Έτος προσδοκιών και του μεγάλου «αλλά»

Πολλά περιμένουμε όλοι από τον χρόνο που ήρθε. Το 2013, σε όλες τις εκφάνσεις της δημόσιας ζωής, της οικονομίας και της κοινωνίας, είναι έτος πολλών και μεγάλων προσδοκιών.

Ταυτόχρονα, όμως, για όλες τις προσδοκίες, υπάρχει και ένα μεγάλο «αλλά». Ένα «αλλά» που δυστυχώς είναι αρκετό, προκειμένου του χρόνου τέτοια μέρα –καλά να ‘μαστε κι εμείς κι εσείς και το matrix24.gr- να διαπιστώνουμε ότι είμαστε ακόμη στα ίδια. Πράγμα, προφανώς απευκταίο.

Στην οικονομία, το 2013 μπορεί να φέρει τα καλύτερα, μπορεί να φέρει τα χειρότερα. Ο νέος χρόνος μπαίνει με την κυβέρνηση

σταθεροποιημένη, με την Ελλάδα να έχει εξασφαλίσει μία απόφαση όχι μακροπρόθεσμα βιώσιμη, αλλά η οποία σε κάθε περίπτωση δίνει μία μεγάλη ανάσα στη χώρα και την οικονομία της. Το καλό σενάριο προβλέπει ότι με την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών, την απομάκρυνση της «δραχμοφοβίας» και την υλοποίηση των προαπαιτούμενων, μπορεί σιγά σιγά, ανεπαισθήτως που θα ‘λεγε κι ο ποιητής, να αρχίσει η οικονομία, από το δεύτερο εξάμηνο του χρόνου, να σταθεροποιείται. Όχι για να περάσουμε σε φάση ανάκαμψης ή ανάπτυξης, αυτό μαθηματικά είναι μάλλον απίθανο. Μπορεί, όμως, ενδεχομένως, να σταματήσει κάπως ο κατήφορος. Να μην καταγράφονται 1.000 νέες απολύσεις τη μέρα, να μην πολλαπλασιάζονται με ρυθμούς γεωμετρικής προόδου οι συνάνθρωποί μας που εξωθούνται καθημερινά με βίαιο τρόπο στο περιθώριο. Να φρενάρουν κάπως τα λουκέτα, να αρχίσει, δειλά δειλά, να κυκλοφορεί λίγο χρήμα παραπάνω στην αγορά.

Πίσω, όμως, από αυτές τις προσδοκίες, κρύβεται ένα «αλλά». Μεγάλο, σημαντικό και ίσως καθοριστικό. Από σήμερα, όλοι θα είμαστε φτωχότεροι. Μισθωτοί και συνταξιούχοι θα υποστούν μεγάλες περικοπές. Από σήμερα, τα παιδιά είναι τεκμήριο. Από σήμερα, οι συντελεστές φορολογίας αυξάνονται σημαντικά για τους περισσότερους. Το ηλεκτρικό ρεύμα ακριβαίνει, το πετρέλαιο φαντάζει με απαγορευμένο αγαθό, το νερό παίρνει την ανιούσα.

Είναι προφανές –και δοκιμασμένο, εδώ και τρία χρόνια- ότι τα νέα μέτρα που ισχύουν από σήμερα, θα βαθύνουν την ύφεση. Θα μπορέσει, λοιπόν, η οικονομία να κάνει τη μεγάλη στροφή; Και ακόμη κι αν μπορέσει, η κοινωνία θα μπορέσει να αντέξει και να περιμένει ως τότε; Ή θα ζήσουμε μέρες Αργεντινής; Ή μήπως Βαϊμάρης;

Οι μεγάλες προσδοκίες και το ακόμη μεγαλύτερο «αλλά» ισχύουν σε πανευρωπαϊκό επίπεδο. Όλη η Ευρώπη, με κομμένη την ανάσα, περιμένει τις γερμανικές εκλογές. Υποτίθεται ότι το Βερολίνο, είτε λόγω πολιτικής αλλαγής, είτε επειδή η καγκελάριος Μέρκελ θα απαλλαγεί από το άγχος της επανεκλογής της, θα αρχίσει να επεξεργάζεται μία συνολική ευρωπαϊκή λύση. Εξάλλου, όσοι αντιτίθενται στην άγρια δημοσιονομική πολιτική της Γερμανίας, έκαναν ποδαρικό πληγωμένοι, αποσταθεροποιημένοι, αβέβαιοι. Ο Ολάντ είδε την μείζονα πρωτοβουλία του, τη φορολόγηση των πλουσίων με 75%, να απορρίπτεται από το Συνταγματικό Δικαστήριο, ενώ ο Μόντι βρίσκεται σε αποδρομή και η Ιταλία κινδυνεύει όχι μόνο από την πολιτική αστάθεια, αλλά και από την επικίνδυνη κουλτούρα του «μπερλουσκονισμού». Της μπριγιαντίνης και των «μπούνγκα μπούνγκα» πάρτι. Νάτο, όμως, πάλι το «αλλά»: Θα αντέξει η Ευρώπη να περιμένει το Βερολίνο και τις ανασφάλειές του; Η Ιταλία θα παραμείνει εντός αγορών; Στην Ισπανία η κυβέρνηση Ραχόι πόσο θα αντέξει πριν ξεσπάσει πολιτική αναταραχή; Οι «αγορές» πόσο θα συμπονέσουν την ανάγκη του Βερολίνου να πάρει το χρόνο του; Και πώς θα επηρεάσει την Ευρώπη η κρίση στις ΗΠΑ και η απειλή του «γκρεμού» για την αμερικανική οικονομία;

