Η «Φαύστα» του Μποστ, κερδίζει μόνο τους μυημένους…

Της Φωτεινής Παπαδάκη

Ο «μάστορας» του λόγου Χρύσανθος (Μέντης) Μποστανζόγλου, ή αλλιώς Μποστ, δημιούργησε πριν από 50 χρόνια τη «Φαύστα», εσωκλείοντας μέσα της, το στοιχείο του παραλόγου και του συμβολισμού. Είναι εμφανές, πως ο συγγραφέας ήθελε να «καυτηριάσει» τα κακώς κείμενα και τις παθογένειες της ελληνικής κοινωνίας, δίνοντας στο κοινό, μια σπαρταριστή κωμωδία που προκαλεί άφθονο γέλιο, με τις ατάκες των πρωταγωνιστών.

Ο Κώστας Τσιάνος, σκηνοθέτης και καλλιτεχνικός διευθυντής του Θεσσαλικού Θεάτρου,

θέλησε να μνημονεύσει τον παλιό του φίλο Μποστ, ανεβάζοντας το ιδιόμορφο έργο, το οποίο χτυπάει «υπόγεια» τον καθωσπρεπισμό, τον νεοπλουτισμό, την ημιμάθεια, την ελληνική «τρέλα» και την πολιτική ζωή του τόπου.

Ένας θεατής, ο οποίος δεν γνωρίζει τον Μποστ, αισθάνεται πως ο μοναδικός σκοπός, που ανέβηκε αυτό το έργο, ήταν να αποτίσει φόρο τιμής στον φίλο του ο Κώστας Τσιάνος, καθότι διάφορα σημεία του έργου κουράζουν και ως εκ τούτου τα μηνύματα, που επεδίωκε να περάσει ο συγγραφέας δεν γίνονται κατανοητά.

Το κείμενο, όπως διαμορφώθηκε σκηνοθετικά από τον Κώστα Τσιάνο, δεν περιέχει ίχνος λογικής, αυτό άλλωστε επεδίωκε και ο Μποστ. Είναι χαρακτηριστικό, πως το πρωτότυπο έργο παρουσιάζει την «ελληνική σχιζοφρένεια», όπως έχει πει ο Κώστας Τσιάνος, σε όλο της το μεγαλείο. Δεν είναι λίγες οι σκηνές που προκαλούν ερωτήματα και απορία, στο ανυποψίαστο κοινό, όπως για παράδειγμα, η σκηνή που ο θίασος… θυμάται το ναυάγιο του Τιτανικού!

«Καθώς το βλέπω τώρα, διαπιστώνω ότι είναι σαν να γράφτηκε σήμερα, για να σατιρίσει αυτήν τη στιγμή που ζούμε, την κρίση, την αηδία», έχει τονίσει χαρακτηριστικά ο κ. Τσιάνος. Αν παρατηρήσει κανείς, με πιο καθαρό βλέμμα, απαλλαγμένος από τη σφαίρα της λογικής, στην οποία έχουμε μάθει να κινούμαστε, θα διαπιστώσει πως ο Μποστ βρήκε έναν έξυπνο τρόπο να «τρυπήσει» τη… σαμπρέλα της σοβαροφάνειας και του δήθεν των μικροαστών, που δυστυχώς, είτε το θέλουμε, είτε όχι, επιβιώνει σε μεγάλο βαθμό ακόμα και σήμερα. Έτσι, σκέφτηκε να πλάσει ένα έργο απολύτως συμβολικό, χωρίς να θίγει συγκεκριμένες καταστάσεις και πρόσωπα, αλλά από την άλλη να περνάει τα μηνύματά του, μέσα από τη φωνή του παραλόγου.

Ο σκηνοθέτης καθοδηγεί τους ηθοποιούς, ώστε να σωματοποιήσουν το στοιχείο του γελοίου και με τις γκριμάτσες τους, τις χορευτικές τους φιγούρες και τον παραλογισμό τους, να προκαλέσουν εκρήξεις γέλιου και να προβληματίσουν τους πιο μυημένους.

Ιδιαίτερα, ξεχωρίζουν οι δυο άντρες που υποδύονται γυναικείους ρόλους: Ο Χάρης Φλέουρας ως… Ριτσάκι, ξεσηκώνει το κοινό με το λεπτεπίλεπτο παρουσιαστικό του, την παιδιάστικη και άλλοτε τσιριχτή φωνή του και τις κωμικές χορευτικές του κινήσεις, ενώ ο Σταύρος Νικολαΐδης εμφανιζόμενος ως… οικιακή βοηθός της οικογένειας, κερδίζει τους θεατές, με τις έξυπνες ατάκες του και τον θηλυκό βηματισμό του.
Η λιτή μουσική του Σπύρου Καβαλλιεράτου, υπογραμμίζει τα νοήματα της Φαύστας, ενώ λειτουργικά και εναρμονισμένα με το πνεύμα του έργου, είναι τα σκηνικά του Θάνου Καρώνη και τα κοστούμια, που επιμελήθηκε το εργαστήρι του Θεσσαλικού Εεάτρου. Οι δε φωτισμοί, ακολουθούν κανονικά τη ροή του έργου.

Συνοψίζοντας, θα λέγαμε πως ο Μποστ έπλασε τη ΦΑΥΣΤΑ το 1962 θέλοντας να καταγράψει όλα αυτά που σαν κοινωνικός παρατηρητής εντόπισε πως ταλανίζουν την ελληνική κοινωνία. Έτσι λοιπόν, δεν περιορίστηκε στο να γράψει ένα έργο φανερά επικριτικό, αλλά έκρυψε την αγανάκτησή του στο «κιτάπι» της σάτιρας και του παραλόγου. Έκτοτε, το έργο παρουσιάστηκε σε δύο κρατικές σκηνές αλλά και σε δημοτικά περιφερειακά θέατρα, από πολλές φοιτητικές και σχολικές θεατρικές ομάδες.

Σήμερα, ο καλός του φίλος Κώστας Τσιάνος επιχειρεί μια νέα παρουσίαση του έργου προσαρμοσμένη στο σήμερα, η οποία όμως δεν μπορεί να γίνει τόσο αντιληπτή στο θεατρόφιλο κοινό που έχει χτυπηθεί από την κρίση. Ένας θεατής που γνωρίζει το ύφος του συγγραφέα και τα βαθύτερα νοήματα μπορεί άνετα να παρακολουθήσει τη ΦΑΥΣΤΑ και την αδιάκοπη εκδήλωση της τρέλας της και να προβληματιστεί για την υποκρισία των καιρών μας. Όμως, ένας ανυποψίαστος θεατής φεύγει με πολλά ερωτήματα μέσα του, που του γεννούν απογοήτευση για αυτό που παρακολούθησε…

ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ
Σκηνοθεσία: Κώστας Τσιάνος
Μουσική επιμέλεια: Σπύρος Καβαλιεράτος
Σκηνικά: Θάνος Καρώνης
Βοηθός σκηνοθέτη: Βασίλης Γιαβρής
Τις ενδυμασίες, τους φωτισμούς, τον σχεδιασμό αφίσας και προγράμματος επιμελήθηκε το εργαστήρι του Θεσσαλικού Θεάτρου.
Παίζουν: Νικολέττα Βλαβιανού, Σταύρος Νικολαίδης, Πάνος Σταθακόπουλος, Μαίρη Σαουσοπούλου, Βασίλης Γιαβρής, Χάρης Φλέουρας, Ηλίας Μπέρμπερης.