα ανταγωνιστικότητας που αντιμετώπιζε η ελληνική οικονομία τη συγκεκριμένη περίοδο. Αν δεν δημιουργηθούν εκείνες οι συνθήκες που θα ενισχύσουν τον ανταγωνισμό στην εσωτερική αγορά, θα επιτρέψουν την προσέλκυση νέων επενδύσεων στην πραγματική οικονομία και θα στρέψουν την οικονομία προς ένα πιο εξωστρεφές οικονομικό υπόδειγμα ανάπτυξης δε θα εξασφαλισθεί η επιστροφή σε βιώσιμους ρυθμούς ανάπτυξης.

Ικανοποιητική η πορεία των εσόδων

Σύμφωνα με τα προσωρινά στοιχεία εκτέλεσης του Προϋπολογισμού της Κεντρικής Κυβέρνησης για την περίοδο Ιανουαρίου-Μαΐου 2014 το ισοζύγιο του κρατικού προϋπολογισμού σε τροποποιημένη ταμειακή βάση ήταν ελλειμματικό κατά €2,0 δισ. αλλά βελτιωμένο κατά 48,3% σε σχέση με την αντίστοιχη περσινή περίοδο και κατά 22,4% σε σχέση με τον αντίστοιχο στόχο του Προϋπολογισμού 2014. Το πρωτογενές ισοζύγιο για την περίοδο Ιανουαρίου-Απριλίου 2014 ήταν πλεονασματικό στα €0,7 δισ., βελτιωμένο κατά 173,3% σε σχέση με την αντίστοιχη περίοδο του 2013 και κατά 241,8% σε σχέση με το στόχο του Προϋπολογισμού 2014. Ενθαρρυντικό είναι το γεγονός ότι η αύξηση του πρωτογενούς πλεονάσματος έναντι του στόχου οφείλεται κατά κύριο λόγο στην αύξηση των εσόδων του προϋπολογισμού και κατά δεύτερο λόγο στην μικρή συγκράτηση των πρωτογενών δαπανών.

Τα έσοδα της Κεντρικής Κυβέρνησης για την περίοδο Ιανουαρίου-Μάιου 2014 εμφανίζουν αύξηση κατά €0,1 δισ. ή 0,4% σε σχέση με τον αντίστοιχο μηνιαίο στόχο. Η συγκεκριμένη εξέλιξη είναι ιδιαίτερα ενθαρρυντική αφού στο πεντάμηνο του 2014 έχουμε αυτή την μικρή έστω υπέρβαση των φορολογικών εσόδων. Αναμένουμε τα τελικά στοιχεία της εκτέλεσης του Προϋπολογισμού όπου τα έσοδα επιμερίζονται σε άμεσους και έμμεσους φόρους κτλ καθώς και σε εισπράξεις φόρων παλαιοτέρων ετών για να κρίνουμε αν η συγκεκριμένη αύξηση των εσόδων είναι συγκυριακή ή αν μπορεί να διατηρηθεί. Για να συνεχιστεί η βελτίωση των επιδόσεων όσον αφορά την είσπραξη των φορολογικών εσόδων είναι κρίσιμο την αμέσως επόμενη περίοδο να προωθηθούν οι φορολογικές μεταρρυθμίσεις που προτείνονται στην τελευταία έκθεση του ΔΝΤ για την αναθεώρηση του 2ΠΣΕΟ (Ιούνιος 2014). Αυτές περιλαμβάνουν:

• Την περαιτέρω ενίσχυση του ρόλου της Γενικής Γραμματείας Δημοσίων Εσόδων με την μεταφορά αρμοδιοτήτων που μέχρι τώρα υπάγονταν στο Υπουργείο Οικονομικών και την ενίσχυση του ανθρώπινου δυναμικού της.

• Την ολοκλήρωση της φορολογικής μεταρρύθμισης μέσω τια αποφυγής πισωγυρίσματος σε σημαντικές μεταρρυθμίσεις που έχουν ολοκληρωθεί μέχρι σήμερα αλλά και μέσω της επίλυσης των προβλημάτων που είναι ήδη σήμερα γνωστά και επηρεάζουν αρνητικά την πορεία των εσόδων. Σημειώστε εδώ ότι όποια αλλαγή στους συντελεστές φορολογίας ή στον ειδικό φόρο κατανάλωσης για το πετρέλαιο θέρμανσης – όπως έχει διαρρεύσει στον τύπο τις τελευταίες ημέρες – είναι αναγκαίο να είναι δημοσιονομικά ουδέτερο και να μην επιβαρύνει τόσο των προϋπολογισμό και το πρωτογενές πλεόνασμα του 2014 ή / και το ήδη γνωστό δημοσιονομικό κενό του 2015.

• Την αναθεώρηση του πλαισίου του φόρου προστιθέμενης αξίας (ΦΠΑ) . Σκοπός της συγκεκριμένης μεταρρύθμισης είναι η εξάλειψη των διαφορετικών εκείνων των ρυθμίσεων που οδηγούν είτε σε χαμηλή αποτελεσματικότητα του ΦΠΑ είτε σε αύξηση της φοροδιαφυγής.

