Η αρχή έγινε

Του ΝΙΚΟΛΑΟΥ ΚΑΡΑΜΑΝΛΗ

Σε διάστημα οκτώ μηνών η χώρα έχει αλλάξει τέσσερις πρωθυπουργούς. Τον περασμένο Οκτώβριο, ο Παπανδρέου υπέγραψε το κύκνειο άσμα του με το κερδοσκοπικό δίλημμα του δημοψηφίσματος. Δύο εβδομάδες αργότερα, ο μεταβατικός Παπαδήμος

ορκιζόταν πρωθυπουργός, υποσχόμενος ότι θα αποχωρούσε τον Φεβρουάριο. Τελικά, έφυγε κακήν κακώς τον Μάιο αμέσως μετά τις εκλογές και ανέλαβε για έναν μήνα ο υπηρεσιακός Πικραμμένος. Μετά από δύο εκλογικές αναμετρήσεις, ο Αντώνης Σαμαράς –που όλο αυτό το διάστημα προσπαθούσε με νύχια και με δόντια να μην αφήσει τον τόπο να πέσει στον γκρεμό– ορκίζεται πρωθυπουργός την περασμένη Τετάρτη.
Η κυβέρνηση εθνικής σωτηρίας που σχημάτισε είναι αναμφίβολα η πιο ουσιαστική, ως προς το περιεχόμενο και τον προσανατολισμό της, από όλες τις προηγούμενες της τελευταίας τριετίας. Υπουργοί και υφυπουργοί επελέγησαν με βάση τις πολιτικές τους αναφορές, τις επιστημονικές τους περγαμηνές και τις κοινωνικές τους προσλαμβάνουσες. Βαρύγδουποι χαρακτηρισμοί, θα σκεφτεί κάποιος.
Κάθε άλλο. Το ζητούμενο δεν είναι το ποιοτικό στοιχείο της κυβερνητικής ανθρωπογεωγραφίας, αλλά το επιδιωκόμενο αποτέλεσμά της. Αν, δηλαδή, αυτοί που ορθά επελέγησαν (σ.σ. και προέρχονται από τα τρία κόμματα) μπορούν να μετουσιώσουν σε πράξη το πρόγραμμα του νέου πρωθυπουργού που οδηγεί στην έξοδο από την κρίση.
Είναι η πρώτη φορά την τελευταία τριακονταετία που τα μέλη της κυβέρνησης «κουμπώνουν» επακριβώς στις απαιτήσεις των καθηκόντων τους. Επομένως, για την επιτυχία του εγχειρήματος απαιτούνται δύο βασικές προϋποθέσεις: α) πρακτικό μυαλό και β) άμεση δράση με βάση την κοινωνική επιταγή.
Θεωρώ δεδομένο ότι ο Σαμαράς έχει τον τρόπο, το πείσμα, το πρόγραμμα και την αποφασιστικότητα να κινήσει τη «μηχανή». Διαβάζοντας δε προσεκτικά τη σύνθεση του νέου σχήματος, διαπιστώνω ότι στα περισσότερα υπουργεία υπάρχει αυτό που λέμε «κατάλληλη χημεία» μεταξύ υπουργών και υφυπουργών.
Πίστωση χρόνου δεν υπάρχει. Ο κίνδυνος χρεοκοπίας και αποτυχίας αγγίζει την Ελλάδα. Άλλη ευκαιρία δεν θα δοθεί. Η κυβέρνηση μακράς πνοής μπορεί να καταντήσει… μικρής αναπνοής, αν δεν αποδείξει σε διάστημα ημερών και όχι μηνών την επάρκειά της.
Τα αρχικά βήματα έγιναν και είναι τα εξής: Άμεση μείωση ΦΠΑ στον τουρισμό, την εστίαση, τα αγροτικά είδη, πάγωμα στις μειώσεις μισθών και συντάξεων, αποκατάσταση των χαμηλόμισθων και χαμηλοσυνταξιούχων, μερική ανακούφιση από τα φορολογικά βάρη της τρέχουσας περιόδου και περικοπές στους μισθούς και στα προνόμια των μελών του υπουργικού συμβουλίου (σ.σ. συμβολική κίνηση που δείχνει, όμως, τη διάθεση για συμμάζεμα των δαπανών).
Ο πρωθυπουργός υλοποιεί τα δύο συνθήματα που κυριάρχησαν στα τέλη της δεκαετίας του 1960 σε Ευρώπη και Αμερική: «Να είστε ρεαλιστές. Απαιτείστε το αδύνατο» και «Προσέξτε, τα αφτιά έχουν τοίχους και πρέπει να τους τρυπήσετε».