Ο Προσωπικός Αριθμός εισβάλλει στη ζωή μας: Όλα όσα πρέπει να γνωρίζετε για τη νέα ψηφιακή ταυτότητα του πολίτη

Μια νέα περίοδος ξεκινάει για την ταυτοποίηση των πολιτών στις συναλλαγές τους με το ελληνικό Δημόσιο, καθώς από την Τρίτη 3 Ιουνίου 2025, οι πολίτες μπορούν να εκδίδουν τον Προσωπικό Αριθμό (Π.Α.) μέσω της ειδικής πλατφόρμας myinfo.gov.gr. Η κομβική αυτή μεταρρύθμιση, που θεσμοθετήθηκε με τον ν.4727/20 και ξεκίνησε να δουλεύεται από το 2019 φιλοδοξεί να απλοποιήσει δραστικά τις διαδικασίες, να επιλύσει

χρόνια προβλήματα ασυνέπειας μεταξύ των κρατικών μητρώων και να αναβαθμίσει την ποιότητα των παρεχόμενων υπηρεσιών προς τους πολίτες, διασφαλίζοντας παράλληλα την προστασία των προσωπικών δεδομένων. 

Τι είναι ο Προσωπικός Αριθμός και πώς θα χρησιμοποιείται;

Ο Προσωπικός Αριθμός (Π.Α.) αποτελεί τον ενιαίο αριθμό που θα χρησιμοποιείται για την επαλήθευση της ταυτότητας των φυσικών προσώπων σε όλες τις συναλλαγές τους με τους φορείς του Δημόσιου Τομέα. Έρχεται να αντικαταστήσει την πληθώρα αριθμών που απαιτούνταν μέχρι σήμερα (ΑΦΜ, ΑΜΚΑ, Αριθμός Δελτίου Ταυτότητας κ.λπ.), απλοποιώντας σημαντικά την καθημερινότητα του πολίτη.

Η μορφή του Π.Α. είναι 12ψήφια και περιλαμβάνει τρία αλφαριθμητικά στοιχεία ως πρόθεμα, ακολουθούμενα από τα εννέα αριθμητικά ψηφία του Αριθμού Φορολογικού Μητρώου (Α.Φ.Μ.) του φυσικού προσώπου. Στα αλφαριθμητικά στοιχεία επιτρέπονται μόνο τα ψηφία 0 έως 9 και τα κεφαλαία γράμματα του ελληνικού αλφαβήτου που έχουν ομόγραφα στο λατινικό αλφάβητο (π.χ. Α, Β, Ε, Η, Ι, Κ, Μ, Ν, Ο, Ρ, Τ, Υ, Χ). Το τρίτο αλφαριθμητικό στοιχείο είναι πάντοτε αλφαβητικό και λειτουργεί ως “check digit”, δηλαδή ως ψηφίο ελέγχου της εγκυρότητας του Π.Α.. Είναι σημαντικό να τονιστεί ότι ο Π.Α. χορηγείται άπαξ σε κάθε φυσικό πρόσωπο, είναι μοναδικός και δεν μεταβάλλεται καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής του.

Η διαδικασία έκδοσης του Π.Α. γίνεται κυρίως ηλεκτρονικά, μέσω της πλατφόρμας myinfo.gov.gr, η οποία είναι προσβάσιμη από το pa.gov.gr. Για την είσοδο απαιτούνται οι κωδικοί Taxisnet και η επιβεβαίωση μέσω δεύτερου παράγοντα ταυτοποίησης (OTP) που αποστέλλεται στο κινητό τηλέφωνο που έχει δηλωθεί στο Εθνικό Μητρώο Επικοινωνίας (ΕΜΕπ). Για τους πρώτους τρεις μήνες από την έναρξη της διαδικασίας, δηλαδή έως τις 4 Σεπτεμβρίου 2025, οι πολίτες έχουν τη δυνατότητα να επιλέξουν δύο από τα τρία αλφαριθμητικά στοιχεία του Π.Α. τους. Το τρίτο, όπως προαναφέρθηκε, παράγεται αυτόματα. Από τις 5 Σεπτεμβρίου 2025 και έπειτα, ο Π.Α. θα αποδίδεται αυτόματα σε όσους πολίτες δεν έχουν μεριμνήσει για την έκδοσή του.

Ο Προσωπικός Αριθμός θα αναγράφεται στα νέα δελτία ταυτότητας για αιτήσεις που υποβάλλονται από τις 3 Ιουνίου 2025 και μετά, ενώ εντός του Ιουνίου θα ενσωματωθεί και στην ψηφιακή ταυτότητα στο Gov.gr Wallet. Οι πολίτες θα μπορούν ανά πάσα στιγμή να βρίσκουν τον Π.Α. τους στην εφαρμογή myinfo.gov.gr.

