ΤΟ ΠΑΙΧΝΙΔΙ ΤΩΝ ΕΠΙΤΡΟΠΩΝ ΚΑΙ ΤΑ ΚΩΛΥΜΜΑΤΑ ΤΗΣ ΝΤΟΡΑΣ...

Μπορεί να ακούγεται περίεργο, αλλά η κατάρριψη του μαλαισιανού αεροσκάφους στον εναέριο χώρο της Ουκρανίας και η χερσαία επίθεση του Ισραήλ στη Γάζα επηρεάζει και τη συγκρότηση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Για την ακρίβεια περιπλέκει έτι περαιτέρω τα πράγματα αφού προσθέτει νέες παραμέτρους στην επιλογή του υπουργού Εξωτερικών της Ένωσης και πρώτου αντιπροέδρου της Κομισιόν. Αυτή είναι η εκτίμηση ανώτατης κυβερνητικής πηγής με την οποίαν συμφωνεί και σημαντικός πολιτικός παράγοντας όστις έχει διατελέσει υπουργός Εξωτερικών

Οι δύο πολιτικοί άνδρες, με τους οποίους συνομιλήσαμε, θεωρούν πως οι ακραίες εξελίξεις στην Ουκρανία και το Ισραήλ τοποθετούν πλέον πολύ υψηλά τον πήχη των προσόντων τα οποία πρέπει να διαθέτει ο ύπατος εκπρόσωπος της ΕΕ για τα θέματα των εξωτερικών σχέσεων. Η εμπειρία στο χειρισμό κρίσεων, η επαρκής γνώση των δύο αυτών φακέλων (Ουκρανικό και Μεσανατολικό), η σχετική αυτονομία έναντι των εμπλεκόμενων μερών καθώς και η δυνατότητα τήρησης των ισορροπιών και σύνθεσης των απόψεων που επικρατούν στο δυτικό κόσμο είναι στοιχεία που πρέπει πλέον να ληφθούν πολύ σοβαρά υπόψη στην επιλογή του προσώπου που θα εκπροσωπεί σε διπλωματικό επίπεδο την Ένωση.

Τα νέα δεδομένα είναι δύσκολο να οδηγήσουν σε ανανέωση της θητείας της λαίδης Άστον ή να κληρώσουν τη θέση εκ νέου στη Βρετανία πιθανότατα όμως ακυρώνουν την εργώδη προσπάθεια του Ιταλού πρωθυπουργού, και προεδρεύοντος της Ένωσης, Ματέο Ρέντσι να τοποθετηθεί στη θέση της λαίδης Άστον η Ιταλίδα υπουργός Εξωτερικών Φεντερίκα Μογκερίνι αφού, κατά κοινή πεποίθηση, δεν πληρεί, με ικανοποιητικό τρόπο, αυτά τα κριτήρια. Η πρόσθετη επιβάρυνση στη ρωσο-ουκρανική διένεξη απομακρύνει, σύμφωνα πάντα με τις εκτιμήσεις, και την πιθανότητα να λάβει τη θέση ο Πολωνός Ράντοσλαβ Σικόρσκι καθώς θεωρείται υπέρ το δέον εχθρικά διακείμενος προς την Ρωσία αν και κατά ορισμένους τυχόν επιλογή του θα αποτελούσε και μήνυμα προς τον Πούτιν πως η Ένωση συμπαρατάσετται με την Ουάσιγκτον στην επίδειξη πυγμής έναντι της Μόσχας.

