Γιώργος Παπανδρέου: «Να συνεχίσουμε τις μεταρρυθμίσεις που ξεκινήσαμε»

«Αντιεξουσιαστές στην εξουσία ζητούσα πάντα να είναι οι υπουργοί μας, τα στελέχη μας, καθώς προωθούσαν αλλαγές και μεταρρυθμίσεις», είπε.

Ο πρόεδρος της Σοσιαλιστικής Διεθνούς αναφέρθηκε ακόμα στις προτάσεις του για δημοψηφίσματα σε μεγάλα θέματα, θέματα μεταρρυθμίσεων, θέματα που απαιτούν ευρύτατες συναινέσεις, που υπηρετούν το ευρύτερο κοινωνικό συμφέρον και δίνουν ευθύνη και λόγο στον πολίτη για το δικό του μέλλον. «Είναι μια από τις πολλές διαδικασίες δημοκρατικής αλλαγής που ανατρέπουν κατεστημένα και κακώς

κείμενα στη χώρα μας, παντού», είπε, διευκρινίζοντας ότι δεν μιλά μόνο για το δημοψήφισμα που πρότεινε για το Πρόγραμμα Προσαρμογής, αλλά για μία σειρά θεμάτων από την Παιδεία ως το Πολιτικό Σύστημα. «Εάν μια πορεία δημοκρατικών αλλαγών είναι να συνεχιστεί στην χώρα μας, διότι σήμερα έχει ουσιαστικά ανακοπεί, η δημιουργία και κυρίως η κινητοποίηση κινημάτων βάσης, η ενεργοποίηση και η συμμετοχή των πολιτών, η διαβουλευτική δημοκρατία, οι μεταρρυθμίσεις στα κόμματα, είναι κάποια μόνο απο τα ζητήματα που πρέπει να θέσουμε επί τάπητος και τα οποία θα μας απασχολήσουν αυτές τις δύο μέρες», είπε.

Παρατηρώντας τρομακτική οικονομική ισχύ, συγκεντρωμένη σε χέρια λίγων, πανίσχυρων παραγόντων, απέδωσε σε αυτήν την «αιχμαλωσία» ολόκληρων κρατών και συλλογικοτήτων, την «αιχμαλωσία» τελικά της Δημοκρατίας. «Το πρόβλημα της Ελλάδας δεν ήταν το έλλειμμα. Το έλλειμμα ήταν το σύμπτωμα. Βέβαια, μπορείς να πεθάνεις από ένα σύμπτωμα. Όπως μπορείς να πεθάνεις από μια καρδιακή προσβολή. Αλλά οι βαθύτερες αιτίες είχαν και έχουν σχέση με ένα πολιτικό-οικονομικό σύστημα που πια δεν λειτουργούσε, δεν υπηρετούσε το κοινό καλό», είπε, ρωτώντας πώς μπορεί να αμυνθεί η Δημοκρατία απέναντι σε τόση ισχύ. «Η παγκοσμιοποίηση δημιουργεί διεθνή αλληλεξάρτηση που έχει προφανή θετικά στοιχεία, όπως η δυνατότητα να συνδυάσουμε τις δυνάμεις μας για την εξάλειψη της ανισότητας, της φτώχειας, του αναλφαβητισμού, τη θεραπεία ασθενειών κι άλλα. Και ας μην ξεχνάμε ότι σήμερα, η ανθρωπότητα διαθέτει σε σχέση ακόμη και με το πρόσφατο παρελθόν, τεράστιες οικονομικές δυνατότητες, όπως και επιστημονικά και τεχνικά μέσα», είπε. Ζήτησε πέρα από τα δημοσιονομικά, «να συνεχίσουμε τις μεταρρυθμίσεις - τις δημοκρατικές, προοδευτικές μεταρρυθμίσεις που ξεκινήσαμε».