Στα δικά μας πάλι. Προσδοκίες υπάρχουν κατ’ εξοχήν στο χώρο της Κεντροαριστεράς. ΠΑΣΟΚ, ΔΗΜΑΡ, αλλά και μικρές, δυναμικές και «καθαρές» κινήσεις ενεργοποιούνται, συζητούν, ζυμώνονται και ψάχνουν τον «τέταρτο» δρόμο. Θεωρητικά, κενό μεταξύ ΝΔ και ΣΥΡΙΖΑ υπάρχει. Θα μπορέσει, όμως, η ελληνική σοσιαλδημοκρατία να βρεί το δρόμο της; Πώς; Με το ΠΑΣΟΚ του τελειωμένου πολιτικά Ευάγγελου Βενιζέλου; Με τη ΔΗΜΑΡ που φοβάται να κάτσει στο τραπέζι του διαλόγου; Και για να περάσουμε στα σοβαρά «αλλά», με τα δύο μείζονα κόμματα του χώρου να έχουν υποταχθεί πλήρως στην κυβέρνηση Σαμαρά; Πώς θα ανασυνταχθεί η Κεντροαριστερά, όταν συγκυβερνά με τη Δεξιά και… έχει μέτωπο απέναντι στην Αριστερά; Και τι αξία θα έχουν οι όποιες θεωρητικές πολιτικές επεξεργασίες της, όταν τα δυο βασικά κόμματα του χώρου συγκυβερνούν με τον Αντώνη Σαμαρά και στηρίζουν την εφαρμογή μίας ακραίας νεοφιλελεύθερης πολιτικής ισοπεδωτικής λιτότητας;

Και ο ΣΥΡΙΖΑ; εκεί κι αν υπάρχουν προσδοκίες. Ένας πανίσχυρος αρχηγός που μπορεί να τραβήξει το κάρο και με το παραπάνω και μία πλειάδα σοβαρών και συνειδητοποιημένων στελεχών, που γνωρίζουν τι σημαίνει ρεαλισμός, μεταρρυθμιστική στρατηγική και αναγκαίοι συμβιβασμοί. Αλλά… αλλά: Θα μπορέσει ο ΣΥΡΙΖΑ να ξεφύγει από την πεπατημένη της εκάστοτ ε αξιωματικής αντιπολίτευσης; Πώς θα συμβιβάσει την «κατάργηση του Μνημονίου με έναν νόμο», την «επαναφορά μισθών και συντάξεων με έναν νόμο» με τη δέσμευση πως «δε θα προχωρήσει σε μονομερείς ενέργειες, αν δεν προκληθεί»; Πώς θα μπορέσει να συμβιβάσει την αριστερή, κινηματική, αντικαπιταλιστική πολιτική παράδοση με τις ανάγκες των καιρών, την αποδοχή της άθλιας δημοσιονομικής κατάστασης της χώρας και την αποδοχή επίσης των συσχετισμών δύναμης σε ευρωπαϊκό πλαίσιο;

Πολλές προσδοκίες, λοιπόν, και ακόμη περισσότερα «αλλά». Μερικές στιγμές, είτε στην οικονομία, είτε στη χώρα, είτε στην Ευρώπη, την Κεντροαριστερά ή τον ΣΥΡΙΖΑ, μπορούν να οδηγήσουν στο καλό σενάριο ή να τα καταστρέψουν όλα. Ας ελπίσουμε ότι οι πρωταγωνιστές των εξελίξεων, θα σταθούν στο ύψος των περιστάσεων. Αλλά ακόμη κι αυτό να μη γίνει, τουλάχιστον ας γίνει ό,τι είναι να γίνει. Αν πρέπει οπωσδήποτε κάτι να τελειώνει το 2013, είναι η παραλυτική εκκρεμότητα. Το περίφημο «φως στο τούνελ». Το αν υπάρχει ή όχι, θα εξαρτηθεί από τα «αλλά». Αλλά σε κάθε περίπτωση, εφέτος πρέπει να μάθουμε αν το φως υπάρχει ή αν περιμένουμε άδικα.