Επίσης "ψαλιδίζεται" και η υποψηφιότητα της Βουλγάρας επιτρόπου Κρισταλίνας Γκεοργκίεβα, η οποία εμφανίστηκε ως ισχυρό αουτσάϊντερ και ικανοποιητική λύση στο αδιέξοδο που εμφανίστηκε στην πρόσφατη Σύνοδο Κορυφής για το συγκεκριμένο θέμα. Για αρκετούς πάντως η Γκεοργκίεβα συγκεντρώνει τα προσόντα για να διαδεχθεί την λαίδη Άστον. Οι επιδόσεις που είχε στα θέματα του χαρτοφυλακίου της (διεθνής συνεργασία, διαχείριση κρίσεων και ανθρωπιστική βοήθεια) ήταν εξαιρετικές. Μάλιστα,πριν τρία χρόνια είχε ανακηρυχθεί "Ευρωπαίος της χρονιάς" και "Επίτροπος της χρονιάς". Στα υπέρ της προσμετράται και το γεγονός ότι απολαμβάνει της εμπιστοσύνης των Αμερικανών και του Ζαν Κλωντ Γιούνκερ. Στην περίπτωση που "κοπεί" και η Γκεοργκίεβα ενδέχεται για τη θέση να μονομαχήσουν ο Σουηδός Καρλ Μπιλντ, το όνομα του οποίου είχε παίξει δυνατά και για τη θέση του Γενικού Γραμματέα του ΝΑΤΟ και ο Ολλανδός υπουργός Εξωτερικών Φρανς Τίμερμανς.

Αναφερθήκαμε επί μακρόν στο θέμα του ΥΠΕΞ της Ένωσης επειδή η δυσκολία στην επιλογή του προσώπου, μαζί με το πρόσωπο που θα αναλάβει επίτροπος των Οικονομικών (τη θέση διεκδικεί ο Φρανσουά Ολάντ για τον υπουργό Οικονομικών της Γαλλίας Πιέρ Μοσκοβισί), είναι που οδήγησαν σε ναυάγιο και τη συζήτηση στο Συμβούλιο Κορυφής για τον διάδοχο του Χέρμαν Βαν Ρομπάϊ στη θέση του Προέδρου της Ένωσης. Θέση την οποίαν θα μπορούσε να καταλάβει ο Ιρλανδός πρωθυπουργός Έντα Κένι που θεωρείται ικανός να συνθέτει απόψεις αφού κατάφερε να βγάλει την Ιρλανδία από το μνημόνιο έχοντας σχηματίσει κυβέρνηση συνεργασίας με τους Εργατικούς και με την ανοχή των Φιλελευθέρων της χώρας του και φυσικά επειδή θα είναι και ένα είδος διαφήμισης για την Ένωση ότι καταφέρνει να ξεπερνά τα δημοσιονομικά της προβλήματα, αλλά και εγγύηση για τη Μέρκελ ότι και τα άλλα "προβληματικά" κράτη της Ένωσης θα συνεχίσουν, όπως έκανε η Ιρλανδία, τον συμφωνημένο με την τρόϊκα δρόμο των μνημονίων.

Η Δανή πρωθυπουργός Χέλε Τόρνινγκ Σμιτ -της οποίας το όνομα έχει ακουστεί πολύ και απολαμβάνει της υποστήριξης και της Βρετανίας- είναι δύσκολο να καταλάβει τη θέση του Προέδρου του Συμβουλίου, ειδικά αυτή την περίοδο της οικονομικής κρίσης, επειδή η χώρα της δεν είναι στη ζώνη του ευρώ. Ενδεχομένως, ο κλήρος διαδοχής του Ρομπάϊ να πέσει στην Πολωνία, εφόσον δεν καταφέρει να διαδεχθεί την Κάθριν Άστον. Σε κάθε περίπτωση στη νέα Επιτροπή η θέση της Πολωνίας θα είναι ενισχυμένη αφού έχει αυξηθεί και το ειδικό βάρος της στην Ένωση. Πάντως, πηγές από τις Βρυξέλες υποστηρίζουν ότι δεν πρέπει να υποτιμάται και η Πρόεδρος της Λιθουανίας Ντάλια Γκριμπαουσκάϊτε καθώς, προσώρας τουλάχιστον, η θέση είναι αφυδατωμένη από ουσιαστικές εξουσίες.