Ο Γιώργος Παπανδρέου στηλίτευσε την επικράτηση της τυφλής, δογματικής και τελικά αδιέξοδης, όπως είπε, λιτότητας, αντιπαραβάλλοντας την ανάγκη για ουσιαστικές μεταρρυθμίσεις που θέλουν χρόνο για να εμπεδωθούν. «Και δεν μιλάω για δημοσιονομική υπευθυνότητα που είναι σαφώς αναγκαία και θεμιτή. Αλλά για επιμονή σε λογικές και πρακτικές που ενισχύουν και τροφοδοτούν τη κούρσα προς τον πάτο», είπε, καλώντας τους 50 νέους του ακροατηρίου να αξιοποιήσουν την οδυνηρή εμπειρία της κρίσης, για μια νέα αρχή.

Ολόκληρη η ομιλία του Γιώργου Παπανδρέου έχει ως εξής :

Αγαπητές φίλες, αγαπητοί φίλοι,

Αγαπητέ φίλε Μοχάμεντ Ελ Μπαραντέϊ,

Αγαπητοί εισηγητές των σεμιναρίων μας,

Θα ήθελα να σας καλωσορίσω στο Symi Young Leaders project.

Όπως γνωρίζετε, πρόκειται για ένα πιλοτικό πρόγραμμα που ξεκινάμε φέτος - στο πλαίσιο του Συμποσίου της Σύμης - και φιλοδοξούμε να καθιερώσουμε.

Διακεκριμένοι στοχαστές και ακτιβιστές, επιτυχημένοι στο χώρο τους, θα μοιραστούν μαζί μας τις γνώσεις και τις εμπειρίες τους και θα συνεισφέρουν σε μια μορφωτική διαδικασία, έναν πολιτικό διάλογο, απαραίτητο στην εποχή μας – και όχι μόνο στην Ελλάδα.

Η διαδικασία αυτή είναι απαραίτητη, ώστε να βοηθήσουμε στη δημιουργία καλλιέργεια μιας διαφορετικής πολιτικής κουλτούρας και συμπεριφοράς, στην πατρίδα μας αλλά και στην Ευρώπη – πόσο μάλλον στην ευρύτερη περιοχή της Μεσογείου.

Όπως ξέρετε, θεωρούσα πάντα πολιτική μου υποχρέωση να αμφισβητώ κατεστημένες πρακτικές, νοοτροπίες, συνήθειες, εάν δεν ωφελούσαν το δημόσιο καλό, τις ανάγκες της κοινωνίας.

Αντιεξουσιαστές στην εξουσία ζητούσα πάντα να είναι οι υπουργοί μας, τα στελέχη μας, καθώς προωθούσαν αλλαγές και μεταρρυθμίσεις.

Το νέο, η καινοτόμα πολιτική συμπεριφορά, ένα νέο παράδειγμα και πρότυπο δημόσιας σκέψης και λειτουργίας, είναι αυτό που έχω υπηρετήσει, ιδιαιτέρως όπου βλέπω ανισότητες, αδικίες ή και χαμένες ευκαιρίες - δηλαδή, εναλλακτικές προτάσεις, νέες ιδέες και λύσεις για μια καλύτερη κοινωνία.

Οι θεματικές ενότητες που έχουμε επιλέξει για φέτος, απηχούν μερικά από τα μεγάλα και πραγματικά διακυβεύματα της εποχής.

Σε παγκόσμιο, περιφερειακό, ευρωπαϊκό αλλά και σε τοπικό επίπεδο, στη χώρα μας.

Και προωθούν νέες προσεγγίσεις στα προβλήματα της εποχής.

Η δημιουργία βιώσιμων θεσμών, η εμπέδωση τους στη συνείδηση των πολιτών, η θέσμιση τους και ειδικότερα από την ίδια την κοινωνία, από τον πολίτη, από την κοινωνία των πολιτών, όπως

θα έλεγε και ο Καστοριάδης, είναι καθοριστικό ζήτημα για τη χώρα μας αλλά και διεθνώς.

Oι προτάσεις μου για δημοψηφίσματα σε μεγάλα θέματα, θέματα μεταρρυθμίσεων, θέματα που απαιτούν ευρύτατες συναινέσεις, που υπηρετούν το ευρύτερο κοινωνικό συμφέρον και δίνουν ευθύνη και λόγο στον πολίτη για το δικό του μέλλον, είναι μια από τις πολλές διαδικασίες δημοκρατικής αλλαγής που ανατρέπουν κατεστημένα και κακώς κείμενα στη χώρα μας, παντού.

