Η κυβέρνηση θέλει, οι πολίτες αντέχουν;

Γράφει ο Δ. ΚΕΜΠΕΣ

Πιο γρήγορα η επιστροφή στις αγορές, πιο γρήγορα η επιστροφή στην ανάπτυξη, πιο καλό το οικονομικό κλίμα, αλλά η οδυνηρή πραγματικότητα αποτελεί αψευδή μάρτυρα μιας κατάστασης από την οποία πολύ δύσκολα θα απεγκλωβιστούν, τουλάχιστον το επόμενο τρίμηνο, οι πολίτες, καθώς οι «λυπητερές» της Εφορίας θα αρχίσουν να έρχονται η μία πίσω από την άλλη τις επόμενες εβδομάδες. Όπως δείχνουν τα στατιστικά στοιχεία, πέραν της εφιαλτικής ανεργίας και της εκρηκτικής αύξησης των αστέγων, τρεις στους δέκα αδυνατούν να πληρώσουν δόσεις στεγαστικών, ενοίκια, ακόμη και τρέχοντες λογαριασμούς

ρεύματος, τηλεφώνου ή νερού. Σύμφωνα με την πειθαρχημένη λογική των αριθμών, η καμπύλη της οικονομίας έχει ανακόψει μεν την καθοδική της πορεία, όσον αφορά στη συγκράτηση των δημοσίων δαπανών, όμως, εξακολουθεί να βαίνει δυσμενώς για τα νοικοκυριά.
Όπως άλλωστε είπε στις αρχές της εβδομάδας ο Γ. Στουρνάρας, το 2013 δεν μπορεί να υπάρξει καμία απόκλιση από τους στόχους και αυτό σημαίνει ότι η χρονιά για πολλούς θα είναι πολύ δύσκολη και για τους περισσότερους εφιαλτική! Το στοίχημα Ο Αντώνης Σαμαράς, από την πλευρά του, έχει αναλάβει προσωπικά το στοίχημα της προσέλκυσης επενδύσεων, της αύξησης της απασχόλησης και της πάταξης της φοροδιαφυγής. Τη μία συναντάται με τη Μέρκελ στο Βερολίνο, την επομένη συμμετέχει στην παρουσίαση του αναπτυξιακού προγράμματος για το 2013 και τη μεθεπομένη πραγματοποιεί απευθείας ραντεβού με προέδρους πολυεθνικών ομίλων για αύξηση των επενδύσεων στην Ελλάδα. «Το στοίχημα είναι να αξιοποιήσουμε το κλίμα και τις μεγάλες διαρθρωτικές αλλαγές για να προσελκύσουμε επενδύσεις. Αυτό θα το κάνουμε με συγκεκριμένα χρονο-στοχοδιαγράμματα, όχι με ευχές και δημόσιες σχέσεις, αλλά με συγκεκριμένα βήματα» επισημαίνει και προσθέτει ότι οι επενδύσεις απαιτούν ρευστότητα, η οποία θα προέλθει από την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών, την επιστροφή των καταθέσεων και από πρωτοβουλίες για την ενίσχυση των μικρομεσαίων και την απορρόφηση πόρων από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων.

Το κλίμα
Η αλήθεια είναι ότι διεθνώς έχει αρχίσει να καταγράφεται κλίμα ασφάλειας όσον αφορά στους χειρισμούς του πρωθυπουργού και την αποτελεσματικότητα των δράσεων. Γι’ αυτό, άλλωστε, ο μέχρι προ ολίγου καιρού δύσπιστος Τσαρλς Νταλάρα, στα πόδια του οποίου έπεφτε η Ελλάδα την περασμένη άνοιξη για το δεύτερο μνημόνιο και το «κούρεμα» του χρέους, αναφέρει τώρα ότι η χώρα μας μπορεί να επιστρέψει γρηγορότερα στις αγορές. «Πιστεύω ότι η Ελλάδα έχει το 2013 μια θαυμάσια ευκαιρία να ανακάμψει. Ήδη, η ελληνική κυβέρνηση έχει εδραιώσει ένα διαρκώς αυξανόμενο ποσοστό αξιοπιστίας, τόσο στις αγορές όσο και στις κυβερνήσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Και νομίζω ότι στο πλαίσιο αυτό μπορεί να προχωρήσει με σθένος στις διαρθρωτικές δεσμεύσεις που έχει αναλάβει, όπως η φορολογική μεταρρύθμιση και οι ιδιωτικοποιήσεις» τονίζει ο εκπρόσωπος των τραπεζών.
Ο ίδιος εκτιμά ότι οι επενδυτές θα επιστρέψουν φέτος στη χώρα με την προϋπόθεση ότι θα υλοποιηθούν οι δεσμεύσεις για τις αποκρατικοποιήσεις και τη φορολογική μεταρρύθμιση. Ο γενικός διευθυντής του Διεθνούς Χρηματοοικονομικού Ινστιτούτου παροτρύνει την Ελλάδα να απαλλαγεί από τον υπερμεγέθη δημόσιο τομέα και να απελευθερώσει προϊόντα και υπηρεσίες.

