Παγκόσμια Ημέρα Μουσείων: Δωρεάν είσοδος και δράσεις σήμερα

Η Διεθνής Ημέρα Μουσείων εορτάζεται σήμερα 18 Μαΐου, με τιμώμενο φορέα για το 2025 το Μουσείο Ηρακλειδών, και πλήθος ευφάνταστων εκδηλώσεων και ελεύθερη είσοδο στα μουσεία όλης της χώρας.

Πρόκειται για τον θεσμό που καθιέρωσε το 1977 το Διεθνές Συμβούλιο Μουσείων (ICOM), στην προσπάθειά του να αναδείξει τον ρόλο τους στη σύγχρονη κοινωνία. Κάθε χρόνο λοιπόν στις 18/5, αλλά και όλο τον μήνα, το Ελληνικό Τμήμα του ICOM διοργανώνει ποικίλες πολιτιστικές εκδηλώσεις σ’ ολόκληρη τη χώρα. Τιμά επίσης ένα ή περισσότερα ελληνικά

Έτσι φέτος, το Ελληνικό Τμήμα του ICOM επέλεξε ως τιμώμενο φορέα για το 2025 το Μουσείο Ηρακλειδών, καθώς συνδυάζει την επιστήμη με την τέχνη, την ιστορική διάσταση με την καινοτομία προσφέροντας γνώση και ψυχαγωγία με απήχηση σε όλες τις ηλικίες.

Η κεντρική εκδήλωση του εορτασμού θα πραγματοποιηθεί σήμερα, στις 19:00 στην αίθουσα εκδηλώσεων του Μουσείου Ηρακλειδών, οδός Ηρακλειδών 16, Θησείο. Την ίδια μέρα στο Μουσείο θα πραγματοποιηθεί σειρά ξεναγήσεων και άλλων εκδηλώσεων με ελεύθερη είσοδο για το κοινό. Παράλληλα, καθ’ όλη τη διάρκεια του Μαΐου, σε όλη την Ελλάδα, θα πραγματοποιηθούν από μουσεία και άλλους πολιτιστικούς φορείς εκθέσεις, εκπαιδευτικά προγράμματα και άλλες εκδηλώσεις που περιλαμβάνονται σε ειδικό έντυπο, διαθέσιμο ψηφιακά στην ιστοσελίδα του Ελληνικού Τμήματος: https://icom-greece.mini.icom.museum/

Όμως, υπάρχει κι ένα μήνυμα που θέλει να μεταδώσει ο διεθνής οργανισμός, γι’ αυτό και κάθε χρόνο επιλέγει ένα θέμα. Φέτος, η Διεθνής Ημέρα Μουσείων διαπραγματεύεται το θέμα «Μουσεία και κοινωνίες σε διαρκή αλλαγή». Όπως αναφέρει το Ελληνικό Τμήμα του ICOM στη σχετική του ανακοίνωση, «στις μέρες μας, σε μια εποχή διαρκούς μετασχηματισμού της κοινωνίας, έχει αλλάξει ο τρόπος, με τον οποίο αντιλαμβανόμαστε τον κόσμο. Τα μουσεία επαναπροσδιορίζουν τον ρόλο τους και δημιουργούν νέες συνθήκες λειτουργίας και επικοινωνίας με το κοινό. Με την επιλογή του θέματος αυτού το ICOM μας καλεί να οραματιστούμε νέους τρόπους, ώστε να διατηρήσουμε και να εμβαθύνουμε στην πολιτιστική μας ταυτότητα, ενισχύοντας τον ρόλο των Μουσείων ως ζωτικών κοινωνικών πυλώνων ανάπτυξης».

Στο πλαίσιο αυτό, ο φετινός εορτασμός της Διεθνούς Ημέρας Μουσείων θα επικεντρωθεί σε θέματα, όπως η άυλη πολιτιστική κληρονομιά, η δύναμη των νέων και οι νέες τεχνολογίες.

«Ο σημερινός εορτασμός της Διεθνούς Ημέρας Μουσείων, με θέμα “Μουσεία και κοινωνίες σε διαρκή αλλαγή”, μας δίνει την ευκαιρία να συζητήσουμε τον ρόλο των Μουσείων, σήμερα. Στον σύγχρονο κόσμο, τα Μουσεία επιτελούν σύνθετο και απαιτητικό κοινωνικό ρόλο. Για να ανταποκριθούν, πρέπει να εξελίσσονται μαζί με την κοινωνία, ανταποκρινόμενα στις ανάγκες της» τονίζει η υπουργός Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη, σε δήλωσή της με την ευκαιρία του σημερινού εορτασμού -σχεδόν μισό αιώνα από την καθιέρωση της Διεθνούς Ημέρας Μουσείων, και εξηγεί:

«Η επιδραστικότητά τους εξαρτάται από την ένταξή τους στην καθημερινή ζωή και το δημόσιο διάλογο: Να εκπαιδεύουν, να εμπνέουν, να μεταδίδουν γνώση, αλλά και να γεννούν συναίσθημα και ενσυναίσθηση. Παράλληλα, πρέπει να διασφαλίζουν τη λειτουργική αποτελεσματικότητα και βιωσιμότητά τους, συνδυάζοντας προσαρμοστικότητα και ανθεκτικότητα. Η οικονομική, λειτουργική και επιχειρησιακή βιωσιμότητα, αυτοτέλεια και αειφορία των Μουσείων και ο αντίκτυπός τους στην κοινωνία, βρίσκονται σε άμεση συνάρτηση με τα ισχυρά αντανακλαστικά τους: Πόσο γρήγορα και αποτελεσματικά, μπορούν να σχεδιάσουν και να εφαρμόσουν νέες στρατηγικές; Εγχείρημα που προϋποθέτει ευελιξία, ανοιχτό πνεύμα, τόλμη και αποφασιστικότητα. Προπαντός, γνώση, εμπειρία, ορθή ανάλυση και αποτίμηση του εσωτερικού και εξωτερικού περιβάλλοντος, μέσω μιας αξιόπιστης και λειτουργικής διαδικασίας καθολικής αυτοαξιολόγησης».

Η κυρία Μενδώνη στη συνέχεια σημειώνει ότι το 2020, το Υπουργείο Πολιτισμού, για να ανταποκριθεί στις σύγχρονες απαιτήσεις, εισήγαγε στις διαδικασίες του, το “Ελληνικό Σύστημα Αναγνώρισης και Πιστοποίησης Μουσείων”, δημιουργώντας το Ολοκληρωμένο Πληροφοριακό Σύστημα Αναγνώρισης και Πιστοποίησης των Ελληνικών Μουσείων. «Αποτελεί μια σημαντική μεταρρύθμιση, προκειμένου το Υπουργείο Πολιτισμού, με παροχή τεχνογνωσίας και πόρων, να συνδράμει ενεργά, τόσο τα δημόσια όσο και τα ιδιωτικά μουσεία, στον εντοπισμό και στην αντιμετώπιση αδυναμιών και προβλημάτων, στην εμπέδωση καλών πρακτικών, στον προγραμματισμό και την εφαρμογή δράσεων μεταρρύθμισης και εκσυγχρονισμού» αναφέρει και προσθέτει:

«Το μουσειακό τοπίο στην πατρίδα μας αλλάζει ριζικά. Το Υπουργείο Πολιτισμού, από το 2019 ως σήμερα, έχει αποδώσει στην ελληνική κοινωνία 26 νέα ή πλήρως ανακαινισμένα Μουσεία. Από την Εθνική Πινακοθήκη και το Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης στην Αθήνα, το Αρχαιολογικό Μουσείο «Αρέθουσα» στη Χαλκίδα, το Διαχρονικό Μουσείο της Τήλου, το Αρχαιολογικό Μουσείο στον Πολύγυρο και το Μουσείο του Σπηλαίου των Πετραλώνων στη Χαλκιδική, ως το Πολυκεντρικό Μουσείο στις Αιγές, τα Αρχαιολογικά Μουσεία στην Αλεξανδρούπολη και τη Σαμοθράκη, τα Μουσεία του Αγίου Νικολάου, των Χανίων και της Μεσαράς στην Κρήτη, το Αρχαιολογικό Μουσείο της Δήλου και την Αρχαιολογική Συλλογή της Σάμης στην Κεφαλονιά.

Σήμερα, βρίσκονται σε εξέλιξη έργα για την ίδρυση ή επανέκθεση άλλων 28 Μουσείων, με σταδιακή παράδοση, από το 2025 ως το 2028: Αναφέρω ενδεικτικά ότι, το 2026, αποδίδονται στη κοινωνία το Εθνικό Μουσείο Εναλίων Αρχαιοτήτων στον Πειραιά, το Παλαιό Μουσείο της Ακρόπολης, το Μουσείο των ευρημάτων του Μετρό στο π. Στρατόπεδο Παύλου Μελά στη Θεσσαλονίκη, τα τρία Μουσεία στο π. βασιλικό κτήμα στο Τατόι, το Αρχαιολογικό Μουσείο στο Άργος, τα Μουσεία στη Χάλκη και στο Αγαθονήσι. Έπονται τα Αρχαιολογικά Μουσεία στα Τρίκαλα, στο Αργοστόλι, στη Σπάρτη, στην Κομοτηνή, στη Νάξο, στη Χώρα της Μεσσηνίας, οι Αποθήκες Παπαπέτρου στο Αγρίνιο, το Μουσείο της Μικρής Δοξιπάρας Ζώνης, στον Έβρο.

Τέλος, είναι σε πλήρη εξέλιξη η διαδικασία εκπόνησης και ωρίμανσης των μελετών για 20 ακόμη μουσεία, με κορυφαία την περίπτωση του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου. Δημιουργούμε, σε όλη την επικράτεια, μουσειακές υποδομές, που παρέχουν υπηρεσίες, γνώσεις, εμπειρίες, ενώ αποτελούν κρίσιμους αναπτυξιακούς πόρους. Ιδρύουμε μουσεία που απευθύνονται στο νου και στην ψυχή. Μουσεία ανοιχτά, προσβάσιμα, ελκυστικά και συμπεριληπτικά».