Πολυτεχνείο | Από το 1973 στο 2014

Του Λεωνίδα Παλαβρατζή

Κάθε χρόνο τέτοια εποχή, όταν δηλαδή πλησιάζει η ημέρα εορτασμού του αγώνα του Πολυτεχνείου, επικρατεί ένας αναβρασμός στους χώρους των ελληνικών πανεπιστημίων και στην ελληνική κοινωνία γενικότερα. Η ημέρα αυτή αφορά όλους μας αλλά κατά την άποψή μου κυρίως αφορά τους νέους αυτής της χώρας, τους νέους που είναι γεμάτοι ιδέες και όρεξη για τη δημιουργία «ενός καλύτερου αύριο». Το γιατί η σημερινή μέρα είναι βαρύνουσας σημασίας θα προσπαθήσω να το απαντήσω στο σημερινό μου κείμενο.

Τι έγινε τον Νοέμβριο του 1973;
Η χούντα των συνταγματαρχών που εξουσίαζε από τον Απρίλη του 1967 κατήργησε την έννοια της ελευθερίας, εξόρισε και βασάνισε πολιτικούς και πολίτες σύμφωνα με τις ιδεολογικές τους πεποιθήσεις και ιδέες. Ιδέες που ήταν σαφέστατα ενάντια στις αρχές αυτού του απολυταρχικού και φασιστικού καθεστώτος. Επομένως, η δημοκρατία και κάθε δημοκρατικός τρόπος έκφρασης είχε καταλυθεί στην Ελλάδα πράγμα που συντέλεσε στη κινητοποίηση του φοιτητικού συνδικαλισμού (και όχι μόνο) να δράσει ζητώντας τρία βασικά πράγματα ΨΩΜΙ-ΠΑΙΔΕΙΑ-ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ. Έτσι στις 14 Νοέμβρη του 1973 φοιτητές του Πολυτεχνείου αποφάσισαν αποχή από τα μαθήματα και προχώρησαν σε κατάληψη του κτιρίου της σχολής και εξέφρασαν τις πεποιθήσεις και τους στόχους του αγώνα τους μέσω ενός ραδιοφωνικού σταθμού που έφτιαξαν οι ίδιοι προκειμένου το μήνυμα τους για δημοκρατία να ακουστεί σε όλη την Ελλάδα. Η κίνηση αυτή βρίσκει και άλλους αποδέκτες κυρίως στην Αθήνα αλλά και σε άλλες περιοχές και μέσα σε λίγες μόνο ώρες η Ελλάδα βρίσκεται σε κατάσταση εξέγερσης. Όμως την 17η Νοέμβρη και ενώ ο αγώνας είχε φουντώσει για τα καλά, ο στρατός με εντολή εκ των άνωθεν επεμβαίνει με τρία άρματα και η κατάληψη λαμβάνει τέλος βιαίως. Μπορεί η κίνηση αυτή των φοιτητών να μην είχε άμεσα αποτελέσματα αλλά έδωσε το έναυσμα για την αποπομπή της χούντας και την επανέναρξη των δημοκρατικών θεσμών στην Ελλάδα η οποία πραγματοποιήθηκε μερικούς μήνες μετά, τον Ιούλιο δηλαδή του 1974. Ο αγώνας αυτός τροφοδότησε την ελληνική κοινωνία με θάρρος κατά του φασισμού και του απολυταρχισμού και λειτουργεί έως και σήμερα ως φάρος αγώνα για τα θεμελιώδη δημοκρατικά ιδανικά.

ΣήμεραΣήμερα όμως, η εξέγερση του πολυτεχνείου έχει χάσει κατά πολύ τη σημασία της καθώς ερμηνεύετε διαφορετικά ανάλογα με το ποιος πολιτικός χώρος ή πιο ιδεολογικό φάσμα ασχολείται με αυτή. Ακόμη, από τη μία ακραία πλευρά κάποιοι την καπηλεύονται προκειμένου να δείξουν τον επαναστατικό τους χαρακτήρα, ενώ από την άλλη αρκετοί προσπαθούν να αποψιλώσουν την έννοια και τη σημασία αυτής της εξέγερσης η οποία στράφηκε ενάντια στις φασιστικές τους ιδέες και πεποιθήσεις. Επομένως, οι ακραίες αυτές ρητορείες και δράσεις έχουν συντελέσει στο να «παρεξηγηθεί» το νόημα του Πολυτεχνείου στη σκέψη των Ελλήνων και χρόνο με το χρόνο η νέα γενιά αδιαφορεί και περισσότερο για αυτή τη τόσο σημαντική μέρα. Έτσι, πλέον πρέπει όλοι να αναλογιστούμε το τι μας δίδαξε εκείνη η ηρωική κίνηση των φοιτητών. Η εξέγερση του πολυτεχνείου είναι ίσως η μοναδική φορά στην σύγχρονη Ελλάδα όπου η κοινωνία εκφράστηκε συλλογικά και διεκδίκησε συγκεκριμένα πράγματα.

Είναι ίσως από τις λίγες φορές όπου άνθρωποι διαφορετικών ιδεολογιών και πολιτικών πεποιθήσεων συμφώνησαν και έδρασαν για 3 θεμελιώδη ζητήματα. Αυτά είναι που λείπουν στη σύγχρονη ελληνική πολιτική και στη κοινωνία γενικότερα, η συμφωνία δηλαδή σε κάποια βασικά ζητήματα σε μια βάση πάνω στην οποία θα στηριχτεί το υπόλοιπο οικοδόμημα. Αυτό πρέπει να αλλάξει και θα αλλάξει μόνο όταν οι νέοι άνθρωποι αυτού του τόπου λειτουργήσουν με γνώμονα την ιδέα και τον αγώνα του Πολυτεχνείου. Με αυτό τον τρόπο η κοινωνία θα γίνει πιο ενεργή και θα βγει από τον τωρινό της λήθαργο.