Βαθιά πληγή οι άνεργοι και οι άστεγοι
Την ίδια ώρα, η έρευνα της Στατιστικής Αρχής καταγράφει ότι ολοένα και μεγαλύτερο μέρος των πολιτών αντιμετωπίζει τον κίνδυνο της πραγματικής φτώχειας. Το ποσοστό ανεργίας αυξήθηκε από 9,5% το 2009, παραμονές της κρίσης, στο 12,5% το 2010, έτος έναρξης του προγράμματος προσαρμογής που εφαρμόστηκε στη χώρα, και στο 17,7% το 2011. Η αύξηση ήταν δραματικότερη με την πάροδο του χρόνου, φτάνοντας στο 24,8% το τρίτο τρίμηνο του 2012. Όπως επιβεβαιώνει η έρευνα, η ανεργία πλήττει περισσότερο τους νέους 15-29 χρόνων, από 24,3% το 2010 σε 34,6% το 2011, καθώς και τις γυναίκες: οι μακροχρόνια άνεργες εξ αυτών αυξήθηκαν από περίπου 166.000 το 2009 σε 280.000 το 2011. Αντιστοίχως, οι μακροχρόνια άνεργοι άνδρες ανήλθαν από περίπου 106.000 το 2009 σε 239.000 το 2011.
Στο άλλο συστατικό του εκρηκτικού μείγματος, τη φτώχεια, η έρευνα δείχνει αύξηση από το 19,7% το 2009, σε 20,1% το 2010 και 21,4% το 2011. Τα ποσοστά αυτά είναι μετά τις κοινωνικές μεταβιβάσεις, δηλαδή ΕΚΑΣ, εισοδηματικές ενισχύσεις, επιδόματα ανέργων, οικογενειακά και άλλα επιδόματα ή βοηθήματα. Πριν από την εφαρμογή αυτού του διχτυού κοινωνικής προστασίας, τα ποσοστά του κινδύνου φτώχειας είναι ακόμη μεγαλύτερα και φτάνουν το 22,7% το 2009, σε 23,8% το 2010 και 24,8% το 2011. Εντυπωσιακό, μάλιστα, είναι το αποτέλεσμα, όταν χρησιμοποιηθεί ως μέτρο αναφοράς το κατώφλι φτώχειας του 2005: ο κίνδυνος φτώχειας αυξήθηκε από 16,3% το 2010 σε 22,9% το 2011. Ο κίνδυνος της φτώχειας είναι εντονότερος στις γυναίκες, καθώς ο σχετικός δείκτης ανήλθε από το 16,8% το 2010 στο 23,5% του συνολικού πληθυσμού γυναικών το 2011. Στις οικογένειες με έναν ενήλικα και εξαρτώμενα παιδιά, το ποσοστό φτώχειας αυξήθηκε από το 33,4% το 2010 στο 43,2% του συνόλου το 2011. Όσον αφορά στις υλικές στερήσεις (πολίτες που αδυνατούν να ανταποκριθούν στην πληρωμή ενοικίων, λογαριασμών, δόσεων δανείου κ.λπ., ενώ στερούνται κατά περίπτωση πρόσβαση σε σειρά άλλων αγαθών και υπηρεσιών), το ποσοστό ανήλθε από 24,1% το 2010 στο 28,4% το 2011.