Μυστικός δείπνος Καραμανλή με Βαν Ντερ Στουλ

Σύμφωνα με την εφημερίδα «Τα Νέα», στις 6 Αυγούστου 1976, ο τότε πρωθυπουργός Κωνσταντίνος Καραμανλής συναντήθηκε με τον Ολλανδό υπουργό Εξωτερικών Βαν Ντερ Στουλ και τον Έλληνα ομόλογό του Δημήτριο Μπίτσιο, για περίπου 90 λεπτά.

Ήταν η στιγμή που το τουρκικό ερευνητικό σκάφος «Σισμίκ» είχε εισχωρήσει σε ελληνικά ύδατα. Ο τότε πρωθυπουργός διαβεβαίωσε ότι η Ελλάδα θα αντιδρούσε σε περίπτωση που οι Τούρκοι «εμμείνουν στις προκλήσεις τους». Η ατμόσφαιρα άρχισε να γίνεται βαριά, και ακολούθησε

μια διπλωματική διαπραγμάτευση που έφερε τις δυο χώρες στα πρόθυρα της πολεμικής σύρραξης.

Τα όσα λέχθηκαν σε εκείνο το δείπνο δεν διέρρευσαν ποτέ και η προγραμματισμένη κρουαζιέρα Καραμανλή και Βαν Ντερ ματαιώθηκε. Σύμφωνα με τηλεγράφημα της ολλανδικής αντιπροσωπείας (1976STATE196852), μεταφέρθηκε στην Ευρωπαϊκή Οικονομική Κοινότητα το παρασκήνιο των συζητήσεων με την παράλληλη έκκληση για παρέμβαση και των Αμερικανών για τον ειρηνικό συμβιβασμό Ελλάδας – Τουρκίας.

Στις 3 Αυγούστου ο πρεσβευτής των ΗΠΑ στην Άγκυρα Γουίλιαμ Μάκομπερ συνάντησε τον Τούρκο υπουργό Εξωτερικών Ιχσάν Τσαγλαγιανγκίλ και σε τηλεγράφημά του προς την Ουάσιγκτον (1976NKARA05940), προσπάθησε να κατευνάσει τον τούρκο υπουργό λέγοντάς του: «θα ήταν πιο λογικό η Τουρκία, ως μεγαλύτερη και πιο ισχυρή χώρα από ό,τι η Ελλάδα, να πάρει πρωτοβουλία διαλόγου».

Όλο τον Αύγουστο του ’76 οι Αμερικανοί παρακολουθούσαν την πορεία του «Σισμίκ». Από τις αρχές του ΄70 αμερικανικές εταιρείες πετρελαιοειδών όπως η Texaco, η Chevron, η Conoco διεξήγαν έρευνες και γεωτρήσεις. Μάλιστα σε διαμαρτυρίες των Τούρκων για τις γεωτρήσεις στη Θάσο ο Αμερικανός πρεσβευτής ανέφερε ότι η αμερικανική εταιρεία που ανέλαβε τις εργασίες κινούνταν αυστηρά σε ελληνικά χωρικά ύδατα.

Στις 12 Αυγούστου, με τηλεγράφημά του ο Μακόμπερ, ενημέρωνε την Ουάσινγκτον για τα τουρκικά δημοσιεύματα και ζήτησε την προσοχή των ΗΠΑ για τις τουρκικής κινήσεις. Η Ελλάδα είχε προσφύγει στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ και στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης ζητώντας τη λήψη ασφαλιστικών μέτρων.