Οι δαπάνες του τακτικού προϋπολογισμού για την περίοδο Ιανουαρίου-Μαΐου 2014 ανέρχονταν σε περίπου €19,8 δισ. μειωμένες κατά -9,4% σε σχέση με την αντίστοιχη περίοδο του 2013 και -3,1% σε σχέση με τον στόχο του Προϋπολογισμού 2014. Αντίστοιχα, οι πρωτογενείς δαπάνες ανέρχονταν €16,6 δισ. μειωμένες κατά -8,4% σε σχέση με την αντίστοιχη περίοδο του 2013 και -2,7% σε σχέση με τον στόχο του Προϋπολογισμού 2014. Η συγκράτηση των πρωτογενών δαπανών είναι δυνατό να οφείλεται σε συγκυριακούς λόγους. Έτσι και αλλιώς μια τεχνητή συγκράτηση των δαπανών – όπως έδειξε και η εκτέλεση του Προϋπολογισμού 2013 – μικρή σημασία έχει. Οι πρωτογενείς δαπάνες στο τέλος της χρονιάς θα πρέπει να φτάσουν στο επίπεδο του στόχου τους, εκτός εάν κατά τη διάρκεια της χρονιάς επιτευχθεί σημαντική ορθολογικοποίηση τους, μέσω π.χ. της εφαρμογής του προγράμματος διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων.

Σε αυτό το σημείο είναι αναγκαίο να υπενθυμίσουμε πως σύμφωνα με την πρόσφατη έκθεση του ΔΝΤ για την αναθεώρηση του 2ΠΣΕΟ (Ιούνιος 2014) υπάρχουν μια σειρά από μεταρρυθμίσεις που πρέπει να εφαρμοστούν στην πλευρά των δαπανών του Προϋπολογισμού. Μεταξύ αυτών περιλαμβάνονται και:

• Η συνέχιση της μεταρρύθμισης στο συνταξιοδοτικό τομέα ώστε να ενισχυθεί η μελλοντική βιωσιμότητα του και να βελτιωθεί σε όρους ανταποδοτικότητας μεταξύ εισφορών και συντάξεων. Ήδη στις προαπαιτούμενες μεταρρυθμίσεις για την καταβολή της δόσης του €1,0 δισ. για το τέλος Ιουλίου 2014 περιλαμβάνεται η μεταρρύθμιση στα ταμεία επικουρικών συντάξεων του δημοσίου μέσω της ένταξης τους στο ενιαίο ταμείο επικουρικών συντάξεων, της ολοκλήρωσης των μελετών βιωσιμότητα στους και της λήψης μέτρων για την εξασφάλιση της τελευταίας όπου αυτό κριθεί απαραίτητο.

• Η συνέχιση της ορθολογικοποίησης των δαπανών για την υγεία μέσω της περαιτέρω μείωσης της φαρμακευτικής δαπάνης. Η μείωση της τελευταίας μπορεί να επιτευχθεί με δράσεις όπως η αύξηση της χρήσης των γενόσημων φαρμάκων και η περαιτέρω μείωση της τιμής τους και η μείωση του ποσοστού κέρδους των φαρμακοποιών. Η μείωση του ποσοστού κέρδους προλαμβάνεται επίσης μεταξύ των προαπαιτούμενων μεταρρυθμίσεων που είναι αναγκαίο να ολοκληρωθούν ώστε να εξασφαλιστεί η επόμενη δόση του €1,0 δισ. από τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας.

• Η αποπληρωμή των νέων ληξιπρόθεσμων υποχρεώσεων του ΕΟΠΥΥ και η λήψη μέτρων ώστε να μην δημιουργηθούν νέες.

Για να έχουμε μια καλύτερη εικόνα για το πρωτογενές πλεόνασμα της περιόδου Ιανουαρίου-Απριλίου 2014 θα επαναλάβουμε την άσκηση που πραγματοποιήσαμε όλους τους προηγούμενους μήνες. Υποθέτουμε ότι τόσο οι πρωτογενείς δαπάνες όσο και τα έσοδα του ΠΔΕ ήταν στο επίπεδο των αντίστοιχων στόχων του Προϋπολογισμού 2014. Σε αυτή την περίπτωση το πρωτογενές ισοζύγιο θα ήταν μηδενικό. Προφανώς έχουμε μια βελτίωση σε σχέση με τους προηγούμενους μήνες. Με άλλα λόγια η βελτίωση των φορολογικών εσόδων επιτρέπει την εξάλειψη του πρωτογενούς ελλείμματος στο πεντάμηνο του 2014. Το κρίσιμο στοιχεία είναι αν την επόμενη περίοδο θα συνεχιστεί η ίδια πορεία και αν θα εφαρμοστούν οι απαραίτητες μεταρρυθμίσεις σύμφωνα με όσα επισημάνθηκαν παραπάνω. Στην αντίθετη περίπτωση η λήψη νέων δημοσιονομικών μέτρων δε θα μπορούσε να αποκλειστεί παρά το ότι τα συγκεκριμένα μέτρα δεν είναι επιθυμητά τόσο από την κυβέρνηση όσο και από τους επίσημους δανειστές της χώρας.

Original article: Eurobank: “Οχι” πισωγυρίσματα στη μεταρρυθμιστική προσπάθεια.