Και δεν μιλώ μόνο για το δημοψήφισμα που πρότεινα για το Πρόγραμμα Προσαρμογής. Μιλώ για σειρά θεμάτων, από την παιδεία μέχρι και το πολιτικό σύστημα.

Εάν μια πορεία δημοκρατικών αλλαγών είναι να συνεχιστεί στην χώρα μας, διότι σήμερα έχει ουσιαστικά ανακοπεί, η δημιουργία και κυρίως η κινητοποίηση κινημάτων βάσης, η ενεργοποίηση και η συμμετοχή των πολιτών, η διαβουλευτική δημοκρατία, οι μεταρρυθμίσεις στα κόμματα, είναι κάποια μόνο από τα ζητήματα που πρέπει να θέσουμε επί τάπητος και τα οποία θα μας απασχολήσουν αυτές τις δύο μέρες.

Ο τίτλος του φετινού Συμποσίου, "re-imagining Democracy", αντανακλά τη μεγαλύτερη ανάγκη της εποχής μας.

Η κατάσταση που έχει δημιουργήσει η παγκοσμιοποίηση, πέρα από τα θετικά της στοιχεία, έχει σημαντικές παρενέργειες.

Από τη μια πλευρά έχουμε το διεθνές κεφάλαιο, που λόγω και των τεχνολογικών εξελίξεων, μπορεί μέσα σε λίγα λεπτά, με το πάτημα λίγων κουμπιών, να αλλάξει χώρα και ήπειρο, να κρυφτεί σε φορολογικούς παραδείσους, αποκομίζοντας παράλληλα τεράστια οικονομικά οφέλη, δηλαδή, πόρους που είναι αναγκαίοι για τις κοινωνίες μας.

Από την άλλη πλευρά, η δημοκρατίες μας ειναι τοπικές, δεν έχουν ό,τι χρειάζεται για να αμυνθούν, δεν έχουν σχεδιαστεί για αυτό το σκοπό.

Η Δημοκρατία σχεδιάστηκε στην Αρχαία Ελλάδα για να αποτρέπει την υπερβολική συγκέντρωση ισχύος σε ένα άτομο ή σε μικρή ομάδα ατόμων.

Να απελευθερώνει τους ανθρώπους από το φόβο του ενός, είτε αυτός είναι ο μονάρχης, είτε ο τύραννος, είτε ο αρχιερέας και το δόγμα, είτε αργότερα, ο αυτοκράτορας.

Τι βλέπουμε όμως σήμερα γύρω μας;

Τρομακτική οικονομική ισχύς, συγκεντρωμένη σε χέρια λίγων πανίσχυρων παραγόντων.

Μια ισχύς που, βέβαια, δεν περιορίζεται στο πεδίο της επιχειρηματικότητας, αλλά επεκτείνεται

μέσω πανίσχυρων λόμπι, φιλικών ΜΜΕ, πολιτικών που είναι αιχμάλωτοι σε ισχυρά συμφέροντα και διεφθαρμένων παραγόντων.

Ισχύς που πιέζει τόσες δημόσιες λειτουργίες και λειτουργούς, πολιτικές ηγεσίες, και αιχμαλωτίζει ολόκληρα κράτη και συλλογικότητες.

Εν τέλει, αιχμαλωτίζει τη Δημοκρατία.

Αυτό ήταν και το βασικό πρόβλημα που αντιμετωπίσαμε στην χώρα μας.

Η Ελλάδα που έχει δυνατότητες, η Ελλάδα που έχει ανθρώπινο δυναμικό, η Ελλάδα που μπορεί να μπει δυναμικά στις νέες τεχνολογίες από την ενέργεια μέχρι τη διατροφή, αυτή η Ελλάδα έγινε αιχμάλωτη σε κατεστημένες νοοτροπίες, συμφέροντα, ολιγαρχίες.

Δεν αιχμαλώτισαν απλώς την πολιτική ζωή σε μια πελατειακή αντίληψη.

Απέτρεψαν την δυνατότητα της χώρας να αξιοποιήσει τον πλούτο της, το ανθρώπινο δυναμικό

της με τρόπο αποτελεσματικό, με διαφάνεια, με λογοδοσία, πολύ απλά με τρόπο που θα εξυπηρετούσε το δημοσιο συμφέρον.

