Νέος ρόλος – κλειδί

Του Βαγγέλη Δουράκη

Κέρδισε το στοίχημα της αναδιάρθρωσης του τραπεζικού συστήματος χωρίς να χαθεί ούτε ένα ευρώ από τις καταθέσεις των Ελλήνων ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος. Το «Π» αποκαλύπτει σήμερα τον ρόλο-κλειδί, που διαδραμάτισε ο Γιώργος Προβόπουλος, ενθαρρύνοντας τις εξαγορές και τις συγχωνεύσεις, απλώνοντας ταυτόχρονα δίχτυ ασφαλείας πάνω από τις καταθέσεις.
Η «μοίρα» της Τράπεζας

Πειραιώς του Μιχάλη Σάλλα, της Alpha Bank του Γιάννη Κωστόπουλου, αλλά και της Eurobank του Σπύρου Λάτση –που λειτουργεί υπό την «μπαγκέτα» των Νίκου Νανόπουλου και Νίκου Καραμούζη– «σφραγίστηκε» από τις αποφάσεις και τις συντονισμένες κινήσεις του διοικητή της ΤτΕ, Γιώργου Προβόπουλου.
Ο κεντρικός τραπεζίτης της χώρας, σε κάθε του τοποθέτηση είναι σαφής: Η ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών και η επιστροφή των καταθέσεων θα βοηθήσουν στη βελτίωση των συνθηκών στην οικονομία, υπογραμμίζει ο κεντρικός τραπεζίτης, σημειώνοντας ταυτόχρονα πως από τα 50 δισ. ευρώ που έχουν δοθεί στο ΤΧΣ μπορεί να «περισσέψουν» κεφάλαια. Μάλιστα, εκτιμά πως «αφού το ελληνικό τραπεζικό σύστημα επιβίωσε από αυτήν τη φοβερή θύελλα, αναδύεται ισχυρότερο και, ως εκ τούτου, θα είναι ικανό να χρηματοδοτήσει την ανάκαμψη της χώρας».
Ο ρόλος του Γιώργου Προβόπουλου ήταν καθοριστικός στη διαδικασία μεταφοράς του ενεργητικού και του παθητικού των εν Ελλάδι υποκαταστημάτων των κυπριακών τραπεζών και στο πώς αυτές κατέληξαν σε ελληνική τράπεζα. Είναι χαρακτηριστικό πως σε συνάντηση που είχε στην Αθήνα στις 24 Μαΐου 2012 με τον διοικητή της Κεντρικής Τράπεζας Κύπρου, Παναγιώτη Δημητριάδη, και τον υποδιοικητή Σπύρο Σταυρινάκη, ο Γιώργος Προβόπουλος έθεσε σε εφαρμογή το σχέδιο της «θυγατρικοποίησης» των δραστηριοτήτων των εν Ελλάδι καταστημάτων της Τράπεζας Κύπρου και της Λαϊκής Τράπεζας.

Το σχέδιο
Από την αρχή ο Γιώργος Προβόπουλος έθεσε τις προϋποθέσεις για να αποδεχθεί το αίτημα της υπαγωγής των κυπριακών τραπεζών στην ελληνική δικαιοδοσία, ώστε να «γλυτώσουν» το «κούρεμα» οι καταθέτες τους. Πρώτη προϋπόθεση ήταν να γίνει προηγουμένως διαγνωστική άσκηση για τα χαρτοφυλάκια δανείων των καταστημάτων, αντίστοιχη με αυτή που είχε διεξαχθεί για τις ελληνικές τράπεζες από την BlackRock. Δεύτερη προϋπόθεση ήταν ότι θα σχηματίζονταν οι αναγκαίες προβλέψεις και θα τοποθετούνταν τα αναγκαία κεφάλαια.
Στη συνάντηση εκείνη, ρωτήθηκε αν η ανακεφαλαιοποίηση των θυγατρικών θα μπορούσε να γίνει με πόρους από το πακέτο των 50 δισ. ευρώ και είχε απαντήσει ότι το ελληνικό πρόγραμμα είχε περιλάβει μόνο τράπεζες της Ελλάδος και όχι καταστήματα ξένων τραπεζών.
Η «κουβέντα» αυτή ήταν «κομβικής σημασίας» για τις μετέπειτα εξελίξεις, καθώς σήμερα ναι μεν η μεταβίβαση στην Τράπεζα Πειραιώς των δραστηριοτήτων των εν Ελλάδι κυπριακών υποκαταστημάτων θα χρηματοδοτηθεί εν μέρει από το Ελληνικό Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας, η συμβολή όμως αυτή θα «ουδετεροποιηθεί», δηλαδή δεν θα επιβαρύνει τον λόγο δημοσίου χρέους προς το ΑΕΠ της Ελλάδος, σύμφωνα με τις αποφάσεις του Eurogroup.

