Η ευρωζώνη σε μακρύ τούνελ

Η προσαρμογή είναι το παν για να τελειώνει η κρίση στην ευρωζώνη. Οι αισιόδοξοι δηλώνουν ότι η διαδικασία της επανάκτησης της ανταγωνιστικότητας προχωρά. Δείχνουν την επιτυχία του εξαγωγικού κλάδου της Ισπανίας ή την πτώση στους μισθούς της Ελλάδας. Σε κάθε περίπτωση η οικονομία της ευρωζώνης ανακάμπτει, δίνοντας πρόσθετη βοήθεια. Αυτό το συμπέρασμα είναι εντελώς λανθασμένο. Είναι αλήθεια ότι οι χώρες της κρίσης έχουν μειώσει τα ελλείμματα τρεχουσών συναλλαγών.

Στην Ιταλία και στην Ισπανία υπάρχουν πλέον πλεονάσματα. Αφού η Γερμανία και η Ολλανδία δεν έχουν μειώσει τα δικά τους πλεονάσματα, η ευρωζώνη συνολικά έχει μετακινηθεί από ένα σχεδόν ισορροπημένο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών το 2009 σε πλεόνασμα φέτος 2,3% του ΑΕΠ, σύμφωνα με τις πιο πρόσφατες εκτιμήσεις του ΔΝΤ. Το Ταμείο εκτιμά ότι τα πλεονάσματα του 2014 θα είναι 2,5% του ΑΕΠ. Με άλλα λόγια, η ευρωζώνη προσαρμόζεται εις βάρος του υπόλοιπου πλανήτη. Ενώ όμως η ευρωζώνη εσωτερικά είναι ένα σύστημα σταθερής συναλλαγματικής ισοτιμίας, δεν είναι καθόλου έτσι εξωτερικά. Το νόμισμα δεν αντιδρά ακριβώς όπως ορίζουν οι κανόνες: συνεχίζει να ανεβαίνει, σβήνοντας έτσι τη βελτίωση στο ισοζύγιο συναλλαγών. Την περασμένη εβδομάδα ενισχύθηκε πάνω από το 1,38 σε σχέση με το δολάριο.

Αν όμως τα πράγματα συνεχίσουν ως έχουν, πιστεύω ότι το νόμισμα θα παραμείνει ισχυρό, ίσως υπερβολικά ισχυρό. Αν ανέβει υπερβολικά, θα πλήξει το πλεόνασμα συναλλαγών της ευρωζώνης, αυξάνοντας τις τιμές των αγαθών της στις διεθνείς αγορές. Η άνοδος στη συναλλαγματική ισοτιμία ίσως πείσει την ΕΚΤ να αντιδράσει μειώνοντας τα επιτόκια σε αρνητικά επίπεδα και προσφέροντας περισσότερη ρευστότητα στις τράπεζες. Αυτό σε γενικές γραμμές θα ήταν καλό. Το βασικό πρόβλημα με την άνοδο της εξωτερικής αξίας του ευρώ είναι ότι δυσκολεύει την εσωτερική προσαρμογή. Οι χώρες της κρίσης πρέπει να μειώσουν τις τιμές των εξαγωγών τους, αλλά το ακριβότερο ευρώ αυξάνει τις τιμές εξαγωγών εκτός της ευρωζώνης (η συναλλαγματική ισοτιμία δεν επηρεάζει, βέβαια, το εμπόριο εντός της ευρωζώνης).

Η κλίμακα της απαιτούμενης προσαρμογής είναι πραγματικά τεράστια. Το ΔΝΤ δεν πιστεύει ότι μπορεί να επιτευχθεί. Στο βασικό σενάριο των προβλέψεων για το 2018 σε Ελλάδα, Ιρλανδία, Πορτογαλία και Ισπανία, η καθαρή θέση ξένων ενεργητικών -η απόκλιση ανάμεσα στα ενεργητικά που έχουν στο εξωτερικό και στα ενεργητικά που έχουν οι ξένοι στη χώρα τους- είναι μικρότερη από -80% του ΑΕΠ. Αυτό είναι ένα επίπεδο που γενικώς δεν θεωρείται βιώσιμο.

Η προσαρμογή παραμένει θεωρητικώς εφικτή, αλλά το σενάριο προσαρμογής της ευρωζώνης δεν συνάδει με τη δηλωμένη πολιτική. Σε μια νομισματική ένωση η προσαρμογή είναι σκληρή χωρίς απευθείας μεταβιβάσεις, και χωρίς δημοσιονομική ενοποίηση.

Keywords
Τυχαία Θέματα