Eurobank: Η κυβέρνηση έχασε χρόνο – Σε κίνδυνο οι διαπραγματεύσεις για το χρέος

Θετική χαρακτηρίζει η Eurobank τη συμφωνία μεταξύ ελληνικής κυβέρνησης και τρόικας για τα προαπαιτούμενα, ενώ ταυτόχρονα καθιστά αναγκαίο να κλείσει και το θέμα του δημοσιονομικού κενού μέχρι το επόμενο Eurogroup.
Αναλυτικά, όπως εξηγεί η Eurobank, στην καθιερωμένη ανάλυσή της “7 Hμέρες Οικονομία”:

1) Η ικανοποίηση των προαπαιτούμενων διαθρωτικών μεταρρυθμίσεων του Οκτωβρίου 2013 οδήγησε στην καταβολή της δόσης του €1,0 δισ. Η 27η Ιανουαρίου είναι η επόμενη

- Το δημοσιονομικό κενό του 2014 και των μέτρων που απαιτούνται για την κάλυψη του.
- Τις διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις της αξιολόγησης του Δεκεμβρίου 2013 (όριο απολύσεων, εμπορικές μισθώσεις κτλ)

2) Η μείωση του ΑΕΠ μόνο κατά -3,0% σε ετήσια βάση το 3ο τρίμηνο του 2013 αποδίδεται κυρίως στις θετικές εξελίξεις στον τουρισμό.

3) Το πρωτογενές πλεόνασμα Ιανουαρίου-Νοεμβρίου 2013 σηματοδοτεί την επίτευξη πρωτογενούς πλεονάσματος 0.4% του ΑΕΠ για το σύνολο του 2013. Κρίσιμη η πορεία των φορολογικών εσόδων για το υπόλοιπο του 2013.

4) Συνεχίστηκε και τον Νοέμβριο ο αποπληθωρισμός. Οι τιμές μειώθηκαν σε ετήσια βάση για ένατο συνεχόμενο μήνα κυρίως εξαιτίας της ύφεσης και κατά δεύτερο λόγο των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων.

5) Το ποσοστό ανεργίας το Σεπτέμβριο αυξήθηκε οριακά στο 27,4% από το 27,3% τον Αύγουστο.

Στο χθεσινό Eurogroup άνοιξε ο δρόμος για την εκταμίευση της δόσης του €1,0 δισ. που εκκρεμούσε από τις αρχές Οκτωβρίου 2013 και με δεδομένη την ικανοποίηση των προαπαιτούμενων διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων εκ μέρους της ελληνικής κυβέρνησης.

Από τις προαπαιτούμενες μεταρρυθμίσεις παρέμενε ανοικτή η αναδιάρθρωση των αμυντικών βιομηχανιών. Όσον αφορά το συγκεκριμένο θέμα, η χθεσινή συμφωνία περιλαμβάνει:

• Διάσπαση των Ελληνικών Αμυντικών Συστημάτων (ΕΑΣ), έως το Μάιο 2014, σε πολιτικό και σε στρατιωτικό σκέλος με το πολιτικό να οδηγείται σε άμεση εκκαθάριση, ενώ το στρατιωτικό θα συνεχίσει να λειτουργεί. Το στρατιωτικό σκέλος θα συνεχίσει να λειτουργεί με περιορισμό των μονάδων παραγωγής δοκιμαστικά ως το τέλος του 2014. Αν ως το τέλος Δεκεμβρίου 2014 κριθεί ότι η εταιρεία δεν είναι βιώσιμη θα ακολουθήσει εκκαθάριση εν λειτουργία.
• Πρόγραμμα εθελούσιας αποχώρησης για τα ΕΑΣ (από περίπου 800 υπάλληλοι θα παραμείνουν οι 500).
• Εκκαθάριση εν λειτουργία για την ΕΛΒΟ.
Η χθεσινή συμφωνία ουσιαστικά κλείνει ένα θέμα που παρέμενε ανοικτό αδικαιολόγητα εδώ και πάρα πολύ καιρό και λειτουργούσε επιβαρυντικά όσον αφορά τις μεσοπρόθεσμες προοπτικές της ελληνικής οικονομίας.