Λιγότερες, αλλά ισχυρές τράπεζες

Η στρατηγική που είχε χαράξει ευθύς εξαρχής η Τράπεζα της Ελλάδος, ουσιαστικά, εξώθησε τα εγχώρια χρηματοπιστωτικά ιδρύματα στο να προχωρήσουν σε συγχωνεύσεις ή εξαγορές, φέρνοντας δραματικές αλλαγές στον «χάρτη» των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων στη χώρα μας.
Η κεντρική μας τράπεζα, με τη συνδρομή της διεθνούς εταιρείας Bain, διεξήγαγε «αξιολόγηση βιωσιμότητας». Με βάση την αξιολόγηση αυτή, οι τέσσερις μεγαλύτερες τράπεζες, οι αποκαλούμενες «συστημικές», κρίθηκε ότι πληρούν τις προϋποθέσεις για να ανακεφαλαιοποιηθούν με κεφάλαια του δημόσιου τομέα. Θεωρήθηκε, δηλαδή, ότι οι εν λόγω τράπεζες έχουν περισσότερες πιθανότητες να αποπληρώσουν τα κεφάλαια αυτά μέσα σε ένα εύλογο χρονικό διάστημα. Βάσει αυτών των αποτελεσμάτων: • Οι μη συστημικές τράπεζες θα έχουν περιθώριο να αντλήσουν ιδιωτικά κεφάλαια μέχρι το τέλος Απριλίου. Εάν αυτή η προσπάθεια δεν ευοδωθεί, θα τεθούν σε διαδικασία εξυγίανσης μέχρι το τέλος Ιουνίου του 2013. • Κατά την έναρξη της κρίσης βρίσκονταν σε λειτουργία δεκαοκτώ τράπεζες: τέσσερις συστημικές και δεκατέσσερις μη συστημικές. Υπήρχαν, επίσης, δεκαέξι συνεταιριστικές τράπεζες, το μερίδιο αγοράς των οποίων αντιπροσώπευε αθροιστικά μόλις το 1% του τραπεζικού συστήματος. • Μέχρι σήμερα, το πλαίσιο εξυγίανσης έχει χρησιμοποιηθεί για την εξυγίανση επτά τραπεζών: τεσσάρων εμπορικών τραπεζών (δύο από τις οποίες ήταν αρκετά μεγάλες και ανήκαν στο κράτος) και τριών συνεταιριστικών.
• Η υλοποίηση της στρατηγικής για τον τραπεζικό τομέα έχει προχωρήσει χωρίς καθυστερήσεις, δηλαδή εντός των χρονοδιαγραμμάτων που είχαν εξαρχής προβλεφθεί. Αυτό εξάλλου μαρτυρούν και οι πρόσφατες εξελίξεις στις τράπεζες με τη «διάλυση του αρραβώνα» ανάμεσα σε Εθνική και Eurobank και την προσφυγή της τελευταίας για τη χρηματοδότησή της εξ ολοκλήρου στο Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας, την εξαγορά των κυπριακών τραπεζών και της Millenium από την Πειραιώς, αλλά και τις συμμαχίες που έχει στα «σκαριά» η Alpha Bank.

Με ταχύτητα
Τώρα που οι εξελίξεις έχουν δρομολογηθεί, ο Γιώργος Προβόπουλος έχει λόγους να πιστεύει ότι:
• Η διαδικασία αναδιάταξης προχωρά. Σε μερικούς μήνες, το τραπεζικό σύστημα θα αποτελείται από έναν μικρότερο –σε σχέση με το σημείο έναρξης της κρίσης– αριθμό τραπεζών, ισχυρών και καλά κεφαλαιοποιημένων. • Ως εκ τούτου, το ελληνικό τραπεζικό σύστημα αναδιατάσσεται και γίνεται πιο αποτελεσματικό, καθώς εξαλείφεται η πλεονάζουσα δυναμικότητα και αξιοποιούνται οι συνέργειες και οι οικονομίες κλίμακας. Ισχυροποιείται και αποκτά ικανοποιητική κεφαλαιακή επάρκεια. • Το ελληνικό τραπεζικό σύστημα, αφού επιβίωσε από αυτήν τη φοβερή θύελλα, αναδύεται ισχυρότερο και, ως εκ τούτου, θα είναι ικανό να χρηματοδοτήσει την ανάκαμψη της χώρας.

••• Από τη στιγμή που το ελληνικό τραπεζικό σύστημα επιβίωσε από τη φοβερή θύελλα, αναδύεται ισχυρότερο και, ως εκ τούτου, θα είναι ικανό να χρηματοδοτήσει την ανάκαμψη της οικονομίας. Ο Γιώργος Προβόπουλος κινήθηκε βάσει σχεδίου, με πρώτο μέλημα να γλυτώσουν το «κούρεμα» οι καταθέσεις στις ελληνικές τράπεζες.