Πάντως θα πρέπει να διευκρινίσουμε ότι η αναγραφή του στην νέα ταυτότητα γίνεται για λίγους υπενθύμισης και δεν έχει κάποια άλλη άμεση σχέση, αλλά την ενοποιητική σχέση με τα επιμέρους μητρώα όπου πλέον θα έχουν την ομοιογένεια δεδομένων που θα πρέπει να έχουν. 

Γιατί κρίθηκε απαραίτητος ο Προσωπικός Αριθμός;

Η εισαγωγή του Προσωπικού Αριθμού δεν αποτελεί απλώς μια τεχνολογική αναβάθμιση, αλλά μια αναγκαία μεταρρύθμιση για την αντιμετώπιση χρόνιων παθογενειών του ελληνικού κράτους. Μέχρι σήμερα, οι πολίτες ήταν αναγκασμένοι να χρησιμοποιούν πολλαπλούς αριθμούς ταυτοποίησης (ΑΦΜ για τις φορολογικές συναλλαγές, ΑΜΚΑ για την κοινωνική ασφάλιση, Αριθμό Δελτίου Ταυτότητας για την αστυνομική ταυτοποίηση, Αριθμό Μητρώου Ασφαλισμένου (ΑΜΑ) για ορισμένα ταμεία κ.ά.). Αυτή η πολυδιάσπαση οδηγούσε συχνά σε ταλαιπωρία, γραφειοκρατία και, το σημαντικότερο, σε ασυνέπειες και λάθη μεταξύ των διαφόρων μητρώων του Δημοσίου. Περισσότερα από 2 εκατομμύρια ταυτοποιημένα φυσικά πρόσωπα εν ζωή εκτιμάται ότι θα ωφεληθούν από τουλάχιστον μία διόρθωση στα βασικά τους στοιχεία, σε τουλάχιστον ένα από τα μητρώα, ενώ εκατοντάδες χιλιάδες αναμένεται να έχουν ένδειξη πολυεγγραφής.

Η έλλειψη ενός ενιαίου συστήματος ταυτοποίησης εμπόδιζε το κράτος να αποκτήσει μια ολοκληρωμένη και αξιόπιστη εικόνα για κάθε πολίτη, δυσχεραίνοντας τον αποτελεσματικό σχεδιασμό πολιτικών, την πλήρη διαλειτουργικότητα των συστημάτων και την παροχή νέων, εξελιγμένων και προσωποποιημένων υπηρεσιών. Το αποκεντρωμένο μοντέλο, όπου κάθε φορέας ταυτοποιούσε αυτόνομα τους πολίτες, δημιούργησε προβλήματα στην επικαιροποίηση των δεδομένων και στην εν γένει εξυπηρέτηση. Ο Π.Α. κρίθηκε απαραίτητος για την επίτευξη μιας ενιαίας ψηφιακής πολιτικής που θα επιτρέπει την ασφαλή και αυτοματοποιημένη ταυτοποίηση, ενισχύοντας παράλληλα την προστασία της ιδιωτικότητας.

Τα οφέλη του Προσωπικού Αριθμού για πολίτες και κράτος

Για τους πολίτες, το κυριότερο όφελος είναι η απλοποίηση καθημερινών εργασιών με το κράτος αρχικά. Ένας και μόνο αριθμός θα αρκεί για όλες τις συναλλαγές με το Δημόσιο, καταργώντας την ανάγκη απομνημόνευσης και χρήσης πολλών διαφορετικών αριθμών. Αυτό συνεπάγεται βελτιωμένη εξυπηρέτηση, ταχύτερες διαδικασίες και σημαντική μείωση της γραφειοκρατίας. Ένα εξίσου σημαντικό πλεονέκτημα είναι η δυνατότητα διόρθωσης λαθών και ασυνεπειών στα προσωπικά στοιχεία που τηρούνται στα κρατικά μητρώα, γεγονός που ταλαιπωρούσε πολλούς πολίτες. Η πρόσβαση σε διαλειτουργικές ψηφιακές υπηρεσίες θα γίνεται πλέον απρόσκοπτα, χωρίς προβλήματα που οφείλονταν σε σφάλματα καταχώρισης.