Άρα – αγαπητοί νέοι – το πρόβλημα της Ελλάδας δεν ήταν το έλλειμμα.

Το έλλειμμα ήταν το σύμπτωμα.

Βέβαια, μπορείς να πεθάνεις από ένα σύμπτωμα.

Όπως μπορείς να πεθάνεις από μια καρδιακή προσβολή.

Αλλά οι βαθύτερες αιτίες είχαν και έχουν σχέση με ένα πολιτικό-οικονομικό σύστημα που πια δεν λειτουργούσε, δεν υπηρετούσε το κοινό καλό.

Πως μπορεί να αμυνθεί η Δημοκρατία απέναντι σε τόση ισχύ;

Η παγκοσμιοποίηση δημιουργεί διεθνή αλληλεξάρτηση που έχει προφανή θετικά στοιχεία, όπως η δυνατότητα να συνδυάσουμε τις δυνάμεις μας για την εξάλειψη της ανισότητας, της φτώχειας, του αναλφαβητισμού, τη θεραπεία ασθενειών κι άλλα.

Και ας μην ξεχνάμε ότι σήμερα, η ανθρωπότητα διαθέτει σε σχέση ακόμη και με το πρόσφατο παρελθόν, τεράστιες οικονομικές δυνατότητες, όπως και επιστημονικά και τεχνικά μέσα.

Μας δένει όμως όλους ταυτόχρονα, με τρόπους που εύκολα γεννούν πανδημίες.

Μια κρίση κάπου, μπορεί ταχύτατα να διαχυθεί στο διεθνές σύστημα, προκαλώντας συστημικά προβλήματα κάπου αλλού.

Αλλά ποιος μανατζάρει, πως κυβερνάται ο πλανήτης μας; Ποιος διαχειρίζεται τους πόρους, το περιβάλλον, την τεχνολογία, το διαδίκτυο;

Η παγκοσμιοποίηση έχει διαμορφώσει μια υποτιθέμενη ελευθερία, που όμως, συστηματικά βλέπουμε να επιτρέπει την όλο και μεγαλύτερη συγκέντρωση εξουσίας. Αντί την ισχύος του νόμου, να επικρατεί ο "νόμος" του ισχυρού.

Πώς απαντάμε σε αυτό;

Πώς προστατεύουμε τον πολίτη και την κοινωνία μας;

Οι κοινωνίες του περασμένου αιώνα, επηρεασμένες από τις σοσιαλδημοκρατικές ιδέες απάντησαν στα τότε προβλήματα με ένα κοινωνικό συμβόλαιο - μια συνεννόηση ή ακόμα μια δημοκρατική σύγκρουση των τάξεων που όμως κατέληξε σε ένα κοινωνικό συμβόλαιο.

Να υπάρξουν μεν κέρδη για το κεφάλαιο αλλά με παράλληλη κοινωνική ευνομία, σωστή μοιρασιά, αναδιανομή, ανταποδοτικότητα με τη μορφή ισχυρού κράτους πρόνοιας, δικτύων ασφαλείας, συνθηκών εργασίας, διαβίωσης και περιβάλλοντος για όλους, και τους πιο αδύναμους πολίτες, καθώς και την δυνατότητα προόδου για όλους.

Έτσι δημιουργήθηκε το πρότυπο της σύγχρονης Ευρώπης.

Η δυνατότητα του κεφαλαίου να κινείται συνεχώς, να παράγει υπερκέρδη, να αποφεύγει τους κανόνες που ισχύουν για τον κοινό θνητό, αποτελεί έναν από τους βασικούς λόγους που πια του επιτρέπει να αποκτά τεράστια δύναμη - και το συμβόλαιο αυτό, η συμφωνία αυτή, έχει πλέον διαρραγεί.

Η πίεση του ανταγωνισμού, δεν θα έπρεπε να μεταφραστεί σε μια ξέφρενη κούρσα προς τον πάτο.

Πολλές προηγμένες κοινωνίες καλούνται να υιοθετήσουν μοντέλα διακυβέρνησης αναπτυσσόμενων κρατών.

