Πώς η τηλεργασία αύξησε το κουτσομπολιό στους εργασιακούς χώρους

Κακά τα ψέματα, σε οποιονδήποτε εργασιακό χώρο, πάντοτε θα ακουστεί κάτι για εκείνον τον συνάδελφο που δεν «κολλάει» με την ομάδα ή για εκείνον που έχει κάποια ενοχλητική συνήθεια ή ακόμα και για εκείνον που επιβαρύνει τους συναδέλφους του. Κάποιοι πιστεύουν ότι το αθώο gossip είναι ένας τρόπος διαμοιρασμού κρίσιμων πληροφοριών που πρέπει να γνωρίζουν οι εργαζόμενοι, ειδικά την εποχή της πανδημίας όπου η τηλεργασία ήταν καθεστώς.

Πολλές σχετικές μελέτες έδειξαν τα οφέλη αυτής της… παράπλευρης πληροφόρησης, που για λίγο ακύρωναν

την συχνά τοξική κουλτούρα του γραφείου και επέτρεπαν να αναπτυχθεί εμπιστοσύνη μεταξύ των συναδέλφων, να βελτιωθεί η ψυχική τους υγεία, ακόμα και να τονωθεί η αυτοπεποίθησή τους.

Σύμφωνα με τον Frank McAndrew, καθηγητή ψυχολογίας στο Knox College στο Ιλινόις των ΗΠΑ, «ήταν προς το συμφέρον των προγόνων μας να γνωρίζουν τι έκαναν όλοι οι άλλοι προκειμένου να είναι κοινωνικά επιτυχημένοι – για να μάθουν ποιον μπορούσαν και ποιον δεν μπορούσαν να εμπιστευτούν».

Η νέα εποχή της επιτήρησης του χώρου εργασίας και της ψηφιακής επικοινωνίας έχει αυξήσει το ρίσκο γύρω από την εκτόνωση της πίεσης μέσω ενός μικρού –ή μεγαλύτερου gossip. Και για να το πούμε απλά: περισσότερο από ποτέ, οι εργαζόμενοι διατρέχουν πλέον τον κίνδυνο να παρακολουθούνται τα παράπονά τους από καχύποπτα αφεντικά, κάτι που οι περισσότεροι θα ήθελαν να αποφύγουν εν μέσω των σημερινών γύρων απολύσεων.

Ωστόσο, η σημερινή πραγματικότητα της υβριδικής εργασίας έχει καταστήσει κάπως πιο προβληματικούς τους συνήθεις διαύλους του κουτσομπολιού στο γραφείο.

Η νέα εποχή της επιτήρησης του χώρου εργασίας και της ψηφιακής επικοινωνίας έχει αυξήσει το ρίσκο γύρω από την εκτόνωση της πίεσης μέσω ενός μικρού ή μεγαλύτερου gossip. Και για να το πούμε απλά: περισσότερο από ποτέ, οι εργαζόμενοι διατρέχουν πλέον τον κίνδυνο να παρακολουθούνται τα παράπονά τους από καχύποπτα αφεντικά, κάτι που οι περισσότεροι θα ήθελαν να αποφύγουν εν μέσω των σημερινών γύρων απολύσεων.

«Από τη στιγμή που εμπλέκεται η τεχνολογία, ο κίνδυνος της διάδοσης ενός κουτσομπολιού είναι σαφώς μεγαλύτερος. Πλέον το κακό μπορεί να συμβεί πολύ πολύ γρήγορα», εξηγεί ο McAndrew.

Ο Ronald Placone, αναπληρωτής καθηγητής επικοινωνίας επιχειρήσεων-διοίκησης στο Tepper School of Business του Πανεπιστημίου Carnegie Mellon, στο Πίτσμπουργκ των ΗΠΑ δίνει και μια άλλη οπτική: «Στους περισσότερους οργανισμούς, η ζήτηση για πληροφορίες είναι μεγαλύτερη από την προσφορά: αν γίνεται λόγος για επικείμενες απολύσεις, αλλά η ηγεσία παραμένει σιωπηλή, μπορείτε να περιμένετε ότι τα κουτσομπολιά θα καλύψουν το κενό της ενημέρωσης των εργαζομένων».

Από τη στιγμή που εμπλέκεται η τεχνολογία, ο κίνδυνος της διάδοσης ενός κουτσομπολιού είναι σαφώς μεγαλύτερος. Πλέον το κακό μπορεί να συμβεί πολύ πολύ γρήγορα.

Όμως, καθώς όλο και περισσότεροι εργαζόμενοι εφαρμόζουν ευέλικτες ρυθμίσεις εργασίας, υπάρχουν λιγότερες ευκαιρίες για κουτσομπολιό, τουλάχιστον με τα παραδοσιακά μέσα.

