Γιατί η Κεντροαριστερά δεν μπορεί να ανασυγκροτηθεί «εντός πλαισίου»

Η ανασυγκρότηση της Κεντροαριστεράς φαντάζει πια ως «πολιτική εκκρεμότητα». Ως κάτι που πρέπει να γίνει περίπου νομοτελειακά, αλλά οι δυνάμει πρωταγωνιστές ή οι, τέλος πάντων, ενδιαφερόμενοι δεν έχουν βρει τον τρόπο να συνεννοηθούν μεταξύ τους για να δώσουν στο εγχείρημα σάρκα και οστά. Τουλάχιστον, αυτή την εικόνα προσλαμβάνει ο οποιοσδήποτε παρακολουθήσει τον σχετικό διάλογο που διεξάγεται με ένταση και με πάθος από πέρυσι τέτοια εποχή, όταν ο ΣΥΡΙΖΑ πέρασε στη δεύτερη θέση και εμφανίστηκε η ανάγκη για μία σοβαρή κεντροαριστερά

«μεταξύ ΝΔ και ΣΥΡΙΖΑ». Θα μπορούσε, μάλιστα, να πει κανείς ότι όσο περισσότερη πόλωση δημιουργείται μεταξύ των δύο βασικών πόλων του πολιτικού συστήματος, τόσο μεγαλύτερη και εντονότερη προβάλλει η ανάγκη να υπάρξει ένα κεντροαριστερό κόμμα. Όχι μόνο για να διευρυνθεί το φάσμα των πολιτικών επιλογών εντός του δημοκρατικού τόξου, αλλά κυρίως γιατί ένας «τρίτος πόλος» θα μπορούσε να αποτελεί μια σταθερά ασφαλείας, έναν παράγοντα ισορροπίας σε τούτη την ταραγμένη πολιτικά και κοινωνικά περίοδο.

ΠΑΣΟΚ ή ΔΗΜΑΡ;

Η όλη συζήτηση άλλαξε μετά την αποχώρηση της ΔΗΜΑΡ από την κυβέρνηση, που δημιούργησε νέα δεδομένα. Ενόσω η Αγίου Κωνσταντίνου βρίσκεται σε φάση εσωστρέφειας και πολλά στελέχη της αισθάνονται πια ψυχική απόσταση από το κόμμα, ανακύπτει ένα κρίσιμο ερώτημα: αν υποθέσουμε ότι εμβρυουλκό για την ανασύσταση της Κεντροαριστεράς θα αποτελέσει ένα από τα δύο υπάρχοντα κόμματα σ’ αυτό το χώρο -δηλαδή η ΔΗΜΑΡ και το ΠΑΣΟΚ- ποιο απ’ τα δύο θα μπορούσε να το κάνει;

Όταν η κυβέρνηση μετεξελίχθηκε σε δικομματική, πολλοί έσπευσαν να προεξοφλήσουν ότι το ΠΑΣΟΚ θα καρπωθεί την «υπεύθυνη» στάση του. Βεβαίως, στα μάτια της κοινωνίας, η απόφαση Βενιζέλου ήταν η απόφαση ενός αρχηγού -και ενός κόμματος- που εκτός εξουσίας δε θα είχε κανένα νόημα και λόγο ύπαρξης. Μένει, λοιπόν, να φανεί πόσο θα κρατήσει η ελαφρά δημοσκοπική ενίσχυση του ΠΑΣΟΚ, η οποία εξάλλου θα εξαρτηθεί κυρίως από τους καρπούς της κυβερνητικής πολιτικής.

Όπως επίσης μένει να φανεί αν η ΔΗΜΑΡ θα κερδίσει τη μάχη επιβίωσης που δίνει. Ήδη, έχουν δημοσιευθεί 2-3 δημοσκοπήσεις που εμφανίζουν το κόμμα του Φώτη Κουβέλη κάτω από το ψυχολογικό όριο του 3% και όλα τα δεδομένα προεξοφλούν ότι η ΔΗΜΑΡ θα πρέπει να δώσει μεγάλη μάχη επιβίωσης για να πάρει το εισιτήριο για την επόμενη Βουλή.

Πολιτική μετάλλαξη και υποκρισία

Ενώ, λοιπόν, στο χώρο της Κεντροαριστεράς έχει υψωθεί ένα απροσπέλαστο τείχος μεταξύ ΠΑΣΟΚ-ΔΗΜΑΡ, η ανασυγκρότηση της Κεντροαριστεράς παραμένει ζητούμενο και ευχή πολλών. Το κόμμα του Φώτη Κουβέλη βρίσκεται σε καθοδική φάση και, όπως όλα δείχνουν, τουλάχιστον σ’ αυτή τη συγκυρία δεν μπορεί να αποκτήσει τέτοια δυναμική, ώστε να πάρει πάνω του την ανασυγκρότηση του χώρου.

Άρα, είναι πιο εύκολο για το ΠΑΣΟΚ κάτι τέτοιο; Η απάντηση στο ερώτημα αυτό δεν είναι απλή και, οπωσδήποτε, προϋποθέτει έναν σαφή προσδιορισμό της έννοιας «Κεντροαριστερά». Έναν προσδιορισμό που δεν εκκρεμεί μόνο στην Ελλάδα, αλλά και στην Ευρώπη. Εκεί, δηλαδή, που η Σοσιαλδημοκρατία δεν έχει καταφέρει να διαφοροποιηθεί από την πολιτική Μέρκελ και να προβάλει μία εναλλακτική -αλλά συνεκτική- πολιτική ατζέντα. Μία διαφορετική «αφήγηση» εξόδου από την κρίση.