Παράλληλα, τις τελευταίες ημέρες υπάρχει έντονη κινητικότητα όσον αφορά τόσο το θέμα του δημοσιονομικού κενού του 2014 και των μέτρων που απαιτούνται για το κλείσιμο του όσο και για την εφαρμογή του προγράμματος διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων. Σημειώστε, ότι ήδη ο χρόνος που έχει χαθεί είναι σημαντικός και οποιαδήποτε επιπλέον καθυστέρηση θα επιβαρύνει τη διαδικασία εύρεσης λύσης για τα υπόλοιπα ανοικτά ζητήματα της διαπραγμάτευσης με την τρόικα με κυριότερο αυτό της ελάφρυνσης του χρέους.

Τώρα, όσον αφορά τις διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις της αξιολόγησης του Δεκεμβρίου 2013 παραμένουν σε εκκρεμότητα ακόμη: α) η απελευθέρωση του ορίου των απολύσεων στον ιδιωτικό τομέα, β) οι εμπορικές μισθώσεις εμπορικών μισθώσεων, γ) η κατάργηση διάφορων φόρων υπέρ τρίτων, δ) το νέο κύμα διαθεσιμότητας στον δημόσιο τομέα, κτλ. Έχει γίνει σημαντική προσπάθεια για την ολοκλήρωση κάποιων από τις παραπάνω δράσεις αλλά σίγουρα απέχουμε ακόμη πολύ από την θετική αξιολόγηση της τρόικας. Η επόμενη κρίσιμη ημερομηνία για την ολοκλήρωση των συγκεκριμένων θεμάτων είναι εκείνη του Eurogroup της 27ης Ιανουαρίου 2014.

Ήδη κατατέθηκε στο Κοινοβούλιο προς ψήφιση ο νέος Ενιαίος Φόρος Ιδιοκτησίας Ακινήτων (ΕΝΦΙΑ). Αναμένεται να ψηφιστεί στο τέλος της εβδομάδας. Όσον αφορά το δημοσιονομικό κενό, ο ΕΝΦΙΑ δεν φαίνεται να λύνει το πρόβλημα. Τα αναμενόμενα έσοδα του νέου φόρου ανέρχονται περίπου στα €2,7 δις και το κενό που δημιουργεί – σε σχέση με τις αρχικές προβλέψεις – είναι τουλάχιστον €0,2 δισ. που πρέπει να καλυφθεί με άλλα μέσα. Σύμφωνα με την μέχρι τώρα πληροφόρηση η τρόικα θεωρεί πως δεν αρκεί η μείωση των δαπανών του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων (ΠΔΕ)

– μια καθαρά αντιαναπτυξιακή στρατηγική σε κάθε περίπτωση – για την αντιστάθμιση του συγκεκριμένου κενού. Παράλληλα, ακόμη παραμένει ανοικτό το θέμα για την επιστροφή στο προγενέστερο καθεστώς όσον αφορά τον ΦΠΑ της εστίασης ή της κάλυψης του κενού που θα δημιουργηθεί αν αυτός παραμείνει στα σημερινά επίπεδα του 13,0%. Υπενθυμίζουμε εδώ ότι χωρίς άμεση απόφαση ο ΦΠΑ στην εστίαση θα επιστρέψει στο 23% από τις αρχές του 2014 αφού η μείωση του ήταν προσωρινή. Το θέμα του δημοσιονομικού κενού του 2014 αναμένουμε ότι θα παραμείνει ανοικτό τουλάχιστον μέχρι τις αρχές Ιανουαρίου 2014 . Και εδώ η κρίσιμη ημερομηνία για την ολοκλήρωση των διαπραγματεύσεων είναι η 27η Ιανουαρίου (Eurogroup).