«Όχι μόνο οι άνθρωποι είναι λιγότερο πιθανό να εργάζονται μαζί ως φυσικές παρουσίες, αλλά υπάρχουν επίσης λιγότερα να παρατηρήσει και να συζητήσει κανείς όταν εργάζεται εξ αποστάσεως από έναν φορητό υπολογιστή», λέει ο Placone. «Το κουτσομπολιό στον χώρο εργασίας θα προκληθεί όταν βρίσκεσαι στο γραφείο και διαπιστώνεις, για παράδειγμα, ότι ένας συνάδελφος πηγαίνει ξαφνικά στο γραφείο του εργοδότη. Αυτομάτως αρχίζουν οι ερωτήσεις: Υπάρχει κάποιο πρόβλημα; Θα πάρει προαγωγή; Μήπως απολύεται; Αυτή η πηγή κουτσομπολιού σε μεγάλο βαθμό έχει εξαφανιστεί».

Ακόμα και έτσι όμως, πολλοί εργαζόμενοι εξακολουθούν να αισθάνονται την ανάγκη να κρατούν ο ένας τον άλλον ενήμερο. Για να το κάνουν αυτό, συχνά στρέφονται στα ίδια εργαλεία που χρησιμοποιούν για τη δουλειά τους. «Οι ευκαιρίες για κουτσομπολιό βρίσκονται συχνά στο Zoom και το Slack», λέει η Elena Martinescu, επιστημονική συνεργάτης στο Vrije Universiteit Amsterdam. «Οι άνθρωποι μπορεί να μην εργάζονται πλέον στον ίδιο χώρο, αλλά εξακολουθούν να έχουν μια βαθιά ριζωμένη ανάγκη να μοιράζονται σκέψεις και παρατηρήσεις και να αναζητούν πληροφορίες».

Ωστόσο, τα ίδια εργαλεία στον χώρο εργασίας που χρησιμοποιούν οι εργαζόμενοι για να κουτσομπολεύουν μπορούν σήμερα να παρακολουθούνται από τους εργοδότες. Όλο και περισσότερες επιχειρήσεις παρακολουθούν τη δραστηριότητα των εργαζομένων μέσω ειδικού λογισμικού: σύμφωνα με την εταιρεία συμβούλων Gartner, το 70% των μεγάλων εργοδοτών των ΗΠΑ θα χρησιμοποιούν εργαλεία παρακολούθησης μέσα στα επόμενα δύο χρόνια. Η τεχνολογία αυτή, συχνά αποκαλούμενη «bossware», μπορεί να καταγράφει τις πληκτρολογήσεις και στιγμιότυπα οθόνης ή να ενεργοποιεί κρυφά τις κάμερες web των εργαζομένων.

Αυτό σημαίνει ότι το κουτσομπολιό στον χώρο εργασίας δεν είναι μόνο πιο περίπλοκο σε εικονικές συνθήκες εργασίας, είναι και πιο επικίνδυνο. «Σε σύγκριση με τις συνομιλίες πρόσωπο με πρόσωπο, στις οποίες ο τόνος της φωνής και τα μη λεκτικά σήματα μπορούν να τονίσουν ευαίσθητες πληροφορίες που δεν πρέπει να μοιραστούν, οι ψηφιακές επικοινωνίες έχουν λιγότερες αποχρώσεις», λέει ο McAndrew. «Ένα μήνυμα μπορεί εύκολα να προωθηθεί, να παρερμηνευτεί και να γίνει αντιληπτό από μη προβλεπόμενο κοινό».

Και παρόλο που ένας εργαζόμενος μπορεί να μην χάσει τη δουλειά του επειδή μίλησε άσχημα για τον εργοδότη του, το ιστορικό ενός υποτιμητικού μηνύματος μπορεί να έχει σοβαρές επιπτώσεις στην πορεία.

«Σε σύγκριση με το προφορικό κουτσομπολιό, οι γραπτές συνομιλίες και τα απαξιωτικά μηνύματα μπορούν πιο εύκολα να εντοπιστούν από τον εργοδότη και να χρησιμοποιηθούν εναντίον του εργαζόμενου», λέει ο McAndrew.

Ίσως γι’ αυτό το τελευταίο διάστημα, διαδικτυακά φόρουμ όπως το Blind και το Reddit, γνωρίζουν μεγάλη άνθηση ως ψηφιακοί χώροι συγκέντρωσης για να συζητά κανείς για τη δουλειά.

«Παρόλο που μπορεί να μην έχετε ένα κακό αφεντικό, εξακολουθείτε να βιώνετε τις ίδιες απογοητεύσεις, θυμό και άγχος για τη δουλειά σας. Το να μπαίνετε στο διαδίκτυο και να σχολιάζετε με ψευδώνυμο, θα μπορούσε να είναι ο νέος τρόπος κουτσομπολιού για τη δουλειά», λέει ο Martinescu.

Μήπως τελικά ήρθε το τέλος του κουτσομπολιού στη δουλειά; Μήπως κάνει περισσότερο κακό από καλό. Ο McAndrew διαφωνεί: «Μερικοί άνθρωποι απολαμβάνουν το κουτσομπολιό: έχουν τη φήμη ότι γνωρίζουν τι συμβαίνει στην εταιρεία, ενώ είναι διακριτικοί και υπεύθυνοι στον χειρισμό ευαίσθητων πληροφοριών – και πολύ συχνά είναι αρκετά δημοφιλείς», λέει – και φυσικά ποτέ κανείς δεν είπε «όχι» σε μία εξαιρετικά χρήσιμη πληροφορία.