Ως τώρα, όσα στελέχη -είτε του ΠΑΣΟΚ, είτε της ΔΗΜΑΡ, είτε ανένταχτοι- ομνύουν στην ανασυγκρότηση της Κεντροαριστεράς, μάλλον έχουν άλλη Κεντροαριστερά στο μυαλό τους. Ήταν μαζί με τον Κουβέλη στη μάχη να μην αναθεωρηθεί επί τα χείρω το καθεστώς απόδοσης ιθαγένειας στους μετανάστες δεύτερης γενιάς. Ανατρίχιασαν το ίδιο με τον Κουβέλη και με τον Τσίπρα όταν ο Αντώνης Σαμαράς αποφάσισε, πραξικοπηματικά, να ρίξει «μαύρο» στη δημόσια τηλεόραση εν μία νυκτί. Αισθάνονταν απέναντι στον «Ξένιο Δία», ήθελαν δυναμικότερη διαπραγμάτευση με την τρόικα, καταλάβαιναν τις «κόκκινες γραμμές» της ΔΗΜΑΡ για το χαράτσι, τη φορολογία πολυτέκνων κτλ. Όταν, όμως, η μέρα τελείωνε, τα φώτα στο Μαξίμου έπεφταν και ερχόταν η ώρα των μεγάλων αποφάσεων, τότε αυτοί -οι ίδιοι- φρόντιζαν να στείλουν ένα σαφές και ηχηρό μήνυμα στη ΔΗΜΑΡ: «Καλές οι “κόκκινες γραμμές”, αλλά αφήστε τις βλακείες τώρα και μην παίζετε με τις τύχες της χώρας». Όταν, δηλαδή, ερχόταν η ώρα της κρίσης, τότε αυτοί που σήμερα οιμώζουν για την ανασυγκρότηση της Κεντροαριστεράς, γίνονταν «σαμαρικότεροι» του Χρύσανθου Λαζαρίδη και του Δημήτρη Σταμάτη.

Είναι οι ίδιοι οι οποίοι, παρά τις ακροδεξιές «αποκλίσεις» της κυβερνητικής πολιτικής, έλεγαν ότι ο Σαμαράς ήταν «ευχάριστη έκπληξη». Και αποδοκίμαζαν χωρίς έλεος τον Κουβέλη -και τον κάθε Κουβέλη- όταν η (όποια) αναγκαιότητα μη ρήξης με την Ευρωζώνη αναμετράτο με την αριστερή, κεντροαριστερή ή απλώς προοδευτική συνείδηση του καθενός.

Ζητείται πρόταση

Μ’ άλλα λόγια, οι περισσότεροι εκ των πρωταγωνιστών της συζήτησης περί Κεντροαριστεράς, έχουν υπάρξει «μνημονιακότεροι» του Στουρνάρα. Πόσες φορές διαβάσαμε και ακούσαμε για την απογοήτευση του Φλωρίδη ή του Μπίστη όταν «έπιαναν τον Κουβέλη τα αριστερά του»; Πόσες φορές στελέχη της ΔΗΜΑΡ αισθάνονταν άβολα στο κομματικό τους κοστούμι, επειδή ο Φώτης Κουβέλης έβαζε «κόκκινες γραμμές» και… καθυστερούσε τις συζητήσεις με την τρόικα και τη δόση; Ουκ ολίγες.

Τούτων δοθέντων, καλές και άγιες είναι όλες οι προθέσεις, αλλά το αν θα ανασυγκροτηθεί η Κεντροαριστερά και από ποιους, εξαρτάται απολύτως από το πώς και πόσο κεντροαριστεροί είναι αυτοί που θέλουν να την… ανασυγκροτήσουν.

Αν είναι εκείνοι που ζητούν να κλείσει άρον άρον μια διαπραγμάτευση για να εκταμιευθεί η δόση, ακόμη κι αν αυτό σημάνει 30 χρόνια πίσω στα εργασιακά δικαιώματα, τότε υπάρχει πρόβλημα.

Αν είναι εκείνοι που καλλιεργούν απόψεις τύπου «οι εκλογές είναι επικίνδυνο πράγμα για τον τόπο», τότε πάλι υπάρχει πρόβλημα.

Αν θεωρούν ότι δεν υπάρχει ούτε ένας λόγος για τον οποίο θα άξιζε να διακυβευθεί ακόμη και η συνοχή αυτής της κυβέρνησης και δέχονται αδιαμαρτύρητα το «λουκέτο» της ΕΡΤ, τα «Γκουαντάναμο» στην Αμυγδαλέζα, τους αφορολόγητους εφοπλιστές, τους ανεξέλεγκτους τραπεζίτες, το ξεπούλημα του νερού κ.ο.κ., τότε υπάρχει πρόβλημα.

Υπάρχει πρόβλημα γιατί μιλούν για την ανασυγκρότηση της Κεντροαριστεράς, αλλά το πολιτικό τους σχέδιο μπορεί να οδηγήσει μόνο στην ανασυγκρότηση της Κεντροδεξιάς ή, στην καλύτερη περίπτωση, στη συγκρότηση ενός οικονομικά και πολιτικά φιλελεύθερου τρίτου πόλου. Πασπαλισμένου με κάτι λίγα από δικαιώματα μεταναστών, κάτι ψιλά από ευρωομόλογο και μια δόση από φόρο Τόμπιν.