Το θέμα της απελευθέρωσης των πλειστηριασμών αναμένεται να ολοκληρωθεί τις επόμενες ημέρες. Σύμφωνα με τις τελευταίες εξελίξεις η συμφωνία μεταξύ κυβέρνησης και τρόικας περιλαμβάνει αποφυγή πλειστηριασμών για ακίνητα με αντικειμενική αξία €160.000-€180.000 με δεδομένη μια σειρά από εισοδηματικά – περιουσιακά κριτήρια των κατόχων (εισόδημα έως €25.000, καταθέσεις έως €10.000 και περιουσία με αξία χαμηλότερη των €250.000. Το σχετικό νομοσχέδιο αναμένεται να κατατεθεί άμεσα πιθανόν με τη διαδικασία του κατεπείγοντος και θα ψηφιστεί το αργότερο μέχρι την 21η Δεκεμβρίου 2013.
Θεωρούμε ότι μια τελική συμφωνία για όλα τα ανοικτά ζητήματα των εναπομενουσών διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων, με πρωτεύον αυτό των πλειστηριασμών, αλλά και για το θέμα του δημοσιονομικού κενού του 2014 θα πρέπει να έχει ολοκληρωθεί μέχρι το τέλος του χρόνου ή το αργότερο τις πρώτες εβδομάδες του Ιανουαρίου 2014. Σε αντίθετη περίπτωση, θα επιβαρυνθεί το κλίμα για τις προοπτικές της ελληνικής Προεδρίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης και το κυριότερο η κυβέρνηση θα απολέσει βαθμούς ελευθερίας στην επερχόμενη διαπραγμάτευση με τους επίσημους δανειστές για το θέμα της ελάφρυνσης του δημοσίου χρέους. Η επίτευξη του πρωτογενούς πλεονάσματος δε θα είναι «η αρχή του τέλους της ελληνικής κρίσης» αλλά άλλη μια χαμένη ευκαιρία για την ελληνική κυβέρνηση.

Σύμφωνα με τα προκαταρκτικά στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, το ελληνικό ΑΕΠ σημείωσε πτώση -3,0% στο τρίτο τρίμηνο του 2013 σε ετήσια βάση. Η επίδοση του 3ου τριμήνου του 2013 είναι ικανοποιητική με δεδομένη την πίεση στην ιδιωτική κατανάλωση εξαιτίας της παρατεταμένης ύφεσης (το 2013 θα είναι η 6η συνεχόμενη χρονιά με αρνητικό ρυθμό μεταβολής του πραγματικού ΑΕΠ), της αυξανόμενης ανεργίας και της μειωμένης ρευστότητας (καθυστερήσεις στην εκταμίευση των δόσεων του δανείου του EFSF, στην προώθηση του προγράμματος ιδιωτικοποιήσεων, κτλ). Σημειώστε ότι η δημόσια κατανάλωση μειώνεται και θα συνεχίσει να μειώνεται την επόμενη περίοδο εξαιτίας της δημοσιονομικής σύγκλισης σύμφωνα με το 2ο Πρόγραμμα Σταθεροποίησης της Ελληνικής Οικονομίας. Το ενθαρρυντικό στοιχείο για το τελευταίο τρίμηνο ήταν για άλλη μια φορά οι επιδόσεις στον εξωτερικό τομέα της οικονομίας.

