Ο Βενιζέλος και ο νόμος του Μέρφυ

Όποτε ξεκινάς να κάνεις κάτι, κάτι άλλο πρέπει πρώτα να γίνει διότι η φύση είναι πάντα με το μέρος του κρυμμένου ελαττώματος, λέει ο νόμος του Μέρφυ. Το διαπίστωσα καθισμένος στο Φάρο της Σίφνου κάτω από την πολύτιμη σκιά του τιμημένου αρμυρικιού που πριν πέντε-έξι καλοκαίρια αναπαυόταν αυτοπροσώπως και ο Χολιγουντιανός σταρ Τζουντ Λο. Στη παραλία, λοιπόν, στο Γλυφό όπου συνήθως δεν πιάνει το κινητό, το δικό μου χτύπησε προς απορία όλων των παρακείμενων, ξέγνοιαστων παραθεριστών.

Χειρότερο και από την έκπληξή

μου ήταν η φωνή ενός φίλου από το ακουστικό που με επιτιμούσε επειδή δεν έγραψα τίποτα για την απουσία του Βαγγέλη Βενιζέλου από τη επίσκεψη του πρωθυπουργού στην Ουάσιγκτον. Δικαιολογήθηκα λέγοντας ότι αυτό ήταν γνωστό και στο κάτω –κάτω δεν έγινε και τίποτα. «Σοβαρά;», άκουσα τον φίλο και παλιό Πασόκο να ρωτάει , «και τι είναι ο υπουργός εξωτερικών, ο Τζιμπούρ που δεν πήγε στου Ρέντη;…». Κάπου εκεί κόπηκε, ως όφειλε, η γραμμή και, ευτυχώς, δεν ξανασυνδέθηκε.

Ωστόσο, η απορία του φίλου με απασχόλησε , έστω και ετεροχρονισμένα. Δεν ξέρω αν είναι διπλωματικά πρωτοφανές ή θεσμικά άκομψο, αλλά συνήθως σε κάτι τέτοια υπερατλαντικά ταξίδια ο πρωθυπουργός συνοδεύεται παγίως από τον υπουργό Εξωτερικών. Γιατί όχι και τώρα; Πόσο μάλλον όταν ο Σαμαράς συναντήθηκε και με τον Αμερικανό ΥπΕξ Τζον Κέρι. Αν η επαφή τους δεν ήταν μόνο δημοσιοσχετίστικη για να βγουν φωτογραφία σαν σε τουρνέ, μάλλον θα είπαν και δυο κουβέντες για θέματα της εξωτερικής πολιτικής της χώρας.

Ανεξάρτητα από την αστεία υπόθεση ότι δεν εμπιστεύονταν αμφότεροι τον Βενιζέλο και ήθελαν να κρατήσουν μερικά διαπραγματευτικά θέματα εντός των τειχών του Στέητ Ντιπάρτμεντ, προκύπτει ακανθώδες ερώτημα επί της διαχείρισης. Ποιος, τελικά, θα δώσει οδηγίες στα στελέχη του εγχώριου υπουργείου Εξωτερικών για την προετοιμασία των κινήσεων που θα διασφαλίζουν την παρακολούθηση και τη συνέχεια των σημείων που εθίγησαν στις συζητήσεις αυτές; Ο ίδιος ο πρωθυπουργός, οι παρόντες συνεργάτες του ή ο απών Έλληνας υπουργός Εξωτερικών;
Ακόμα κι αν δεχθεί κανείς ότι, ακόμα και σε κυβέρνηση συνεργασίας, επιτρέπεται ο πρωθυπουργός να χειρίζεται προσωπικά ορισμένα λεπτά ζητήματα , μοιάζει τουλάχιστον πολιτικά ακατανόητο να αφήνει τον ΥπΕξ της κυβέρνησής του αμανάτι στην Αθήνα για να μη μπει στο κάδρο μιας διεθνούς επικοινωνιακής επιτυχίας. Ακόμα χειρότερα ,παραείναι χονδροειδής η δικαιολογία ότι η συνάντηση Σαμαρά με Ομπάμα κλείστηκε την τελευταία στιγμή και ο Βενιζέλος δεν χώραγε ούτε στις αποσκευές της αποστολής. Αντίθετα στριμώχτηκαν σε αυτή άπαντες οι Νεοδημοκράτες συνεργάτες του πρωθυπουργού.

Εξίσου απλουστευτική μου μοιάζει και η ερμηνεία ότι ο Βενιζέλος πήγε πάσο επειδή του έταξαν ότι θα τεθεί επικεφαλής της ελληνικής αντιπροσωπείας που θα μεταβεί στον ΟΗΕ σε ένα μήνα. Απλώς δεν μπορούσε να επιβάλει τη παρουσία του στην Ουάσιγκτον. Και ήδη μαθαίνω ότι στις ενημερώσεις που έγιναν στους Έλληνες και ξένους δημοσιογράφους κατά την επίσκεψη του Σαμαρά στη Νέα Υόρκη δεν αναδείχθηκε καν η συμβολή του προέδρου του ΠΑΣΟΚ στη συγκρότηση της παρούσας κυβέρνησης. Χωρία που το Μαξίμου διαρρέει κιόλας ότι και τον Σεπτέμβριο επικεφαλής της αποστολής θα είναι πάλι ο πρωθυπουργός.

Αγνοώ τι μπορεί να σημαίνουν όλα αυτά για το θυμικό του αντιπροέδρου της κυβέρνησης ο οποίος αρκείται προσώρας να επαναλαμβάνει ότι χρειάζεται «νέα εθνική συμφωνία». Επισημαίνω, όμως, ότι παρότι η εποχή της παντοδυναμίας των πρωθυπουργών έχει περάσει, η βουλιμική άσκηση της εξουσίας παραμένει προνόμιο επιβολής του ισχυρότερου εταίρου προς τον ασθενέστερο. Ιδίως όταν ο τελευταίος έχει αποδεχθεί ήδη, στα πλαίσια μια συνεργασίας αμφίβολης συνεκτικότητας, τη πρακτική των «τετελεσμένων γεγονότων».

Υπό αυτή την έννοια είναι κάπως αργά για τον ‘Έλληνα ΥπΕξ να γκρινιάξει για ότι τον χαλάει. Ενδεχομένως ένα χρόνο πριν να είχε κατοχυρώσει συνυπευθυνότητα στη λήψη των τελικών αποφάσεων. Δεν το έκανε, πιθανότατα γιατί δεν συνυπολόγιζε εκείνο το νόμο του Μέρφυ που λέει ότι «Όσο κι αν μετρήσεις πριν κόψεις ένα σύρμα, θα σου βγει κοντύτερο».