Δεν θα έπρεπε να ανταγωνιστούμε υιοθετώντας όλα όσα ανατρέψαμε σε προηγούμενες γενιές: την ανισότητα, τις αδικίες, την υπονόμευση βασικών δικαιωμάτων που σγκροτούν ένα κράτος πρόνοιας και δικαίου - μέσα και από συλλογικές διαπραγματεύσεις.

Aυτό μπορεί να βοηθά το διεθνές κεφάλαιο αλλά δεν βοηθά τις κοινωνίες μας, τη δημοκρατία, την κοινωνική συμμετοχή, την ελπίδα, την προοπτική για τη νέα γενιά.

Στο πλαίσιο αυτό, οι τοπικές δημοκρατίες φαντάζουν πλέον ανίσχυρες, οι σοσιαλδημοκρατικές μας πεποιθήσεις και ιδέες ανεπίκαιρες και ξεπερασμένες.

Ζούμε - λένε - το τέλος των ιδεολογικών προσεγγίσεων στην πολιτική, καλούμαστε να ακολουθήσουμε τις εξελίξεις αντί να είμαστε εμείς οι διαμορφωτές τους.

Το αντίθετο όμως ισχύει.

Μπορούμε να είμαστε οι διαμορφωτές του σήμερα και του αύριο.

Η Ελλάδα περνά μια πολύ δύσκολη καμπή - οι θυσίες δεν πρέπει να πάνε στράφι.

Και το πρώτο που πρέπει να κάνουμε - και μπορούμε - είναι πέρα από τα δημοσιονομικά να συνεχίσουμε τις μεταρρυθμίσεις - τις δημοκρατικές, προοδευτικές μεταρρυθμίσεις που ξεκινήσαμε.

Αλλά πέρα από την Ελλάδα, όταν σκεφτόμαστε εναλλακτικά, πάλι μας λένε, αυτό δεν γίνεται στην Ευρώπη, όπως δεν γίνεται το άλλο στην Ελλάδα, έτσι είναι και δεν αλλάζει.

Κάποιοι θέλουν να μας ωθούν στο καλούπι της μετριότητας.

Να μπούμε στην λογική του δεν γίνεται αλλιώς.

Δηλαδή, από τη μια διακηρύσσουν ακόμη και το τέλος της πολιτικής, όχι μόνο των ιδεολογιών και από την άλλη, σπέρνουν τον ιό της υποταγής σε μια μοίρα για την οποία άλλοι αποφασίζουν και καθορίζουν.

Είναι όμως έτσι;

Είμαστε πράγματι ανεπίκαιροι;

Φίλες και φίλοι,

Πιστεύω βαθύτατα πως είμαστε πιο επίκαιροι από ποτέ.

Πρέπει να επιλέξουμε.

Υποτασσόμαστε στις εξελίξεις, απαντούμε απλά με άρνηση, απαντούμε με παθητικότητα, απαντούμε μόνο με οργή ή μπαίνουμε μπροστά, δημιουργούμε και κατευθύνουμε τις εξελίξεις;

Σε ό,τι αφορά στην Ευρώπη το έχουμε ξανακάνει.

Αντίπαλοι κάποτε, πολεμήσαμε μεταξύ μας, μάθαμε από τα λάθη μας και αρχίσαμε να οικοδομούμε το μεγαλύτερο project ειρήνης, συνεργασίας και ευημερίας στην ιστορία της ανθρωπότητας.

Στήσαμε σειρά θεσμών, θέσαμε εθνικούς εγωισμούς στο περιθώριο και είδαμε αποτελέσματα.

Είναι κάτι που δεν μπορούμε να ξανακάνουμε σήμερα;

Ένας λόγος για τον οποίο η Σοσιαλιστική Διεθνής έχει τώρα ιδιαίτερη σημασία, είναι γιατί χρειαζόμαστε πολιτικές – ρυθμίσεις, αποφάσεις, πέραν των εθνικών μας ορίων – προοδευτικές, που αποκαθιστούν τις προβλέψεις του κοινωνικού συμβολαίου.

Κάτι απλό, για παράδειγμα, την αξιοπρέπεια του κάθε πολίτη και από την οικονομική πλευρά, αλλά και από την πλευρά των δικαιωμάτων και της συμμετοχής του.

