Η ΣΥΜΒΟΥΛΗ ΠΟΥ ΕΔΩΣΕ Ο ΣΩΚΡΑΤΗΣ ΣΤΟΝ ΚΡΙΤΩΝΑ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΣΥΚΟΦΑΝΤΕΣ

Το τελευταίο διάστημα όλο και πιο συχνά, στη δημόσια αντιπαράθεση και πρωτίστως την πολιτική, ακούμε τη λέξη συκοφαντία και συκοφάντης. Την κατηγορία απηύθυναν ο Καμμένος στον Μανώλη, ο Παπαδημούλης στον Μουρούτη, η Μαργαρίτα Παπανδρέου στον Ψυχάρη, ο Σκουρλέτης στον Κεδίκογλου, ο Ραγκούσης στον Πρετεντέρη, ο Τατσόπουλος στον Κασιδιάρη,

ο Μεϊμαράκης στον Χατζηνικολάου, ο Παπακωνσταντίνου στον Αναστασιάδη και πολλοί άλλοι για άλλους. Στη λίστα Λαγκάρντ, στις εσωκομματικές μάχες, στους κομματικούς πολέμους στις διαπραγματεύσεις των μνημονίων, σχεδόν στα πάντα οι λέξεις συκοφαντία και συκοφάντης είναι το κερασάκι στην τούρτα.

Σε αρκετές περιπτώσεις η κατηγορία είναι βάσιμη, όπως εξόφθαλμο είναι και το αδίκημα. Δεν είναι δε λίγες οι φορές που ολόκληρες κοινωνικές ή επαγγελματικές τάξεις -δημόσιοι υπάλληλοι, ναυτεργάτες, συνδικαλιστές, τραπεζίτες, δικαστές- συκοφαντούνται συλλήβδην. Όσο θα βυθίζονται: η κοινωνία στην φτώχεια, η οικονομία στην ύφεση και η πολιτική στην απαξίωση, τα φαινόμενα θα ευδοκιμούν και θα θάλλουν. Φυσικά δεν είναι καινούργιο φαινόμενο. Βρίθει η ιστορία από ανάλογα παραδείγματα.

Μάλιστα στην αρχαία Ελλάδα η συκοφαντία ήταν περίπου επάγγελμα. Συκοφάντες ονομάζονταν οι λίγο πολύ επαγγελματίες δυσφημιστές και εκβιαστές, που είτε αποσπούσαν από τα θύματά τους σημαντικά ποσά είτε πληρώνονταν από τους αντιπάλους των θυμάτων τους. Στη σημερινή εποχή έναν παρόμοιο ρόλο έχουν διάφοροι μπλόγκερς. Βέβαια τότε οι συκοφάντες ήταν επώνυμοι, ενώ στις μέρες μας κατά κανόνα κρύβονται πίσω από την ανωνυμία.

Δεν ξέρω πως μπορεί να προστατευθεί κανείς αποτελεσματικά από τους συκοφάντες όμως θα σας μεταφέρω τον τρόπο με τον οποίον συμβούλευσε ο Σωκράτης τον Κρίτωνα να το κάνει. Είναι μια χαριτωμένη ιστορία που υπάρχει στα Απομνημονεύματα του Ξενοφώντα (2, 9) και μας την υπενθυμίζει ο Fritz Gschnitzer στο βιβλίο του “Ιστορία της αρχαίας ελληνικής ιστορίας”, (έκδοση του Μορφωτικού Ιδρύματος της Εθνικής Τράπεζας και μετάφραση του Άγγελου Χανιώτη). Απολαύσετε την…

“Βρίσκουν λοιπόν κάποιον Αρχέδημο, ικανό και στα λόγια και στα έργα, που ήταν όμως φτωχός° κι αυτό γιατί δεν ήταν από εκείνους που θέλουν να βγάλουν κάποιο κέρδος με οποιοδήποτε τρόπο, αλλά ήταν τίμιος. Συνήθιζε να λέει ότι δεν υπάρχει πιο εύκολο πράγμα απ’ το να απομυζήσεις έναν συκοφάντη. Ο Κρίτων λοιπόν έβαζε πάντοτε κάτι στην άκρη γι’ αυτό τον άνθρωπο, κάθε φορά που του έφερναν σιτάρι, λάδι, κρασί, μαλλί ή κάποιο άλλο αγροτικό προϊόν. Όποτε θυσίαζε τον προσκαλούσε και γενικά τον περιποιούνταν με ανάλογους τρόπους. Έτσι ο Αρχέδημος κατέληξε να βλέπει το σπιτικό του Κρίτωνα σαν καταφύγιο για τις δικές του δυσκολίες και τον φρόντιζε πολύ.

Σύντομα πληροφορήθηκε ότι ένας από τους συκοφάντες που ενοχλούσαν τον Κρίτωνα είχε διαπράξει και ο ίδιος πολλά αδικήματα και είχε πολλούς εχθρούς. Τον οδήγησε λοιπόν στα δικαστήρια για μιά υπόθεση ζητώντας την τιμωρίας του. Ο συκοφάντης, γνωρίζοντας τα πολλά και σοβαρά παραπτώματά του προσπάθησε να απαλλαγεί πάση θυσία από τον