Το «Αθηνά» δεν πείθει…

Το σχέδιο Αθηνά έκανε την εμφάνισή του, αλλά δεν έπεισε. Αν και η πολιτική ηγεσία του υπουργείου παιδείας αναφέρει ότι έλαβε υπόψη της πλήθος παραμέτρων για τη σύνταξή του, μια προσεκτική ματιά στις προτάσεις της γεννά έντονο προβληματισμό για το αν αυτό έρχεται να λύσει ή να περιπλέξει το πρόβλημα της ανώτατης εκπαίδευσης.

Για να γίνω σαφής…

Το νοικοκύρεμα στην ανώτατη εκπαίδευση (θα αναφερθώ μόνο στην πανεπιστημιακή) είναι υπαρκτό πρόβλημα και πρέπει να αντιμετωπιστεί.

Η κουλτούρα που το γέννησε δεν έχει αλλάξει και όπως είναι φυσικό οι φορείς της αντιστέκονται. Η λύση του χωρίς τη σύγκρουση είναι αδύνατον να συμβεί, αλλά και η όποια ψευτο-λύση του πάλι με σύγκρουση θα πραγματοποιηθεί. Το γεγονός αυτό οδηγεί στο να επιχειρηθεί η λύση του με αντικειμενικούς όρους και όχι όρους πελατειακής δημοκρατίας.

Μια από τις παραμέτρους του προβλήματος είναι η διασπορά ακαδημαϊκών μονάδων, μια ουσιαστική παράμετρος που υπονομεύει το ακαδημαϊκό περιβάλλον. Η αντιμετώπισή της από το σχέδιο Αθηνά είναι με συνέχισή της και μάλιστα ουσιαστικά αδέσποτης. Θα λειτουργούν οι ακαδημαϊκές μονάδες, αλλά θα υπάγονται σε διοικήσεις μεγάλων πανεπιστημίων, που έχουν ήδη πληθώρα προβλημάτων. Με τον τρόπο αυτό δεν αντιμετωπίζεται το πρόβλημα του ακαδημαϊκού περιβάλλοντος, αλλά και το πρόβλημα των δαπανών δεν περιορίζεται…

Εκείνο που περιμένουν οι πολίτες είναι η γενναία αντιμετώπιση του προβλήματος στο πλαίσιο μιας ουσιαστικής και όχι πελατειακής δημοκρατίας. Αν από την ανάλυση που ισχυρίζεται ότι έχει κάνει το υπουργείο παιδείας κάποιες ακαδημαϊκές μονάδες ή πανεπιστήμια πρέπει να καταργηθούν ή να συγχωνευτούν αυτό να γίνει χωρίς συνέχιση της εξακτίνωσης. Διαφορετικά, το ακαδημαϊκό περιβάλλον θα υποβαθμίζεται, αφού δεν θα έχει προοπτική και δεν θα μπορεί να δημιουργήσει ερευνητική κουλτούρα.

Το σχέδιο Αθηνά προσπαθεί να ευχαριστήσει αντιτιθέμενες απόψεις! Αυτό δυστυχώς δεν γίνεται και θα οδηγήσει σε μεγαλύτερες παθογένειες.

Άλλη μια παράμετρος είναι η ποιότητα των περιφερειακών ιδρυμάτων που καταργούνται ή παραμένουν…Θα σχολιάσω μόνο ένα που ξέρω και έχω όλα τα στοιχεία που διαμορφώνουν την ακαδημαϊκή του εικόνα. Το πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας. Η πρόταση να συγχωνευτεί το τμήμα βαλκανικών σπουδών με σχετικό τμήμα του πανεπιστημίου Μακεδονίας είναι λογική. Τα άλλα πέντε τμήματα που έχουν, παρά τη συνεχιζόμενη εδώ και τρία χρόνια απαξίωσή τους, μια θαυμάσια πορεία που στοιχειοθετείται από την προτίμηση των φοιτητών (~3500-ενεργοί φοιτητές), την παραγωγή νέας γνώσης, τις μεταπτυχιακές σπουδές (640-μεταπτυχιακοί φοιτητές και 170-υποψήφιοι διδάκτορες), την αξιόπιστη διοίκησή του (με 14-υπαλλήλους(!) στην κεντρική διοίκηση και περί τους 20 στα τμήματα), τις υποδομές, τη συμβολή τους στην ανάπτυξη της περιοχής (μιας ακριτικής περιοχής που είναι το εθνικό ενεργειακό κέντρο), θα μπορούσαν να ενισχυθούν και να πλαισιωθούν αργότερα και με άλλα προγράμματα σπουδών και να παραμείνουν υπό τη σκέπη ενός ανεξάρτητου πανεπιστήμιου με προοπτική… Το σχέδιο Αθηνά προτείνει να λειτουργήσουν όπως ήδη λειτουργούν τα τμήματα, αλλά δύο να υπάγονται διοικητικά στο ΑΠΘ, δύο στο πανεπιστήμιο Μακεδονίας και ένα στη μελλοντική Ακαδημία Τεχνών!!!

Εδώ και καιρό ζούμε σε μια χώρα του παραλόγου…

Και ο παραλογισμός συνεχίζεται…Το πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας οικοδομήθηκε ως αντίγραφο του πανεπιστημίου Ιωαννίνων και μάλιστα στηρίχθηκε απ’ αυτό σε υπέρτατο βαθμό τα πρώτα 7-χρόνια λειτουργίας του (2003-2010). Αν μάλιστα επικαλεστεί κανείς και τη διοικητική ενότητα Ηπείρου και Δυτικής Μακεδονίας, η όποια διοικητική στήριξη του υπό κατάργηση πανεπιστημίου, μέχρι την αυτονόμησή του, θα πρέπει να ζητηθεί από το μητρικό πανεπιστήμιο, το πανεπιστήμιο Ιωαννίνων.

Οι παρατηρήσεις μου για το σχέδιο Αθηνά θα συνεχιστούν, δεν πρέπει να χαθεί η ευκαιρία να γίνει η χώρα μας χώρα παιδείας και όχι αδέσποτης και υποβαθμισμένης φροντιστηριακής εκπαίδευσης.

Το σχέδιο αναδιάρθρωσης της ανώτατης εκπαίδευσης μάλλον πρέπει ν’ αλλάξει όνομα, γιατί το όνομα Αθηνά εκφράζει κάτι άλλο…

Ο. Καθηγητής Χρήστος Β. Μασσαλάς-π. Πρύτανης του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων (και για 7-χρόνια πρόεδρος του πανεπιστημίου Δ. Μακεδονίας, 2003-2010)

E-mail: [email protected]