Και μια προοδευτική Ευρώπη, θα μπορούσε να συμβάλλει τα μέγιστα στην πορεία αυτή.

Είναι αλήθεια πως, ειδικά στην Ελλάδα, βιώσαμε μια άσχημη όψη της Ευρώπης στην αντιμετώπιση της κρίσης.

Τονίσαμε έγκαιρα, με κάθε τρόπο, πως ναι μεν η Ελλάδα έχει προβλήματα αλλά δεν είναι η Ελλάδα το μείζον πρόβλημα.

Επικρατούσε τότε η λογική, πως μια σκληρή τιμωρία της Ελλάδας θα συνέτιζε τους υπόλοιπους "κακούς" της Ευρωζώνης. Και ότι με τον τρόπο αυτό, θα λυνόταν και το πρόβλημα της ανησυχίας των διεθνών αγορών.

Δεν άκουγε κανείς τότε και δυστυχώς στην ίδια μοίρα βρέθηκαν και η Ιρλανδία και η Πορτογαλία, με τα δικά τους επιμέρους ξεχωριστά προβλήματα.

Έπρεπε να βρεθούν η Ιταλία και η Ισπανία στο χείλος του γκρεμού, για να αφυπνιστούν κάποιοι.

Και τελικά ο Ντράγκι, το 2012, έδειξε την πυγμή της ΕΕ προς τις αγορές, για να ηρεμήσουν κάπως τα πράγματα.

Αποδεικνύοντας έτσι, πως όταν θέλει η ΕΕ μπορεί.

Βεβαίως, μετά από τις μεγάλες προσπάθειες και τις σκληρές διαπραγματεύσεις που κάναμε, οι εταίροι μας επέδειξαν την αλληλεγγύη τους προς την Ελλάδα, έστω και με καθυστέρηση.

Και είναι αυτή η αλληλεγγύη που επέδειξαν, που δεν κράτησε μόνον την Ελλάδα όρθια, αλλά και το Ευρώ και συνέλαβε ώστε ακόμη και οι πιο δογματικοί να συνειδητοποιήσουν ότι, η νομισματική ένωση δεν αρκεί.

Η Ευρώπη που ζήσαμε αυτήν την περίοδο όμως, σίγουρα δεν είναι η Ευρώπη που θέλουμε.

Δυστυχώς, επικράτησε μια συντηρητική αφήγηση που θέλει τους κακούς τεμπέληδες Νότιους να φταίνε για όλα.

Βολική προσέγγιση για την εσωτερική κοινή γνώμη των χωρών αυτών, αλλά λαθεμένη και επικίνδυνη για την Ευρώπη.

Λαθεμένη, γιατί ήθελε να θεραπεύσει τα συμπτώματα και όχι τα βαθύτερα αίτια των προβλημάτων.

Λαθεμένη, γιατί έκρυβε έτσι τις δικές τους ευθύνες και τα βαθύτερα συστημικά προβλήματα στη δομή της Ευρωζώνης.

Η ανάγκη για ουσιαστικές μεταρρυθμίσεις, που θέλουν χρόνο για να εμπεδωθούν από τις κοινωνίες, αντικαταστάθηκε από μια τυφλή, δογματική και τελικά αδιέξοδη λιτότητα.

Και δεν μιλάω για δημοσιονομική υπευθυνότητα που είναι σαφώς αναγκαία και θεμιτή.

Αλλά για επιμονή σε λογικές και πρακτικές που ενισχύουν και τροφοδοτούν τη κούρσα προς τον πάτο, όπως ανέφερα προηγουμένως.

Είναι όμως και επικίνδυνη η προσέγγιση αυτή, γιατί επανέφερε στη ζωή επικίνδυνα στερεότυπα, βαθιά θαμμένα στο παρελθόν, που διατάραξαν τη ψυχική ενότητα και τα αισθήματα κοινότητας που οικοδομούσαμε με επιμονή για δεκαετίες.

Δημιούργησε εκατέρωθεν αποδιοπομπαίους τράγους, σχεδόν δαιμονοποίησε λαούς στα μάτια και τις καρδιές άλλων λαών.

