Τα εμπορικά κέντρα αντιστέκονται στην κρίση

Ακόμη στα συμπεράσματα της μελέτης του Ινστιτούτου Μικρών Επιχειρήσεων της ΓΣΕΒΕΕ, σημειώνεται ότι τα εμπορικά κέντρα ενδυναμώνονται από τα εγγενή χαρακτηριστικά των ίδιων των συγκροτημάτων, όπως την ενιαία οργανωτική- διοικητική δομή και μηχανισμούς οικονομικού ελέγχου, ενώ επιπλέον διαθέτουν και πλεονεκτήματα που απορρέουν από το μελετητικό και τεχνικό υπόβαθρό τους στα στάδια της χρηματοδότησης, της χωροθέτησης, του σχεδιασμού, της κατασκευής και λειτουργίας τους προκειμένου να καθίστανται βιώσιμα.

Ο καθηγητής του

Χαροκόπειου Παύλος Μαρίνος Δελλαδέτσιμας που επιμελήθηκε την έρευνα μαζί με τον Γιάννη Λουκάκη στην τοποθέτησή του σημείωσε ότι η ανύπαρκτη χωροταξική και πολεοδομική στρατηγική της Ελλάδας είναι το βασικό θέμα που χρειάζεται αλλαγή μετά από διάλογο και συνεργασία όλων των εμπλεκόμενων πλευρών.

Όπως σημείωσε ο ίδιος, στη χώρα συμβαίνει το παράδοξο «πάρα πολλά μεγάλα καταστήματα και σουπερ μάρκετ να είναι παράνομα διότι δεν υπάρχει πλαίσιο για τη λειτουργία τους».

Ο περιφερειάρχης Αττικής Ι. Σγουρός σημείωσε στον χαιρετισμό του ότι η ανάκαμψη των μικρομεσαίων επιχειρήσεων και των τοπικών αγορών είναι βασικές παράμετροι για την έναρξη της οικονομικής ανασυγκρότησης καθώς υπολογίζεται ότι έχουν κλείσει 90.000 μικρομεσαίες επιχειρήσεις τα τελευταία τέσσερα χρόνια. Βασικό εργαλείο για αυτή την προσπάθεια, όπως είπε, είναι τα προγράμματα του ΕΣΠΑ, ενώ υπογράμμισε ότι εγκληματικότητα, ναρκομανείς, εγκαταλελειμμένα σπίτια, παρεμπόριο, οίκοι ανοχής υποβαθμίζουν τη ζωή στην Αθήνα και απαιτείται στρατηγικό σχέδιο και αλλαγή του νομικού και ρυθμιστικού πλαισίου ώστε να σταματήσει να υπάρχει αυτή η απόσταση που υπάρχει σήμερα μεταξύ κεντρικής και περιφερειακής διοίκησης στη λήψη αποφάσεων και να υπάρχει διαφάνεια στην πολεοδομική και χωροταξική αδειοδότηση.

Πρόεδρος της ΚΕΔΕ Κ. Ασκούνης ανέφερε εξάλλου, ότι οι χρήσεις γης ήταν αποτέλεσμα κερδοσκοπίας και όχι στρατηγικής ανάπτυξης και έφερε ως παράδειγμα ότι σε κάποιες μεγάλες πόλεις του εξωτερικού απαγορεύεται η δημιουργία εμπορικών κέντρων με έκταση πάνω από 1.000 τμ εντός του κέντρου των πόλεων. Ανέφερε ακόμη η αλλαγή των δημοτικών τελών για τα πολυκαταστήματα πρέπει να ενταχθεί στη συζήτηση, καθώς και οι σωστές υποδομές, πεζοδρομήσεις, πάρκινγκ κλπ για τις περιοχές που υπάρχει πρόβλεψη να γίνουν εμπορικά κέντρα.

Η βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ Λίτσα Αμανατίδου στον χαιρετισμό της υπογράμμισε ότι η συντριπτική πλειοψηφία της επιχειρηματικότητας στη χώρα αποτελείται από μικρομεσαίες επιχειρήσεις και σε αυτές θα πρέπει να στραφεί το ενδιαφέρον της κυβέρνησης.

