Ο τερματοφύλακας φορούσε Νόμπελ

Από Αύγουστο χειμώνα; Το ποδόσφαιρο σπρώχνει με ταχύτητα τις εκπτώσεις και τις παραλίες προς την έξοδο. Με την έναρξη των ευρωπαϊκών πρωταθλημάτων, τα ποσά για τις μεταγραφές μεγάλων ονομάτων προκαλούν το δικό τους σκάνδαλο, αν δεν ειρωνεύονται την κρίση και την αίσθηση του μέτρου. Την ώρα που οι Νεϊμάρ, Καβάνι και Ιμπραΐμοβιτς χαμογελούν με αυταρέσκεια ως άλλοι Κροίσοι, η Εθνική Αστέγων σπεύδει να μας εκπροσωπήσει στο Παγκόσμιο Κύπελλο της Πολωνίας, με σύνθημα «Γκολ στην φτώχεια». Ο βασιλιάς των σπορ εναντίον

του κοινωνικού αποκλεισμού; Επιπλέον, ένας νομπελίστας διανοητής τάσσεται υπέρ τους με μιαν δήλωση από το παρελθόν.

«Όλα όσα γνωρίζω με βεβαιότητα για την ηθική, τα οφείλω στο ποδόσφαιρο», λέει ο Αλμπέρ Καμύ. Τίποτε για την αισθητική, το παραμικρό για την πολιτική; Στον αιώνα της εξειδίκευσης και του «Ανθρώπου χωρίς ιδιότητες» που δεν πρόλαβε να ολοκληρώσει ο Ρόμπερτ Μούζιλ, ο Καμύ δεν υπήρξε ούτε ο άνθρωπος από μάρμαρο ούτε από σίδερο, ούτε αυτός που γνώριζε πολλά.

Ούτε άνθρωπος – ορχήστρα, όμως μ’ αρκετές ιδιότητες. Τερματοφύλακας και συγγραφέας, δημοσιογράφος και ηθοποιός, αντιστασιακός και μαιτρ των αφορισμών που γοητεύουν την γαλλική σκέψη. Στο Παρίσι, έγινε δεκτός μ’ ανοιχτές αγκάλες ο ορφανός από το Αλγέρι, με το μελαγχολικό βλέμμα, το ισπανικό αίμα και το τσιγάρο κολλημένο στα χείλη. Ύστερα, η ρήξη με τον Σαρτρ, η διαγραφή από το κόμμα, το βραβείο Νόμπελ και η κακεντρέχεια της Αριστερής Όχθης. Όσο ο Καμύ αυτονομείται, τόσο το Παρίσι απομακρύνεται.

Έφταιγε ο εντός του θλιβερός μικροαστός, ο μέτοικος, η προτίμηση στο σκληρό φως της Βόρειας Αφρικής, η καταγγελία του κομμουνισμού, το διαζύγιο απ’ τον υπαρξισμό;

Σε πείσμα της επιτυχίας, δεν αγαπήθηκε από την διανόηση της εποχής του. Πολέμησε τους ναζί, απέφυγε τα σαλόνια, αποκήρυξε τις ιδεολογίες και τον καιροσκοπισμό, συχνάζοντας στο γήπεδο παρά στην εκκλησία, διεκδικώντας την ελευθερία με κάθε τίμημα.

Κληρονόμος της μακράς γραμμής των ηθικών φιλοσόφων που καθόρισαν τα γαλλικά γράμματα, αντίπαλος, κάθε δογματισμού, αρνούμενος να τοποθετήσει την τέχνη πάνω από την ίδια τη ζωή, πασχίζει για τα όρια της ευθύνης και την αντιμετώπιση των πνευματικών διλημμάτων. Φιλοσοφία, θέατρο και μυθιστόρημα, να οι τρεις ομόκεντρες εκφάνσεις μιας συνείδησης σε διαρκή επαγρύπνηση. Κατάφερε να μειώσει την καταπίεση; Το κακό, η αλλοτρίωση κι η θνητότητα, από τον «Ξένο», την «Πτώση» και τον «Καλιγούλα» μέχρι την «Πανούκλα» και τον «Μύθο του Σίσυφου». Τι σημαίνουν όλ’ αυτά για τα σύγχρονα ακροατήρια;

Άγνωστο αν θ’ ανησυχούσε για το μέλλον του ευρώ ή για την πορεία της Παρί Σαιν Ζερμέν. Ούτε αράδα για την ελληνική Μεταπολίτευση, για τα Ιουλιανά, για την 4η Αυγούστου και τους μοντέρνους εθνικοσοσιαλιστές, με φανέλες της Χρυσής Αυγής. Τίποτε για την Μαρί Λεπέν, ο νους του στα σοβιέτ και στην σαρία, τους δυο μεγάλους του εφιάλτες.

Η Σοβιετική αυτοκρατορία κατέρρευσε, το ριζοσπαστικό Ισλάμ προελαύνει. Θα υποστήριζε την Αραβική Άνοιξη, θα πολεμούσε τον Μεγάλο Αδελφό και τις Αγορές; Αγαπήθηκε κι ερωτεύθηκε παράφορα. Φανατικός εργένης, φοβόταν την τρέλα και τον φανατισμό.
Ο πρωταγωνιστής του παραλόγου, πέθανε «παράλογα» στα 47 του, το 1960, σε τροχαίο.
Έναν ολόκληρο αιώνα από την γέννησή του, επανέρχεται επίκαιρος όσο ποτέ. Αδιαπραγμάτευτη ελευθερία, το σύνθημά του. Και ανθρώπινη αξιοπρέπεια, ως απάντηση στην πολιτική κτηνωδία.

Ναι, προφανώς το θάρρος, η ευγένεια και η γενναιοδωρία τον παραστέκουν.

Τον «Επαναστατημένο άνθρωπο» στο ταξίδι μην ξεχάσω. Τον διάβασαν ποτέ οι κομματικοί γραφειοκράτες, μήπως οι εξ επαγγέλματος επαναστάτες, έστω οι ξανθές της παραλίας που συνήθως προτιμούν τον Ντεριντά;