Από το 3ο τρίμηνο του 2008, η Ελλάδα συμπληρώνει 21 συνεχή τρίμηνα αρνητικών ρυθμών μεταβολής ενώ η επίδοση του 3ου τριμήνου του 2013 ήταν η καλύτερη από το 2ο τρίμηνο του 2010 (-2.8% του ΑΕΠ). Το ΑΕΠ μειώθηκε κατά -5,7% το 4ο τρίμηνο του 2012, κατά -5,5% το 1ο τρίμηνο του 2013 και κατά -3.7% το 2ο τρίμηνο του 2013. Επίσης η ΕΛΣΤΑΤ ανακοίνωσε ότι είναι πιθανή η αναθεώρηση των στοιχείων του ΑΕΠ των τελευταίων τριμήνων εξαιτίας αλλαγών στο μέγεθος του αποπληθωριστή του ΑΕΠ. Κάτι τέτοιο θα μπορούσε να οδηγήσει και σε μείωση του ρυθμού ύφεσης για το 2013 αν για παράδειγμα ο αποπληθωριστής που χρησιμοποιείται τώρα είναι υψηλότερος αυτού που θα προκύψει μετά την αναθεώρηση.
Αναλυτικότερα στο 3ο τρίμηνο του 2013, η τελική καταναλωτική δαπάνη μειώθηκε κατά -6,6% του ΑΕΠ ως αποτέλεσμα τόσο της συρρίκνωσης του διαθέσιμου εισοδήματος όσο και του περιορισμού των δαπανών της Γενικής Κυβέρνησης.

Οι ακαθάριστες επενδύσεις παγίου κεφαλαίου μειώθηκαν κατά -12,6% του ΑΕΠ το 3ο τρίμηνο του 2013. Ο ρυθμός μεταβολής των ακαθάριστων επενδύσεων παγίου κεφαλαίου παραμένει αρνητικός για 23 συνεχόμενα τρίμηνα. Η συγκεκριμένη εξέλιξη δείχνει το αρνητικό επιχειρηματικό κλίμα στην ελληνική οικονομία.
Οι εξαγωγές αγαθών αυξήθηκαν στο 5,7% του ΑΕΠ το 3ο τρίμηνο του 2012 εξαιτίας των καλύτερων των αναμενόμενων επιδόσεων του τουριστικού τομέα. Οι εισαγωγές αυξήθηκαν και αυτές κατά 2.3% του ΑΕΠ.

Σύμφωνα με τα πιο πρόσφατα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ ο ρυθμός μεταβολής του ΑΕΠ για το 2012 είναι -6,4% σε ετήσια βάση. Στην τελευταία αναθεώρηση του 2ου Προγράμματος Σταθεροποίησης της Ελληνικής Οικονομίας (Ιούλιος 2013) η πρόβλεψη για το ρυθμό μεταβολής του ΑΕΠ του 2013 είναι -4,2% ενώ στον Προϋπολογισμό 2014 η αντίστοιχη πρόβλεψη είναι -4.0%. Η αντίστοιχη πρόβλεψη της Τράπεζας της Ελλάδος είναι για ρυθμό μεταβολής του ΑΕΠ -4.0% το 2013 και 0.5% το 2014.

Με βάση τα στοιχεία που είναι διαθέσιμα σε αυτό το σημείο εκτιμούμε ότι ο ρυθμός μεταβολής του ΑΕΠ για το 2013 θα είναι στο -3.9%. Επιπλέον για το 2014 αναμένουμε επιστροφή σε θετικό ρυθμό ανάπτυξης 0.4% με δεδομένο ότι δε θα υπάρξει σημαντική πίεση στο διαθέσιμο εισόδημα από νέα σημαντικά δημοσιονομικά μέτρα και θα συνεχιστεί η τάση της ανάκαμψης των επενδύσεων που παρατηρείται τελευταία.