Οι αρχηγοί κρατών και κυβερνήσεων έχουν ακόμη περίπου 40 ημέρες για να βρουν το Πρόεδρο και τον Ύπατο Αρμοστή της Ένωσης, όμως ο Γιούνκερ βιάζεται να κλείσει τις θέσεις του Κολλεγίου των Επιτρόπων. Και ο λόγος είναι ότι οι νέοι επίτροποι θα πρέπει να έχουν το χρόνο να προετοιμαστούν για την "ανάκριση" από το ευρωκοινοβούλιο, η οποία θα πρέπει να έχει ολοκληρωθεί τον Σεπτέμβριο ώστε να αναλάβουν καθήκοντα το Νοέμβριο. Ήλπιζε να έχει εντός του Ιουλίου τις προτάσεις των εθνικών κυβερνήσεων προκειμένου να επιλέξει και να κατανείμει τις αρμοδιότητες. Βέβαια το παζλ των χαρτοφυλακίων είναι δύσκολο αφού στην κατανομή λαμβάνονται υπόψη η ισχύς της χώρας, οι ποσοστώσεις των πολιτικών ομάδων αλλά και του φύλου, η προσωπικότητα των υποψηφίων, η συγκυρία.

Τα λεγόμενα καλά χαρτοφυλάκια δεν τα παίρνουν απαραίτητα οι "μεγάλες" χώρες. Το "χρηματιστήριο" των επιτρόπων σίγουρα όμως είναι συνάρτηση του ειδικού βάρους που έχει κάθε χώρα στη συγκυρία. Για παράδειγμα στο παρελθόν η Ελλάδα έχει πάρει σοβαρά χαρτοφυλάκια. Της Απασχόλησης και των Κοινωνικών Υποθέσεων με τις Β. Παπανδρέου και Α. Διαμαντοπούλου, της Ενέργειας με τον Χρ. Παπουτσή, του Περιβάλλοντος με τον Στ. Δήμα. Όταν το ειδικό βάρος της Ελλάδας στα δρώμενα της ΕΕ μειώθηκε πήρε, με την Μ. Δαμανάκη, την Αλιεία. Όμως και αυτό σε σχέση με κάποια άλλα, όπως της Παιδείας και της Υγείας, είναι καλύτερο. Και τούτο επειδή η Αλιεία έχει κοινοτικές πολιτικές, δεσμευτικές για όλες τις χώρες. Οι πολιτικές για την Υγεία και την Παιδεία είναι πρωτίστως ευθύνη των κρατών μελών. Ο επί της Αλιείας επίτροπος σχεδιάζει πολιτικές και εκδίδει αποφάσεις που δεσμεύουν τα κράτη μέλη, ενώ οι της Παιδείας και Υγείας εκδίδουν συστάσεις.

Το χαρτοφυλάκιο λοιπόν που θα λάβει η Ελλάδα θα δείξει και το ειδικό βάρος της χώρας σήμερα στην Ένωση. Σε καμμία περίπτωση πάντως δεν πρόκειται να λάβει -όπως από αφέλεια, σκοπιμότητα ή ασχετοσύνη κάποιοι στην Αθήνα διέδιδαν ή και διαδίδουν- το χαρτοφυλάκιο της Άστον στην περίπτωση που επροτείνετο για επίτροπος η Ντόρα Μπακογιάννη. Ο επιπρόσθετος λόγος είναι ότι δεν μπορεί να δοθεί αυτό το χαρτοφυλάκιο σε μια χώρα που έχει ανοιχτά θέματα εξωτερικής πολιτικής (Σκοπιανό, Κυπριακό) όπως δεν θα μπορούσε και να της δοθεί το χαρτοφυλάκιο των Οικονομικών, αφ' ης στιγμής η χώρα βρίσκεται σε καθεστώς μνημονίου. Τόσο απλά.