Για το κράτος, ο Π.Α. επιτρέπει για πρώτη φορά τη δημιουργία μιας ενιαίας, επικαιροποιημένης και αξιόπιστης εικόνας του πολίτη στα βασικά μητρώα (Μητρώο Πολιτών, Φορολογικό Μητρώο, Μητρώο ΑΜΚΑ, Μητρώο Δελτίων Ταυτότητας και Εθνικό Μητρώο Επικοινωνίας) και σταδιακά σε όλα τα μητρώα του Δημοσίου. Αυτό οδηγεί σε βελτιωμένα και ορθότερα δεδομένα, χωρίς πολλαπλές εγγραφές (π.χ. πολλαπλά ΑΜΚΑ). Η βελτιωμένη ποιότητα των δεδομένων επιτρέπει τον αποτελεσματικότερο σχεδιασμό πολιτικών και την πλήρη διαλειτουργικότητα μεταξύ των πληροφοριακών συστημάτων του Δημοσίου.
Η δημόσια διοίκηση θεωρητικά γίνεται πιο αποτελεσματική, εξοικονομώντας πόρους και ανθρώπινο δυναμικό που μπορεί να αξιοποιηθεί σε πιο παραγωγικές εργασίες, όπως χαρακτηριστικά αναφέρθηκε. Όπως δήλωσε ο Υπουργός Ψηφιακής Διακυβέρνησης, Δημήτρης Παπαστεργίου, στη σημερινή συνέντευξη τύπου: «Ο Π.Α. είναι μια κομβική καινοτομία που έρχεται να βάλει τάξη στα δημόσια μητρώα… Πλέον όλοι αποκτούμε έναν ενιαίο αριθμό ταυτοποίησης αντί των τεσσάρων που είχαμε μέχρι σήμερα».

Ασφάλεια προσωπικών δεδομένων και αντιμετώπιση ανησυχιών

Ένα κρίσιμο ζήτημα που ανέκαθεν συνόδευε τέτοιες μεταρρυθμίσεις είναι η ασφάλεια των προσωπικών δεδομένων και οι ανησυχίες των πολιτών περί «φακελώματος» των πολιτών. Οι αρμόδιοι φορείς διαβεβαιώνουν ότι ο Προσωπικός Αριθμός όχι μόνο δεν συνιστά απειλή, αλλά αντίθετα ενισχύει την προστασία της ιδιωτικότητας.

Καταρχάς, ο Π.Α. δεν είναι αριθμός πρόσβασης σε κάποιο μητρώο, αλλά ένας αριθμός ταυτοποίησης και ως τέτοιος είναι απολύτως ασφαλής. Η προστασία των προσωπικών δεδομένων διασφαλίζεται μέσω της αυστηρής συμμόρφωσης με τους κανόνες που θέτει η Αρχή Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα (ΑΠΔΠΧ). Η διασφάλιση επιτυγχάνεται με συγκεκριμένους τρόπους:

Ο έλεγχος και η επαλήθευση της ταυτότητας πραγματοποιούνται σε ένα σημείο με αυξημένα μέτρα ασφαλείας.Η ταυτοποίηση γίνεται βάσει ενός μοναδικού αριθμού και όχι βάσει ενός συνόλου προσωπικών στοιχείων (ονοματεπώνυμο, πατρώνυμο κ.λπ.), μειώνοντας τα σφάλματα.Το φυσικό πρόσωπο εκθέτει τα ελάχιστα δυνατά στοιχεία για την ταυτοποίησή του.Μειώνεται το διοικητικό βάρος από χειροκίνητες και αποσπασματικές επικαιροποιήσεις, περιορίζοντας την πιθανότητα σφαλμάτων.Εφαρμόζονται μηχανισμοί προστασίας δεδομένων ήδη από τον σχεδιασμό (by design) και εξ ορισμού (by default).

Σχετικά με τους ισχυρισμούς περί «φακελώματος», η απάντηση είναι ότι συμβαίνει ακριβώς το αντίθετο. Ο Π.Α. αποτελεί λύση στις χρόνιες παθογένειες των πολλαπλών, αποσπασμένων μητρώων, όπου τα στοιχεία των πολιτών τηρούνταν αποσπασματικά. Όπως τονίζεται, ο Π.Α. «είναι η απελευθέρωση του πολίτη από τη χρόνια ταλαιπωρία με απόλυτη θωράκιση των προσωπικών του δεδομένων». Το κράτος στοχεύει να λειτουργεί ενιαία, με αυστηρούς κανόνες προστασίας δεδομένων, αντί για διαχωρισμένους οργανισμούς-σιλό που συχνά ζητούσαν τα ίδια στοιχεία επανειλημμένα. Πλέον, με τον Π.Α., διασφαλίζεται ότι στα τέσσερα βασικά μητρώα και στο Εθνικό Μητρώο Επικοινωνίας, οι πολίτες έχουν κοινά, επιβεβαιωμένα και ορθά στοιχεία και ήδη με την έκδοση του Π.Α. θα καταργηθεί η εντελώς παρωχημένη και “τρύπια”, από πλευράς εξασφάλισης προσωπικών δεδομένων, φωτοτυπία ταυτότητας αρχικά στον Δημόσιο τομέα και ακολούθως και στον ιδιωτικό.

