Το crash test των μεταρρυθμίσεων τα τελευταία 23 χρόνια

Του Κώστα Τσιριμώνα

Δύο ήταν οι απόπειρες αλλαγής του συστήματος του λυκείου, με την πρώτη να καταλήγει σε παταγώδη αποτυχία και να βάφεται με αίμα, ενώ η δεύτερη κατάφερε να αντέξει, μην αποφεύγοντας όμως ριζικές αλλαγές στη δομή του ελέω αντιδράσεων.

Και στις δύο περιπτώσεις οι αντιδράσεις ήταν έντονες ενώ «καθιερώθηκαν» οι πολυήμερες καταλήψεις από τους μαθητές και απεργίες από τους καθηγητές.

Το matarix24.gr σας παρουσιάζει με χρονολογική σειρά τα συστήματα, επιχειρώντας ταυτόχρονα ένα

ΟΙ ΔΕΣΜΕΣ

Από το έτος 1983 έως το 1998 οι μαθητές του λυκείου έδιναν Γενικές Εξετάσεις σύμφωνα με το σύστημα των δεσμών, οι οποίες ήταν 4 και αντιστοιχούσαν σε ισάριθμες ομάδες σχολών. Αυτές ήταν οι εξής :

Δέσμη 1 : Περιλάμβανε τα μαθήματα της έκθεσης, των μαθηματικών, της φυσικής και της χημείας και αντιστοιχούσε στην ομάδα των πολυτεχνικών, φυσικομαθηματικών και γεωπονοδασολογικών σχολών.

Δέσμη 2: Περιλάμβανε τα μαθήματα της έκθεσης, φυσικής, χημείας και βιολογίας και αντιστοιχούσε στην ομάδα των ιατρικών, φαρμακευτικών, οδοντιατρικών και βιολογικών σχολών.

Δέσμη 3: Περιλάμβανε τα μαθήματα της έκθεσης, ιστορίας, των λατινικών και αρχαίων ελληνικών. Η δέσμη αυτή αντιστοιχούσε στην ομάδα των νομικών, φιλοσοφικών και θεολογικών σχολών.

Δέσμη 4: Περιλάμβανε τα μαθήματα της έκθεσης, μαθηματικών, ιστορίας και κοινωνιολογίας (το τελευταίο αντικαταστάθηκε κάποια στιγμή από την πολιτική οικονομία) και αντιστοιχούσε στην ομάδα των πολιτικών επιστημών, δημόσιας διοίκησης, οικονομικών και κοινωνιολογίας.

Υπήρχε και μια πέμπτη ομάδα σχολών, αυτή των παιδαγωγικών, η πρόσβαση στην οποία εξασφαλιζόταν από οποιοδήποτε πεδίο.

Από το 1991 και καθορίζονται συντελεστές βαρύτητας στα 4 εξεταζόμενα μαθήματα. Συγκεκριμένα το βασικό μάθημα είχε συντελεστή βαρύτητας 1.15 και τα υπόλοιπα 0.95.

Το 1991 επιχειρείται δραστική αναδιάρθρωση του λυκείου και της εκπαίδευσης γενικότερα με το νομοσχέδιο του υπουργού Παιδείας Βασίλη Κοντογιαννόπουλου, το οποίο διαπνεόταν από έντονα συντηρητικά στοιχεία. Περιλάμβανε μεταξύ των άλλων την καθιέρωση ποινολογίου για τη συμπεριφορά των μαθητών, ακόμα και για εξωσχολικές δραστηριότητες, την επαναφορά των γραπτών εξετάσεων στο δημοτικό, κατάργηση δωρεάν συγγραμμάτων στα πανεπιστήμια μείωση των αργιών, κατάργηση των αδικαιολόγητων απουσιών, επιβολή της “στολής” στα σχολεία, υποχρεωτικό εκκλησιασμό κ.α.

Οι αντιδράσεις, όπως ήταν φυσικό ήταν σφοδρές. Δημιουργήθηκε ένα κύμα μαζικών καταλήψεων στα σχολεία (65% των σχολείων της επικράτειας υπό κατάληψη), ενώ διαδηλώσεις εναντίον του νομοσχεδίου πραγματοποιούνταν σε όλες τις πόλεις.

