«Άρωμα» από αμερικάνικα δικαστήρια στην Ευελπίδων

Κυρίαρχο πρόσωπο στην ποινική δίκη αναδεικνύεται ο εισαγγελέας ποινικής συνδιαλλαγής, νεόκοπος θεσμός για τα ελληνικά δικαστικά χρονικά, ο οποίος θα έχει εκ του νόμου και της θέσεώς του το δικαίωμα ακόμα και να παζαρεύει την ποινή με τον κατηγορούμενο. Αρκεί ο άνθρωπος που θα έχει απέναντί του να έχει διαπράξει αδίκημα που η ποινή να μην ξεπερνάει τα δέκα χρόνια κάθειρξη και ο δράστης να μην έχει παραβιάσει τον νόμο περί καταχραστών του δημοσίου.

Το μοντέλο αυτό προσομοιάζει περισσότερο στα πρότυπα της Αγγλίας και των Η.Π.Α , όπου ο κατηγορούμενος μπορεί να συνδιαλέγεται με τον εισαγγελέα

και να καθορίζεται εκ των προτέρων το ύψος της ποινής , εφόσον βέβαια συνομολογεί την πράξη του, πριν ακόμα φτάσει η υπόθεσή του για εκδίκαση στο ακροατήριο.

Όλα αυτά τέθηκαν επί τάπητος σε συνέδριο που οργάνωσαν η Ένωση Εισαγγελέων Ελλάδας, η Ένωση Ελλήνων Ποινικολόγων και ο δικηγορικός σύλλογος, όπου καταγράφηκαν και οι πρώτες επιστημονικές αντιρρήσεις σε σχέση με τις λεπτομέρειες των διατάξεων.

Αναμφίβολα η πλέον καινοτόμος ρύθμιση στο νέο κώδικα ποινικής δικονομίας είναι η εισαγωγή του μέτρου του εισαγγελέα ποινικής διαπραγμάτευσης (plea bargaining). Σύμφωνα με τις προτεινόμενες διατάξεις στις οποίες κατέληξε η νομοπαρασκευαστική επιτροπή -με πρόεδρο τον καθηγητή της Νομικής του ΑΠΘ Λάμπρο Μαργαρίτη και μέλη τον αντιεισαγγελέα του Αρείου Πάγου Χ. Βουρλιώτη, τον αρεοπαγίτη Δ. Βόσκα, τον αντιεισαγγελέα εφετών Ευ. Μπακέλα, τους καθηγητές Νομικής του Δημοκρίτειου Στ. Παύλου και Αγγ. Κωνσταντινίδη, τον επίκουρο καθηγητή της Νομικής του ΑΠΘ Αθ. Ζαχαριάδη και το δικηγόρο Ζήση Κωνσταντίνου- στόχος είναι από τη μία η θεσμοθέτηση σύγχρονων θεσμών που υπάρχουν εδώ και χρόνια σε προηγμένα δικαστικά συστήματα, αλλά κυρίως η αποσυμφόρηση των δικαστηρίων, που έχουν μπλοκάρει από χιλιάδες υποθέσεις, με συνέπεια να φτάνουν στα όρια της αρνησιδικίας.

Σύμφωνα με τις προτάσεις , η ποινή που θα συμφωνείται μεταξύ εισαγγελέα – κατηγορούμενου πρέπει να μην είναι μεγαλύτερη από τα 3/5 της ανώτερης ποινής που προβλέπεται στα κακουργήματα και από το μισό της προβλεπόμενης ποινής για τα πλημμελήματα. Στην επιμέτρηση της συμφωνίας μπορούν να υπολογίζονται ακόμη και τα ελαφρυντικά με βάση την προσωπικότητα του κατηγορούμενου.

Στο πακέτο των προτάσεων όμως, υπάρχει και η κατάργηση των πενταμελών εφετείων , ενώπιον των οποίων σήμερα εκδικάζεται το σύνολο των κακουργημάτων σε δεύτερο βαθμό. Στόχος είναι να μεταφερθεί η ύλη – εκτός από τα σύνθετα κακουργήματα και αυτά που εμπίπτουν στις διατάξεις του νόμου περί καταχραστών του δημοσίου – σε Μονομελή Εφετεία .

Το αν θα γίνουν δεκτές ή όχι οι προτάσεις αυτές είναι ακόμα πολύ νωρίς για να ποντάρει κανείς. Και αυτό γιατί πριν ακόμα στεγνώσει το μελάνι των επίμαχων διατάξεων έχουν αρχίσει να διατυπώνονται από νομικούς και δικαστές οι πρώτες ενστάσεις.