Είναι σε όλους σας γνωστό τι συνέβη στην Ελλάδα, ποιες ήταν οι επιπτώσεις των συντηρητικών αυτών προσεγγίσεων, όπως γνωστά είναι και τα δικά μας διαχρονικά λάθη, ως χώρα, που μας οδήγησαν ως εδώ.

Δεν θα ήθελα να επεκταθώ σε αυτό, εδώ, σήμερα. Είναι πολλά που έχουν ήδη ειπωθεί και θα ειπωθούν κι άλλα. Όσο κι αν δεν το επιθυμούν ορισμένοι, η ιστορία θα γραφτεί και θα γραφτεί αντικειμενικά και δίκαια.

Βλέπω σήμερα μπροστά μου 50 νέους ανθρώπους, καλλιεργημένους, με ζωηρό ενδιαφέρον και συμμετοχή στα κοινά.

Με άλλους γνωριζόμαστε, με άλλους θα γνωριστούμε εδώ και εύχομαι να συνεχίσουμε την επαφή μας αυτή.

Θα δουλέψουμε συλλογικά για αυτό.

Είστε μια γενιά που σηκώνει ένα τεράστιο βάρος - μιας προσαρμογής-, χωρίς να έχετε μέρος της ευθύνης, για ό,τι αντιμετωπίζετε και θα αντιμετωπίσετε.

Αλλά θα ήταν ηττοπάθεια να θεωρηθείτε η χαμένη γενιά.

Είστε και η γενιά που έχει στα χέρια της μια μεγάλη ευκαιρία.

Την ευκαιρία να εργαστείτε για την οικοδόμηση μιας διαφορετικής Ελλάδας.

Να αξιοποιήσετε την οδυνηρή εμπειρία της κρίσης, για μια νέα αρχή.

Μια νέα προσπάθεια, που θα ενώσει δυνάμεις της κοινωνίας για τις απαραίτητες αλλαγές. Αυτές που θα διασφαλίσουν όχι μόνο τα δικά σας όνειρα αλλά και επόμενων γενεών.

Μια νέα προσπάθεια και για μια διαφορετική Ευρώπη.

Μια Ελλάδα απαλλαγμένη από αγκυλώσεις του παρελθόντος, από πελατειακές αντιλήψεις, νοοτροπίες και συμπεριφορές.

Μπορείτε και πρέπει να είστε εσείς οι αγωνιστές μιας αλλαγής και της διαρκούς προόδου στη χώρα μας.

Να οικοδομήσετε την πολιτική σας ταυτότητα και συνείδηση παράλληλα με την οικοδόμηση υγιών, λειτουργικών και αποτελεσματικών θεσμών, που θα χαρακτηρίζονται από τη διαφάνεια, την αξιοσύνη, την εξωστρέφεια.

Και μαζί, την ευρηματικότητα, την καινοτομία, τη νεοτερικότητα, όχι απλώς ως στοιχεία που οδηγούν στο μέλλον, αλλά και ως παράγοντες που σέβονται και αναδεικνύουν τον άνθρωπο, την ανθρώπινη αξιοπρέπεια και την συλλογική μας πορεία σε μια κοινωνία πιο ανθρώπινη, που εμπεδώνει την κοινωνική δικαιοσύνη και οικοδομεί κράτος δικαίου.

Είμαι βέβαιος, πως πολλά από αυτά τα στοιχεία θα προσεγγίσουν σήμερα και αύριο οι σημαντικοί εισηγητές των εργαστηρίων, τους οποίους και ευχαριστώ θερμά για τη διάθεση τους να συμμετάσχουν σε αυτή τη πρώτη πιλοτική προσπάθεια.

Δέχτηκαν όλοι με ιδιαίτερο ενθουσιασμό.

Θα ήθελα επίσης να ευχαριστήσω την ομάδα διοργάνωσης που προσπαθεί να φέρει σε πέρας αυτό το σημαντικό πρόγραμμα, με πολλές ώρες προσωπικής δουλειάς.

Περισσότερο όμως, θα ήθελα να ευχαριστήσω όλους εσάς που ήρθατε κοντά μας, σε αυτήν την πρώτη μορφωτική διαδικασία που προωθούμε στο πλαίσιο του Συμποσίου της Σύμης.

Εύχομαι καλή επιτυχία στα εργαστήρια.