Πολλοί βουλευτές της ΝΔ εξέφρασαν ανοιχτά την άποψη ότι οι καταλήψεις πρέπει να διακοπούν ακόμη και με την χρήση βίας, οπλίζοντας το χέρι τραμπούκων και συμμοριών, που επιχειρούσαν επιθέσεις σε υπό κατάληψη σχολεία σε όλη την χώρα.

Σε μια από αυτές στο τρίτο γενικό λύκειο Πάτρας, ο καθηγητής Νίκος Τεμπονέρας πέφτει νεκρός προσπαθώντας να σώσει τους μαθητές του από τους ταραχοποιούς. Ο πρόεδρος της ΟΝΝΕΔ Αχαΐας Ιωάννης Καλαμπόκας χτυπά στο κεφάλι με ρόπαλο τον καθηγητή Τεμπονέρα.

Ακολουθεί πανδαιμόνιο. Την επόμενη μέρα στην Πάτρα πραγματοποιείται πορεία 15.000 ανθρώπων με μεγάλης έκτασης επεισόδια. Οι διαδηλωτές επιτίθενται με πέτρες, ξύλα, μολότοφ προς τις αστυνομικές δυνάμεις, τις τράπεζες και σε αστυνομικά τμήματα. Οδομαχίες, τραυματισμοί και συλλήψεις συνθέτουν ένα απίστευτο σκηνικό βίας. Τη μεθεπόμενη της δολοφονίας Τεμπονέρα 100.000 διαδηλωτές στην Αθήνα συγκρούονται με τις δυνάμεις καταστολής.

Στις συμπλοκές που ακολουθούν, σημειώνεται πυρκαγιά στο κατάστημα “Κάπα-Μαρούσης” από καπνογόνο αστυνομικών με αποτέλεσμα το θάνατο τεσσάρων ανθρώπων. Κλούβες των ΜΑΤ καίγονται, πυρπολούνται γραφεία της ΝΔ, καίγονται τράπεζες και κτίρια υπουργείων. Υπό το βάρος των επεισοδίων ο Κοντογιαννόπουλος παραιτείται και το νομοσχέδιο πετιέται στον κάλαθο των αχρήστων.

Το 1996 καταργούνται οι διατάξεις που προέβλεπαν την πρόσβαση των μαθητών των ΤΕΛ στα ΤΕΙ χωρίς και εξετάσεις και εφαρμόζεται το σύστημα των ειδικών εξετάσεων σε 3 μαθήματα, την έκθεση, των μαθηματικών και ενός μαθήματος ειδικότητας. Οι συντελεστές είχαν καθοριστεί ως εξής

ΟΙ ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ

Το 1998 εφαρμόζεται ο νόμος Αρσένη που εκ νέου αλλάζει άρδην το σύστημα εξέτασης στο λύκειο. Το σύστημα αυτό θεωρείται από πολλούς ως το αποφασιστικό βήμα υποβάθμισης της εκπαιδευτικής διαδικασίας του λυκείου και σταδιακής μετατροπής του σε εξεταστικό κέντρο, διαδικασία που συνεχίστηκε τους μετέπειτα υπουργούς παιδείας. Σύμφωνα με μελέτες, τα 2 πρώτα χρόνια εφαρμογής του, οι δαπάνες για φροντιστήρια αυξήθηκαν κατά 50%.

Σύμφωνα με το νέο νόμο:

Τα μαθήματα στη Β και Γ Λυκείου διακρίνονται σε γενικής παιδείας και κατεύθυνσης, επιλογής που εξετάζονται γραπτά και μαθήματα που δεν εξετάζονται γραπτά.

Καταργούνται οι δέσμες και καθορίζονται 3 κατευθύνσεις

-Θεωρητική

-Τεχνολογική (Στην γ λυκείου χωριζόταν σε 2 κατηγορίες, οι οποίες ενοποιήθηκαν στη συνέχεια)

-Θετική

Ο μαθητής επέλεγε την κατεύθυνση, που προτιμούσε στις αρχές της Β λυκείου.

Όλα τα μαθήματα κατεύθυνσης, γενικής παιδείας και το 1 επιλογής εξετάζονται πανελλαδικά (σύνολο 14 μαθήματα).