Σύμφωνα με τα προκαταρκτικά στοιχεία της Κεντρικής Κυβέρνησης για την περίοδο Ιανουαρίου – Νοεμβρίου 2013, το ισοζύγιο του κρατικού προϋπολογισμού σε τροποποιημένη ταμειακή βάση ήταν ελλειμματικό κατά €3,2 δισ. αλλά βελτιωμένο κατά -74,9% σε σχέση με την αντίστοιχη περσινή περίοδο. Η αντίστοιχη βελτίωση σε σχέση με τον αντίστοιχο στόχο του Μεσοπρόθεσμου Προγράμματος Δημοσιονομικής Στρατηγικής (ΜΠΔΣ2013-16) ήταν μειωμένο -24,9%. Το πρωτογενές ισοζύγιο της κεντρικής κυβέρνησης για την περίοδο Ιανουαρίου – Νοεμβρίου 2013 ήταν θετικό (πρωτογενές πλεόνασμα) και διαμορφώθηκε στα €2,7 δισ.. Συνεχίζεται η βελτίωση του πρωτογενούς ισοζυγίου τόσο σε ετήσια βάση όσο και σε σχέση με τον αντίστοιχο στόχο του Προϋπολογισμού 2014. Για την αντίστοιχη περίοδο του 2012 το πρωτογενές ισοζύγιο ήταν αρνητικό στα €1,4 δισ.. ενώ ο αντίστοιχος στόχος του Προϋπολογισμού 2014 ήταν για πρωτογενές πλεόνασμα της τάξης του €1,7 δισ. (βελτίωση κατά 63.4%).

Η βελτίωση του πρωτογενούς ισοζυγίου της Κεντρικής Κυβέρνησης για την περίοδο Ιανουαρίου-Νοεμβρίου 2013 είναι αδιαμφισβήτητα σημαντική και σηματοδοτεί την επίτευξη του στόχου για το πρωτογενές πλεόνασμα για το σύνολο του 2013. Το ζητούμενο από εδώ και πέρα είναι η επίτευξη του πρωτογενούς πλεονάσματος για το σύνολο του 2013. Υπενθυμίζουμε ότι ο στόχος για το πρωτογενές πλεόνασμα της Γενικής Κυβέρνησης για το 2013 είναι €0,8 δισ. ή 0,4% του ΑΕΠ σύμφωνα με τον Προϋπολογισμό 2014.
Το κρίσιμο σημείο για την επίτευξη του παραπάνω στόχου είναι ο ρυθμός αύξησης των φορολογικών εσόδων μέχρι το τέλος του 2013. Πάντως μέχρι τώρα τα αναλυτικά στοιχεία της Κεντρικής Κυβέρνησης είναι ενθαρρυντικά όσον αφορά τα φορολογικά έσοδα. Δεν είναι τυχαίο ότι η κυβέρνηση στηρίζει μεγάλο μέρος της υπέρ-απόδοσης όσον αφορά το πρωτογενές πλεόνασμα του 2013 στην καλύτερη της αναμενόμενης πορεία των φορολογικών εσόδων. Βέβαια κάτι τέτοιο δεν είναι ανώδυνο. Το φορολογικό βάρος είναι τεράστιο για τους συνήθεις υπόπτους, τους μισθωτούς και τους συνταξιούχους. Η κατάσταση αυτή δεν είναι διατηρήσιμη για πολύ ακόμη. Άλλωστε, όπως επισημαίνεται και σε πρόσφατη έκθεση του ΟΟΣΑ ένα πιο αποτελεσματικό φορολογικό σύστημα με δικαιότερη κατανομή των βαρών (π.χ. μέσω της καταπολέμησης της φοροδιαφυγής) θα αποτελέσει σημαντικό παράγοντα τόσο για ην επιστροφή σε θετικούς ρυθμούς ανάπτυξης όσο και για την αύξηση της κοινωνικής συνοχής. Στο σημείο αυτό είναι αναγκαίο να επισημανθεί ότι και η Τράπεζα της Ελλάδος στην πρόσφατη Ενδιάμεση Έκθεση της για την Νομισματική Πολιτική υποστηρίζει ότι είναι αναγκαία η διεύρυνση της φορολογικής βάσης μέσω της καταπολέμησης της φοροδιαφυγής και όχι της επιβολή νέων φόρων ή τη συνεχή αύξηση της φορολογικής επιβάρυνσης των ήδη φορολογουμένων.