Η διαδικασία έκδοσης και διόρθωσης στοιχείων μέσω του myinfo.gov.gr

Η πλατφόρμα myinfo.gov.gr είναι το βασικό εργαλείο για την έκδοση του Προσωπικού Αριθμού. Οι πολίτες, αφού εισέλθουν με τους κωδικούς Taxisnet και το OTP, αποκτούν μια ολοκληρωμένη εικόνα των στοιχείων τους όπως αυτά αντλούνται από πέντε βασικά μητρώα: το Μητρώο Πολιτών του Υπουργείου Εσωτερικών, το Φορολογικό Μητρώο της ΑΑΔΕ, το Ενιαίο Μητρώο ΑΜΚΑ της ΗΔΙΚΑ Α.Ε., το Μητρώο Δελτίων Ταυτότητας της ΕΛ.ΑΣ. και το Εθνικό Μητρώο Επικοινωνίας (ΕΜΕπ).

Στη συνέχεια, ο πολίτης καλείται να επιβεβαιώσει τα στοιχεία του (ονοματεπώνυμο, ημερομηνία γέννησης, Δήμο εγγραφής, ΑΜΚΑ, ΑΔΤ, ΑΦΜ, στοιχεία επικοινωνίας). Εάν κάποιο στοιχείο είναι λανθασμένο, μπορεί να υποβάλει αίτηση διόρθωσης απευθείας μέσω της πλατφόρμας για τα περισσότερα από αυτά. Ωστόσο, εάν τα στοιχεία που υποδεικνύει δεν ταυτίζονται με αυτά στο Μητρώο Πολιτών (όνομα, επώνυμο, όνομα πατέρα/μητέρας, ημερομηνία γέννησης) και ο πολίτης θεωρεί ότι δεν έχουν καταγραφεί ορθά, θα πρέπει να απευθυνθεί στο Δημοτολόγιο του Δήμου όπου είναι εγγεγραμμένος για την απαιτούμενη διόρθωση. Τα στοιχεία επικοινωνίας (κινητό, email, διεύθυνση) μπορούν να μεταβληθούν μόνο μέσω του ΕΜΕπ (emep.gov.gr). Με την υποβολή της υπεύθυνης δήλωσης των στοιχείων, τα μητρώα ενημερώνονται αυτόματα.

Ειδικές προβλέψεις υπάρχουν για την έκδοση Π.Α. σε ανήλικα τέκνα (από τον γονέα/κηδεμόνα, εφόσον διαθέτουν ΑΦΜ), για πολίτες χωρίς κωδικούς Taxisnet ή ψηφιακές δεξιότητες (μέσω ΚΕΠ από 23 Ιουνίου 2025 ή Προξενικών Αρχών για κατοίκους εξωτερικού), και για άτομα υπό δικαστική συμπαράσταση (με φυσική παρουσία σε ΚΕΠ ή Προξενική Αρχή). Οι πολίτες τρίτων χωρών, εφόσον έχουν ΑΦΜ, μπορούν να εκδώσουν Π.Α., αλλά η δυνατότητα διόρθωσης στοιχείων στα μητρώα για όσους δεν είναι εγγεγραμμένοι στο Μητρώο Πολιτών θα ενσωματωθεί σε μελλοντική έκδοση της εφαρμογής.

Ένα βήμα προς ένα πιο λειτουργικό κράτος

Η καθιέρωση του Προσωπικού Αριθμού συνιστά μια μεταρρύθμιση με βαθύ αντίκτυπο στον τρόπο που οι πολίτες αλληλεπιδρούν με το κράτος. Όπως ανέφερε ο Διοικητής της ΑΑΔΕ, Γιώργος Πιτσιλής, «Στόχος είναι ο Προσωπικός Αριθμός να μην είναι ένας ακόμα αριθμός, αλλά να γίνει ο μοναδικός αριθμός που θα χρειάζεται ο πολίτης για τις συναλλαγές του με το Δημόσιο». Πέρα από την απλούστευση και την καταπολέμηση της γραφειοκρατίας, ο Π.Α. θέτει τις βάσεις για την παροχή πιο ποιοτικών, εξατομικευμένων και ασφαλών ψηφιακών υπηρεσιών, οικοδομώντας ένα πιο λειτουργικό, δίκαιο και φιλικό κράτος. Η επιτυχία του εγχειρήματος θα κριθεί στην πράξη μια και ακόμα και το ίδιο το δημόσιο θα πρέπει και να εκπαιδευτεί στη χρήση του αλλά και να μπορέσει τεχνολογικά να τον χρησιμοποιήσει και εντάξει στα υπάρχοντα πληροφορικά συστήματα.