Θεσπίζεται για πρώτη φορά η κλίμακα του 100, αντικαθιστώντας αυτή του 80. Οι πρώτες πανελλήνιες εξετάσεις διεξάγονται το 1999 στους μαθητές της Β λυκείου και από το 2000 και στις 2 τάξεις. Τελικός βαθμός για κάθε μάθημα ήταν ο μέσος όρος του ετήσιου βαθμού προφορικής αξιολόγησης και αυτού της γραπτής εξέτασης. Εάν η απόκλιση αυτών των 2 ήταν μεγάλη (μεγαλύτερη των 3 μονάδων στην 20βαθμη κλίμακα), τότε ο προφορικός προσαρμοζόταν, ώστε να απέχει έως 3 μονάδες του γραπτού. Ο βαθμός απολυτηρίου του λυκείου προέκυπτε 30% από τη βαθμολογία της Β τάξης και 70% από τη βαθμολογία της Γ τάξης.

Οι σχολές της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης κατατάχθηκαν σε 5 επιστημονικά πεδία.

-Επιστημονικό πεδίο ανθρωπιστικών, νομικών και κοινωνικών επιστημών

-Επιστημονικό πεδίο θετικών επιστημών

-Επιστημονικό πεδίο τεχνολογικών επιστημών

-Επιστημονικό πεδίο επιστημών υγείας

-Επιστημονικό πεδίο επιστημών οικονομίας και διοίκησης

Για το κάθε πεδίο προσδιορίστηκαν 2 μαθήματα αυξημένης βαρύτητας με συντελεστές 1.3 και 0.7 αντίστοιχα. Η κατεύθυνση που επέλεγε ένας μαθητής ΔΕΝ αντιστοιχούσε σε συγκεκριμένο επιστημονικό πεδίο, σε αντίθεση με ότι ίσχυε παλαιότερα στις δέσμες. Όμως εάν ένας μαθητής επέλεγε πεδίο για το οποίο δεν είχε δώσει τα 2 μαθήματα βαρύτητας, τότε το άριστα δεν ήταν το 20 αλλά το 18.6.

Και αυτή η εφαρμογή του συστήματος σημαδεύτηκε από μεγάλες αντιδράσεις, ογκώδη συλλαλητήρια και καταλήψεις ανά την επικράτεια, αναγκάζοντας σταδιακά το υπουργείο Παιδείας να προχωρήσει σε τροποποιήσεις, οι οποίες με την πάροδο των ετών αλλοίωσαν τη φυσιογνωμία του νόμου, παρότι με διάφορες παραλλαγές ίσχυσε για πολλά χρόνια.

Το 2001, το παραπάνω σύστημα -που πολεμήθηκε όσο λίγα- υπόκειται σε σημαντικές αλλαγές.

-Τα μαθήματα που εξετάζονται πανελλαδικά περιορίζονται σε 9.

-Ο βαθμός που απαιτείται για το απολυτήριο πέφτει στο 9.5 από 10.

-Θεσπίζεται η βεβαίωση πρόσβασης, που περιείχε το βαθμό κάθε εξεταζομένου στις πανελλαδικές εξετάσεις, διαχωρίζοντας έτσι την απόκτηση απολυτηρίου λυκείου από τη διαδικασία εισαγωγής στην τριτοβάθμια εκπαίδευση.

Το 2002 μειώνεται η διαφορά μεταξύ γραπτού και προφορικού βαθμού, που απαιτείται, για να αναπροσαρμοστεί ο δεύτερος, από 3 σε 2.

Τα έτη 2005 και 2006 καταργείται η εξέταση σε πανελλαδικό επίπεδο των μαθημάτων της Β λυκείου, ενώ τα εξεταζόμενα μαθήματα της Γ τάξης περιορίζονται από 9 σε 6 ( 4 μαθήματα κατεύθυνσης, νεοελληνική γλώσσα και 1 εκ των 4 μαθημάτων επιλογής). Καθίσταται υποχρεωτική η επιλογή του μαθήματος Αρχές Οικονομικής Θεωρίας για όποιον επιθυμεί να επιλέξει το 5ο επιστημονικό πεδίο. Ακόμη καθιερώνεται η επίτευξης της βάσης του 10 στο βαθμό πρόσβασης, ως απαραίτητη προϋπόθεση εισαγωγής στην τριτοβάθμια εκπαίδευση, κάτι που καταργήθηκε το 2010.