Και επειδή αναφερθήκαμε στην Ντ. Μπακογιάννη να πούμε πως επίσης δεν ισχύει, σύμφωνα με τις δικές μας πληροφορίες, ότι έχει καπαρώσει τη θέση του επιτρόπου. Το αντίθετο. Η αλήθεια βέβαια είναι πως ο Γιούνκερ, όπως έχει εξομολογηθεί σε πηγή μας, "θα ήθελε τη Ντόρα στην επιτροπή και το έχει πει και στον Σαμαρά, αλλά αυτό είναι θέμα της ελληνικής κυβέρνησης και μέχρι τώρα η ελληνική κυβέρνηση δεν προωθεί την υποψηφιότητά της". Επίσης αλήθεια είναι πως την υποψηφιότητα της Ντ. Μπακογιάννη για τη θέση επιτρόπου την προωθούν αρκετοί παράγοντες, πολιτικοί και εξωπολιτικοί, εγχώριοι και διεθνείς.

Επιπροσθέτως, όμως είναι και αλήθεια πως ο Σαμαράς, όταν η Μπακογιάννη επανήλθε στη Ν.Δ., δεν είχε κάνει καμμία συμφωνία μαζί της, όπως λέγεται και γράφεται, είτε για να την κάνει υπουργό είτε επίτροπο. Και είναι δύσκολο και να την κάνει αφ' ης στιγμής ο αδελφός της Κυριάκος Μητσοτάκης είναι υπουργός και ο γιος της Κώστας περιφερειάρχηςου έχει εκλεγεί με τη Νέα Δημοκρατία. "Τρεις Μητσοτάκηδες είναι πολλοί", λένε όσοι, στο Μαξίμου, διαφωνούν να γίνει επίτροπος η θυγατέρα του Μητσοτάκη. "Αφού έχουν πέσει όλοι πάνω μας να γίνει επίτροπος η Ντόρα δεν έχει κανένα λόγο ο Αντώνης να τα βάλει με όλους" αντιτείνουν άλλοι Μάξιμοι. Οι μεν πρώτοι θεωρούν πως αν ο Σαμαράς υποχωρήσει θα έχει υποστεί και προσωπική ήττα από την οικογένεια Μητσοτάκη κάτι που δεν μπορεί ούτε και να το σκεφτεί, οι δε δεύτεροι υποστηρίζουν πως με την αποστολή της Μπακογιάννη στις Βρυξέλες "ξεμπερδεύουμε με την Ψηλή" σε περίπτωση που γίνουν εκλογές και η Ν.Δ. τις χάσει.

Κάποιοι που γνωρίζουν καλά τον χαρακτήρα του Πρωθυπουργού υποστηρίζουν πως αν ήταν αποκλειστικά στο χέρι του να διαλέξει, χωρίς δηλαδή να λάβει υπόψη του τον εταίρο του στην κυβέρνηση Βενιζέλο, ανάμεσα στην νυν επίτροπο Μ. Δαμανάκη, στον υφυπουργό Εξωτερικών Δ. Κούρκουλα και τον πρώην ευρωβουλευτή Γ. Κουμουτσάκο, για να αναφερθούμε σε τρία ονόματα που διεκδικούν να είναι στο "τριπρόσωπο" που θα δώσει στον Γιούνκερ, ίσως και μέχρι τέλους του μήνα, ο Σαμαράς θα διάλεγε τον τρίτο. Τώρα, λόγω κυβερνητικών ισορροπιών, ίσως αναγκαστεί να διαλέξει ανάμεσα στους δύο άλλους ή κάποιον τρίτο που θα τυγχάνει και της εγκρίσεως του Βενιζέλου. Περίπτωση πάντως να μην λάβει η Ελλάδα χαρτοφυλάκιο, γι' αυτή τουλάχιστον τη θητεία της Επιτροπής, δεν υπάρχει. Στην επομένη ίσως, αφού κάποιοι στο παρασκήνιο προωθούν την ιδέα να υπάρχουν χώρες των οποίων οι επίτροποι δεν θα έχουν χαρτοφυλάκιο...