Οι πρώτες αντιδράσεις μετά την «ιστορική» συμφωνία ΗΠΑ – Ουκρανίας για τις σπάνιες γαίες

Μετά την υπογραφή της «ιστορικής» συμφωνίας μεταξύ ΗΠΑ και Ουκρανίας για ευρεία οικονομική συνεργασία στο πλαίσιο της οποίας θα δημιουργηθεί ταμείο επενδύσεων στην ανοικοδόμηση της χώρας, ενώ θα δοθεί στους Αμερικανούς προνομιακή πρόσβαση στους ουκρανικούς φυσικούς πόρους, ποικίλες είναι οι αντιδράσεις.

Η συμφωνία για τις σπάνιες γαίες και τον ορυκτό πλούτο της Ουκρανίας αυτή καταγράφεται με φόντο παράλληλες, ευρύτερες διπλωματικές διαπραγματεύσεις προκειμένου να τερματιστεί η ένοπλη σύρραξη.

«Είμαι ευτυχής που ανακοινώνω

Ukraine–US “mineral deal” finally signed.
Could this help Trump–Zelensky relations and chill US–Russia ties?#oatt #wheat #sizovreport pic.twitter.com/7EGW8B03ib

— Andrey Sizov (@sizov_andre) April 30, 2025

«Δημιουργούμε μαζί με τις ΗΠΑ αυτό το ταμείο που θα προσελκύσει παγκόσμιες επενδύσεις στη χώρα μας», ανέφερε από την πλευρά της η ουκρανή υπουργός Οικονομίας Γιούλα Σβιριντένκο, σε επίσημη επίσκεψη στην Ουάσιγκτον για την υπογραφή του εγγράφου.

Η συμφωνία θα επιτρέψει να χρηματοδοτηθούν εξ ημισείας «έργα εξόρυξης ορυκτών, πετρελαίου και αερίου» στην ουκρανική επικράτεια, διευκρίνισε νωρίτερα σε μακροσκελές κείμενο που δημοσιοποίησε μέσω Facebook η υπουργός Σβιριντένκο.

Έσπευσε να συμπληρώσει πως η Ουκρανία θα διατηρήσει «πλήρως» τόσο την «ιδιοκτησία» όσο και τον «έλεγχο» των φυσικών πόρων στο υπέδαφός της και θα είναι «το ουκρανικό κράτος αυτό που θα καθορίζει πού και τι θα εξορύσσεται».

Σύμφωνα με δελτίο Τύπου το οποίο δημοσιοποίησε το αμερικανικό υπουργείο Οικονομικών, η συμφωνία κλείστηκε «σε αναγνώριση της σημαντικής οικονομικής και υλικής υποστήριξης που παρείχε ο λαός των ΗΠΑ στην άμυνα της Ουκρανίας μετά την πλήρους κλίμακας εισβολή της Ρωσίας» – αυτή η τελευταία έκφραση σπανίως χρησιμοποιείται στην Ουάσιγκτον αφότου επέστρεψε στην εξουσία ο πρόεδρος Τραμπ.

Οι ΗΠΑ παρείχαν επί προεδρίας Τζο Μπάιντεν στρατιωτική βοήθεια αξίας δεκάδων δισεκατομμυρίων δολαρίων στην Ουκρανία.

Κατά τη διάρκεια της συνάντησής του με τον Βολοντίμιρ Ζελένσκι στο Βατικανό, στο περιθώριο της κηδείας του πάπα, «του είπα πως θα ήταν πολύ καλό πράγμα» αν υπογραφόταν αυτή η συμφωνία, καθώς «η Ρωσία είναι πολύ πιο μεγάλη και πολύ πιο ισχυρή», πέταξε ο πρόεδρος Τραμπ χθες βράδυ στο πλαίσιο συνέντευξης του στο NewsNation.

Το σχέδιο της συμφωνίας αυτής βρισκόταν για εβδομάδες στο επίκεντρο της έντασης ανάμεσα στο Κίεβο και την Ουάσιγκτον, η υποστήριξη της οποίας θεωρείται απόλυτα απαραίτητη για τον ουκρανικό στρατό.

Προηγούμενη εκδοχή αυτού του κειμένου επρόκειτο να υπογραφτεί κατά τη διάρκεια της επίσκεψης του ουκρανού προέδρου Βολοντίμιρ Ζελένσκι στον Λευκό Οίκο τον Φεβρουάριο, που όμως έμεινε στην ιστορία εξαιτίας της άνευ προηγουμένου λογομαχίας των δυο ανδρών, μπροστά στις κάμερες, που οδήγησε στην εσπευσμένη αποχώρηση της ουκρανικής αντιπροσωπείας και στην ακύρωση της τελετής υπογραφής.

Νέα εκδοχή, που είχε προταθεί από την Ουάσιγκτον τον Μάρτιο, είχε χαρακτηριστεί επαχθής από βουλευτές και ΜΜΕ στο Κίεβο.

Έπειτα από ενίοτε σκληρές διαπραγματεύσεις, το κείμενο τελικά τροποποιήθηκε σε βαθμό αποδεκτό από πλευράς Κιέβου, σύμφωνα με ουκρανικές πηγές.

Δημοκρατικός πολιτικός ωστόσο, ο Γκρέγκορι Μιξ, στηλίτευσε χθες τον «εκβιασμό» του προέδρου Τραμπ.

Αντίθετα, ο ουκρανός πρωθυπουργός Ντένις Σμίχαλ έκανε λόγο για «αληθινά καλή διεθνή συμφωνία», «ισότιμη», για τις «κοινές επενδύσεις στην ανάπτυξη και στην ανοικοδόμηση της Ουκρανίας», μιλώντας στην κρατική τηλεόραση μετά την υπογραφή της.

«Κανένα χρέος» και «καμιά βοήθεια» που προσφέρθηκε προτού υπογραφτεί από την Ουάσιγκτον στο Κίεβο «δεν είναι μέρος αυτής της συμφωνίας», διαβεβαίωσε ο πρωθυπουργός Σμίχαλ. Το κείμενο θα πρέπει να επικυρωθεί από το ουκρανικό κοινοβούλιο.

Εξ όσων είναι γνωστά ως τώρα, δεν μοιάζει να συμπεριλαμβάνει αμερικανικές εγγυήσεις ασφαλείας στην Ουκρανία έναντι της Ρωσίας, παρότι επρόκειτο για ζήτημα στο οποίο επέμενε ο ουκρανός πρόεδρος Ζελένσκι.

«Η συμφωνία αυτή δείχνει καθαρά στη Ρωσία πως η κυβέρνηση Τραμπ είναι προσηλωμένη σε μια ειρηνευτική διαδικασία που έχει στο επίκεντρό της μια Ουκρανία ελεύθερη, κυρίαρχη και ευημερούσα μακροπρόθεσμα», ανέφερε ο αμερικανός υπουργός Οικονομικών Μπέσεντ στο δελτίο Τύπου το οποίο δημοσιοποιήθηκε από τις υπηρεσίες του.

Η ποσότητα του ορυκτού πλούτου στο ουκρανικό υπέδαφος είναι κάθε άλλο παρά σαφής, καθώς οι πόροι αυτοί είτε παραμένουν ως σήμερα αναξιοποίητοι, είτε θα ήταν δύσκολο να εξορυχθούν, ή είναι υπό de facto ρωσικό έλεγχο, καθώς βρίσκονται σε εδάφη κατεχόμενα από τον ρωσικό στρατό.