Ο πρόεδρος της ΓΣΕΒΕΕ Γ. Καββαθάς σημείωσε ότι οι μικρομεσαίοι δεν είναι αντίθετοι στην ανάπτυξη αλλά αυτή να γίνεται με κανόνες όχι για τους λίγους και μεγάλους αλλά για τους πολλούς.

«Απαιτείται λοιπόν πολιτική βούληση διότι οι υπεραγορές τύπου Mall αλλά και επενδύσεις όπως το εκπτωτικό χωριό προκαλούν ερήμωση των πόλεων και μείωση του τζίρου για τις γύρω περιοχές».

Ο καθηγητής του Χαροκόπειου Παύλος Μαρίνος Δελλαδέτσιμας, ανέφερε ότι το φαινόμενο των εμπορικών κέντρων στις ελληνικές πόλεις παραμένει σχετικά ανεξέλεγκτο, χωρίς να έχει ακόμη αποτιμηθεί η σημασία τους στην αστική και περιφερειακή οικονομία. Υπό προϋποθέσεις τα εμπορικά κέντρα, ως μεγάλης κλίμακας επενδύσεις μπορούν να συνεισφέρουν στην ανάπτυξη των αστικών συγκεντρώσεων όπως ανασυγκρότηση αστικών περιοχών, επαναχρησιμοποίηση εγκαταλελειμμένων κελυφών, ενίσχυση του περιφερειακού ρόλου των πόλεων.

Όμως, η μέχρι σήμερα λειτουργία τους εμπεριέχει τη λογική άντλησης καταναλωτικού δυναμικού και κερδοφορίας τόσο από τις άμεσα προσκείμενες τοπικές κοινότητες στις οποίες εγκαθίστανται όσο και από την ευρύτερη αστική οικονομία και στις περισσότερες περιπτώσεις επηρεάζουν αρνητικά όχι μόνο την οικονομική δομή των τοπικών αγορών αλλά και αυτή των αστικών συγκεντρώσεων.

Η υιοθετούμενες πολιτικές σχεδιασμού στην Ελλάδα φαίνεται να μην έχουν διδαχθεί ούτε από τις αστοχίες των πρώτων εμπορικών κέντρων που ανεγέρθηκαν στη χώρα, ούτε από τη διεθνή και κυρίως από την ευρωπαϊκή εμπειρία η οποία επανέφερε ρυθμιστικές λογικές μετά τις αρνητικές επιπτώσεις πολιτικών απελευθέρωσης. Οι επενδύσεις αυτές μόνο ως προς την πολεοδομική και χωροταξική διάστασή τους ελέγχονται και όχι από την οικονομική τους διάσταση.

Ο καθηγητής σημείωσε στην ομιλία του ότι η ανάπτυξη των εμπορικών κέντρων σε παγκόσμια κλίμακα δείχνει ότι δεν επηρεάζονται τα μητροπολιτικά ή αστικά κέντρα αλλά στις παρυφές γίνεται η ζημιά καθώς καταστρέφεται οποιαδήποτε περαιτέρω ανάπτυξη. «Το ΙΚΕΑ κάνει μεγαλύτερη ζημιά από άλλα εμπορικά κέντρα» όπως σχολίασε.

Στο μεταξύ, αν και φαίνεται τα δεύτερης γενιάς εμπορικά κέντρα να αντέχουν στην ύφεση ωστόσο από τα στοιχεία της έρευνας προκύπτει ότι εντός του 2012 κατέγραψαν τις πρώτες απώλειες της δυναμικής τους με κάθετη πτώση του κύκλου εργασιών τους λόγω της μεγάλης μείωσης των υφιστάμενων μισθωμάτων (συνεπώς και εσόδων), στην αποχώρηση μισθώσεων και στην αύξηση του ποσοστού των κενών εμπορικών χώρων εντός του συγκροτήματος, στη μεγάλη μείωση της τοπικής ιδιωτικής κατανάλωσης , στην έλλειψη παροχής ρευστότητας από το ιδιοκτησιακό σχήμα αλλά και από τις τράπεζες και στην έλλειψη νέων προς επένδυση κεφαλαίων.