Για να έχουμε μια καλύτερη εικόνα σχετικά με το πρωτογενές πλεόνασμα της περιόδου Ιανουαρίου-Νοεμβρίου 2013 θα προχωρήσουμε θα αφαιρέσουμε από αυτό:

1. Τα έσοδα από τη μεταφορά των αποδόσεων των Ελληνικών ομολόγων από τις Κεντρικές Τράπεζες του Ευρωσυστήματος (Securities Market Programme – SMPs) (€1,5 δισ.) αφού η συγκεκριμένη κατηγορία εσόδων δεν περιλαμβάνεται στον υπολογισμό του πρωτογενούς πλεονάσματος σύμφωνα με τους ορισμούς του 2ου Προγράμματος Σταθεροποίησης της Ελληνικής Οικονομίας.
2. Τη διαφορά μεταξύ του στόχου πρωτογενών δαπανών για το ενδεκάμηνο του 2013 και των αντίστοιχων πραγματοποιήσεων (39.8-39.3=€0,5 δισ.). Θεωρούμε πως η συγκεκριμένη συγκράτηση είναι συγκυριακή και ότι οι πρωτογενείς δαπάνες στο τέλος του 2013 θα είναι ίσες με τους αντίστοιχους στόχους όπως αυτοί αποτυπώνονται στον
Προϋπολογισμό 2014 (€44,8 δισ.). Ειδάλλως, αν η μείωση των πρωτογενών δαπανών ήταν μόνιμη, θα είχε ήδη συμπεριληφθεί στους στόχους του Προϋπολογισμού 2014 που ψηφίστηκε μόλις στις 7 Δεκεμβρίου 2013.
3. Τη διαφορά μεταξύ του στόχου των δαπανών του ΠΔΕ για το ενδεκάμηνο του 2013 και των αντίστοιχων πραγματοποιήσεων (4.2-3.9=€0.3δισ.). και σε αυτή την περίπτωση θεωρούμε ότι σε ετήσια βάση οι δαπάνες του ΠΔΕ θα είναι ίσες με τους αντίστοιχους στόχους. Ας μην ξεχνάμε πως ήδη ο ετήσιος στόχος για τις δαπάνες του ΠΔΕ έχει μειωθεί στον Προϋπολογισμό 2014 κατά €0,2 δισ. σε σχέση με τον αντίστοιχο στόχο του ΜΠΔΣ2013-16. ¨όπως μάλιστα έχουμε επισημάνει πολλές φορές στην παρούσα έκδοση τόσο η μηνιαία συγκράτηση των δαπανών του ΠΔΕ όσο και η ετήσια μείωση του στόχου συνιστά μια αρνητική πρακτική τόσο για τις συνθήκες ρευστότητας όσο και για την μεσοπρόθεσμη ανάπτυξη.

Αν λοιπόν πραγματοποιήσουμε την παραπάνω αφαίρεση το πρωτογενές πλεόνασμα για την περίοδο Ιανουαρίου-Νοεμβρίου 2013 θα ήταν μόλις €0.4 δισ. (2,7-1,5-0,5-0,3=€0,4 δις.) σε ταμειακή βάση και χωρίς τις απαραίτητες εθνικολογιστικές προσαρμογές. Το γεγονός ότι το πρωτογενές πλεόνασμα παραμένει θετικό είναι ιδιαίτερα ενθαρρυντικό αλλά το μέγεθος του δείχνει ότι τους επόμενους μήνες πρέπει να καταβληθεί σημαντική προσπάθεια όσον αφορά την είσπραξη των φορολογικών εσόδων ώστε η εξίσωση των πρωτογενών δαπανών και των δαπανών ΠΔΕ με τους αντίστοιχους στόχους τους να μην επηρεάσουν αρνητικά το στόχο για πρωτογενές πλεόνασμα 0.4% του ΑΕΠ για το 2013 σε ετήσια βάση.

Original article: Eurobank: Η κυβέρνηση έχασε χρόνο – Σε κίνδυνο οι διαπραγματεύσεις για το χρέος.