Παγκόσμια Ημέρα Μπακλαβά – Ένα ταξίδι γεύσης και παράδοσης

Ο μπακλαβάς, η απολαυστική λιχουδιά με λεπτές στρώσεις από φύλλο και βούτυρο, ποτισμένες με αρωματικό σιρόπι, είναι σίγουρα ένα από τα πιο αγαπημένα γλυκά στις προτιμήσεις όλων. Η μακραίωνη παράδοση, η δεξιοτεχνία και η πλούσια ιστορία του μπακλαβά έχουν οδηγήσει στην καθιέρωση της Παγκόσμιας Ημέρας Μπακλαβά στις 17 Νοεμβρίου.

Ένα γλυκό για εξαιρετικές περιστάσεις

Οι απόψεις για την καταγωγή του είναι μοιρασμένες και την πατρότητα του διεκδικούν Έλληνες και Τούρκοι. Οι Έλληνες υποστηρίζουν ότι στην αρχαία Ελλάδα

ονομαζόταν Γάστριν ή κοπτοπλακούς κι ήταν το πλέον δημοφιλές γλυκό στην Κρήτη από την Μινωϊκή εποχή (3.000 π.Χ. έως 1450 π. Χ.). Η συνταγή έχει σωθεί από τον αρχαίο συγγραφέα γαστρονομίας Χρύσιππο.

Η τουρκική πλευρά υποστηρίζει ότι η πρώτη αναφορά στον μπακλαβά έγινε σε αρχεία παλατιού, το 1473, όπου ο μπακλαβάς σερβιριζόταν σε γιορτές, συμπόσια και εξαιρετικές περιστάσεις. Ο μπακλαβάς κατέκτησε τόσο εξέχουσα θέση στο παλάτι που, μέχρι τον 18ο αιώνα, μόνο οι αρχιμάγειρες που ήταν ειδικά εκπαιδευμένοι στην προετοιμασία του μπακλαβά είχαν την ικανότητα να τον παρασκευάσουν. Οι επιδέξιοι αυτοί «τεχνίτες» φέρεται να μπορούσαν να φτιάξουν μπακλαβά με σχεδόν 100 στρώσεις φύλλου, με ζύμη λεπτή σαν ροδοπέταλο. Μια από τις εξαιρετικές περιστάσεις σερβιρίσματος του μπακλαβά ήταν και αυτό σε στρατιώτες, στην τελετή Πομπή Μπακλαβά (Baklava Alayı), όπου το κοινό παρακολουθούσε με ενθουσιασμό τους στρατιώτες που λάμβαναν το σιροπιαστό μπακλαβά.

Σύμβολο Πολιτιστικής Κληρονομιάς

Όποια πλευρά κι από τις δύο αν έχει δίκαιο, το πρώτο βήμα για την καταχώρηση του μπακλαβά από την Τουρκία έγινε από το Βιομηχανικό Επιμελητήριο της Γκαζιαντέπ το 2009. Η πόλη Γκαζιαντέπ (Gaziantep), στη Νοτιοανατολική Ανατολία, γνωστή για τις γαστρονομικές της παραδόσεις, ανήκει στο Δίκτυο Δημιουργικών Πόλεων της UNESCO. Αξίζει να σημειωθεί ότι ο εξαιρετικός μπακλαβάς του Γκαζιαντέπ είναι αναγνωρισμένος παγκοσμίως, και η παράδοση του μπακλαβά της πόλης έχει περάσει από γενιά σε γενιά. Μάλιστα, το «Antep Baklava/Gaziantep Baklava» έχει λάβει το καθεστώς Προστατευόμενης Γεωγραφικής Ένδειξης από την Ε.Ε. Ο μπακλαβάς του Γκαζιαντέπ διαφέρει από τις άλλες εκδοχές του γλυκού ως προς την ποιότητα των συστατικών του και την προετοιμασία του: φτιάχνεται με 40-45 στρώσεις λεπτού φύλλου, «ντύνεται» με τα περίφημα φιστίκια της περιοχής και ψήνεται με ξύλο βελανιδιάς σε πέτρινους φούρνους.

Όταν ταξιδεύει κανείς στην Τουρκία, μπορεί να δοκιμάσει διάφορες τοπικές ποικιλίες μπακλαβά. Στην περιοχή της Μαύρης Θάλασσας ο μπακλαβάς έχει φουντούκια, ενώ στην Κεντρική Ανατολία η προτιμώμενη γέμιση είναι με καρύδια. Στα παράλια του Αιγαίου χρησιμοποιούνται τα αμύγδαλα, στην Αδριανούπολη και τη Θράκη το σουσάμι, ενώ στη Νοτιοανατολική Ανατολία ο μπακλαβάς παρασκευάζεται με ψιλοκομμένα φιστίκια.

Μια γιορτή γεύσεων

Ο μπακλαβάς έχεις διάφορες ονομασίες, ανάλογα με τις μεθόδους παραγωγής και κοπής του. Μερικές από αυτές είναι τα havuç dilimi baklava (μπακλαβάς κομμένος σε μεγάλα τριγωνικά κομμάτια) και midye baklava (μπακλαβάς σε σχήμα μυδιού), που παρασκευάζονται «ζαρώνοντας» το φύλλο. Επιπλέον, υπάρχει ο μπακλαβάς bülbül yuvası (η φωλιά του αηδονιού), στον οποίο το φύλλο έχει μορφή δαχτυλιδιού και ο μπακλαβάς sütlü (γαλακτώδης) nuriye, ο οποίος είναι φτιαγμένος με γάλα αντί για σιρόπι. Ο μπακλαβάς Kuru (ξηρός) έχει λιγότερο σιρόπι, για πιο τραγανή ζύμη, ενώ τα fıstık (φυστίκι) sarma και ceviz (καρύδι) sarma παρασκευάζονται με γέμιση θρυμματισμένων φιστικιών και καρυδιών αντίστοιχα.