Νικηταράδες ή καρπαζοεισπράκτορες;

Ημέρα της εθνικής επετείου χθες. Μας αρέσει να καυχιόμαστε για αυτή. Πρώτα απ’όλα, γιατί η Επανάσταση του 1821 συμβολίζει την ανάταση, την υπέρβαση και την αναγέννηση του έθνους. Γιατί είναι η γενέθλια ημέρα της ανεξαρτησίας μας που εμπεριέχει τη λαχτάρα για ελευθερία, την αποκοτιά και τον ηρωισμό των επαναστατημένων Ελλήνων.

Τείνουμε, ωστόσο, να παρεμελούμε ότι η ίδια ημερομηνία συμπεριλαμβάνει επίσης τον εμφύλιο, τον διχασμό, την προδοσία και την ιδιοτέλεια. Κυρίως, όμως, ρέπουμε να αγνοούμε τις σχέσεις εξάρτησης και υποτέλειας που καλλιέργησε το νεοσύσυστατο κράτος με τις τότε μεγάλες

δυνάμεις. Και ακόμα χειρότερα αποφύγουμε να θυμόμαστε την αλαζονεία, τις απειλές και τις αμφισβητήσεις τους που ποδοπάτησαν την κατακτημένη με θυσίες και αίμα εθνική μας αξιοπρέπεια.

Η περίπτωση του θρυλικού Νικηταρά, ήρωα του επαναστατικού αγώνα είναι, τουλάχιστον, διδακτική. Αυτόν που τίμησε η δημώδης ποίηση τραγουδώντας «Μπροστά πάει ο Νικηταράς, πίσω ο Κολοκοτρώνης» η βαυαρική κυβέρνηση του βασιλιά Όθωνα συνέλαβε το 1839 και τον καταδίκασε, αν και παντελώς αθώο, σε ενάμιση χρόνο φυλακή, την οποία εξέτισε στις φυλακές της Αίγινας. Παρέμεινε στην φυλακή επί 18 μήνες όπου και έχασε την όραση του από τους δημόσιους ραβδισμούς των Βαυαρών και το ζάχαρο από το ποίο έπασχε.

Κατά τη διάρκεια του εθνικού αγώνα είχε δανειστεί για να πάρει ένα κτήμα στο Σερεμέτι και να συντηρήσει τους στρατιώτες του. Αφού οι τόκοι τον έπνιξαν, όλα τα υπάρχοντα του βγήκαν σε πλειστηριασμό. Λάφυρα δεν καταδέχθηκε ποτέ να πάρει, παρότι συμμετείχε στις νικηφόρες μάχες του Βαλτετσίου και των Δολιανών καθώς και στην άλωση της Τριπολιτσιάς. Ένα πολύτιμο Τούρκικο σπαθί που με το ζόρι δέχθηκε στα Δερβανάκια το προσέφερε αργότερα στον έρανο για την ενίσχυση του Μεσολογγίου.

Αποφυλακισμένος, γέρος, τυφλός και θεόφτωχος κατάντησε ζητιάνος στα σοκάκια του Πειραιά. Διακονιάρης στα 70 του κοτζάμ καπετάνιος, ήρωας με τόσες δόξες. Η αρμόδια βαυαρική αρχή η οποία χορηγούσε άδειες επαιτείας του επέτρεψε να απλώνει το χέρι και να ζητά ελεημοσύνη μόνο κάθε Παρασκευή κοντά στο σημείο όπου βρίσκεται σήμερα η εκκλησία της Ευαγγελίστριας. Σύμφωνα με αφήγηση που διασώθηκε από τη προφορική παράδοση η δραματική περιπέτεια του ήρωα έφθασε στα αυτιά πρέσβη Μεγάλης Δύναμης, ο οποίος ενημέρωσε σχετικά την κυβέρνησή του. Η τελευταία τον εξουσιοδότησε να τον επισκεφθεί στη γωνιά που ζητιάνευε.

«Τι κάνετε στρατηγέ μου;» τον ρώτησε ο ξένος. «Απολαμβάνω ελεύθερη πατρίδα» απάντησε υπερήφανα ο θρυλικός οπλαρχηγός, μαζεύοντας αμέσως το απλωμένο χέρι του. «Μα εδώ την απολαμβάνετε, καθισμένος στον δρόμο;» επέμενε ο ξένος. «Η πατρίδα μου έχει χορηγήσει σύνταξη για να ζω καλά, αλλά έρχομαι εδώ για να παίρνω μια ιδέα πως περνάει ο υπόλοιπος κόσμος», απάντησε περήφανα ο Νικηταράς.

Ο ξένος κατάλαβε, μάλλον τον συμπόνεσε και φεύγοντας άφησε διακριτικά να του πέσει ένα πουγκί με χρυσές λίρες. Ο Νικηταράς άκουσε τον ήχο, έπιασε ψηλαφητά το πουγκί και φώναξε στον ξένο: «Σου έπεσε το πουγκί σου. Πάρε το μην το βρει κανένας και το χάσεις!!!» Η εξιστόρηση τελειώνει εδώ. Αν, όμως, κατάλαβε τότε ο ξένος πρέσβης τι πραγματικά σημαίνει τραυματισμός της εθνικής υπερηφάνειας, θα όφειλαν σήμερα αξιωματούχοι των εταίρων και επίτροποι των δανειστών να έχουν τροποποιήσει προς το ηπιότερο, τουλάχιστον, την άκαμπτη συμπεριφορά τους.

Δεν το κάνουν. Όχι επειδή δεν μπορούν να αντιληφθούν πως έχει σφυρηλατηθεί σε αυτήν εδώ τη χώρα η εθνική ταυτότητα και συνείδηση. Αλλά γιατί τους στρώνει το χαλί της άδικης και ατελέσφορης πρακτικής τους μια χειραγωγούμενη, τρομοκρατημένη και εθελόδουλη εγχώρια ελίτ.

Τόσο οκνηρής, απαθούς και επαρχιώτικης που δεν αρκείται στο να μας αφήσει να ζήσουμε ως φτωχοί πλην έντιμοι αλλά θέλει να επιβιώσουμε ντροπιασμένοι σαν αναξιοπρεπείς καρπαζοεισπράκτορες.