ΕΝΑΣ ΑΙΩΝΑΣ ΓΑΛΑΝΟΛΕΥΚΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ

Σαν σήμερα, στις 11:00 τη νύχτα της 26ης Οκτωβρίου 1912, υπογράφονται τα πρωτόκολλα παράδοσης της πόλης στον ελληνικό στρατό. Εκείνη την εποχή η Θεσσαλονίκη βρισκόταν υπό τουρκική κατοχή, ενώ την γλυκοκοίταζαν και οι Βούλγαροι.

Ο Α’ Βαλκανικός Πόλεμος ήταν σε εξέλιξη. Η Ελλάδα με συμμάχους τη Βουλγαρία και τη Σερβία πολεμά την υπό διάλυση Οθωμανική Αυτοκρατορία. Ο ελληνικός στρατός

προελαύνει νικηφόρα στη Δυτική Μακεδονία, την ώρα που στο παρασκήνιο σοβεί κρίση στις σχέσεις του αρχιστράτηγου και διαδόχου Κωνσταντίνου και του πρωθυπουργού Ελευθέριου Βενιζέλου.

Ο Κωνσταντίνος επιθυμεί ο στρατός να καταλάβει πρώτα το Μοναστήρι (Σκόπια), ενώ ο Βενιζέλος βλέποντας τον κίνδυνο να καταληφθεί η Θεσσαλονίκη από το βουλγαρικό στρατό -που την επιθυμεί διακαώς για να αποκτήσει η χώρα έξοδο στο Αιγαίο- πιέζει τον Κωνσταντίνο να κατευθυνθεί στην πρωτεύουσα της Μακεδονίας.

Στις 18 Οκτωβρίου 1912 ελληνικό τορπιλοβόλο με κυβερνήτη τον Υποπλοίαρχο Νικόλαο Βότση μπαίνει, απαρατήρητο, στο λιμάνι της Θεσσαλονίκης και ανατινάζει το τουρκικό θωρηκτό «Φετχί Μπουλέντ» που έχει αναλάβει την προστασία της πόλης από ξηράς και θαλάσσης. Το γεγονός καταρρακώνει το ηθικό των Τούρκων.

Στο μεταξύ ο Κωνσταντίνος που είχε πειστεί από τον πατέρα του βασιλιά Γεωργίου Α’ ακολουθεί την προτροπή Βενιζέλου και στις 25 Οκτωβρίου φτάνει με το στρατό προ των πυλών της Θεσσαλονίκης. Ο Χασάν Ταξίν Πασάς που υπερασπίζεται τη Θεσσαλονίκη δεν είχε άλλη δυνατότητα, παρά να ζητήσει μια έντιμη συμφωνία για την παράδοση της πόλης.

Στις 25 Οκτωβρίου οι απεσταλμένοι του ζητούν από τον Κωνσταντίνο να επιτρέψει στον Ταξίν Πασά να αποσυρθεί με το στρατό και τον οπλισμό του στο Καραμπουρνού και να παραμείνει εκεί μέχρι το τέλος του πολέμου. Ο Κωνσταντίνος, αρνείται και προτείνει  παράδοση του τουρκικού στρατού.

Ο Ταξίν πασάς δέχεται και στις 11 το βράδυ της 26ης Οκτωβρίου, ανήμερα της εορτής του Αγίου Δημητρίου, υπογράφεται στο Διοικητήριο της Θεσσαλονίκης η παράδοση της πόλης στον ελληνικό στρατό. Νωρίτερα, ο Κωνσταντίνος στέλνει μήνυμα στο Βούλγαρο στρατηγό Θεοδωρώφ που κατευθύνονταν με μία μεραρχία στη Θεσσαλονίκη, ότι η πόλη είχε ήδη απελευθερωθεί. Την ίδια μέρα οι Σέρβοι καταλαμβάνουν τα Σκόπια.

Βουλγαρική απογοήτευση

Το πρωί της 27ης Οκτωβρίου εισέρχονται στη Θεσσαλονίκη δύο τάγματα ευζώνων και υψώνουν την ελληνική σημαία στο Διοικητήριο, ενώ οι υπόλοιπες ελληνικές δυνάμεις καταλαμβάνουν θέσεις στα υψώματα γύρω από την πόλη.

Στις 11:00 το πρωί της 28ης Οκτωβρίου 1912, ο Κωνσταντίνος εισέρχεται με το επιτελείο του στη Θεσσαλονίκη. Την ίδια μέρα, φθάνουν έξω από τη πόλη και οι Βούλγαροι, όμως ήταν ήδη αργά. Επικρατεί σύγχυση και τελικά εισέρχεται στη Θεσσαλονίκη ένα βουλγαρικό σύνταγμα, γεγονός που εκνευρίζει τον Βενιζέλο. Οι Βούλγαροι δηλώνουν παρόντες στις εξελίξεις στη Μακεδονία γεγονός που θα δράσει καταλυτικά για το Β’ Βαλκανικό Πόλεμο.

Στις 29 Οκτωβρίου ο βασιλιάς Γεώργιο Α’ εισέρχεται στην πόλη και επισημοποιεί την απελευθέρωση της