Ο Πλάτωνας και ο Τεκμαρτός Φόρος

Κορυφαίο σημείο των Πλατωνικών διαλόγων, είναι κατά τη γνώμη μου το χωρίο 449 c από το βιβλίο Γοργίας, όπου στην ερώτηση του Σοφιστή Πώλου «Δηλαδή εσύ θα ήθελες πιο πολύ να αδικείσαι, παρά να αδικείς;» ο Σωκράτης απαντά:

«Προσωπικά δεν θα ήθελα ούτε το ένα ούτε το άλλο. Αν όμως ήταν αναπόφευκτο ν’ αδικώ ή ν’ αδικούμαι, θα προτιμούσα να αδικηθώ, παρά να αδικήσω».

Η θεμελιώδης αυτή σκέψη της Πλατωνικής φιλοσοφίας, βρίσκεται στον πυρήνα του μέτρου της τεκμαρτής φορολόγησης των ατομικών επιχειρήσεων.

Το ελληνικό κράτος συμφωνεί με τον σοφιστή Πώλο, ότι το να αδικείς δείχνει πυγμή

και σε προστατεύει από το να αδικείσαι. Προτιμά λοιπόν να αδικήσει κατάφορα νομοταγείς επιχειρηματίες που έχουν βρεθεί σε δεινή οικονομική θέση, προκειμένου να αντιμετωπίσει τους φοροφυγάδες επιχειρηματίες που κρύβουν τα κέρδη τους και δεν πληρώνουν καθόλου φόρο.

Ο Σωκράτης πρεσβεύει ότι όταν αδικείς, εσύ ο ίδιος στερείσαι την αρετή της δικαιοσύνης. Όταν όμως αδικείσαι, μπορείς να εξακολουθείς να είσαι δίκαιος, άρα και ωφέλιμος. 

Δεν μπορούμε να ξεπερνάμε την πιθανή αδικία που υφίστανται πολίτες από νόμους με τόση ευκολία. Για να το κάνουμε αυτό και να ησυχάζουμε την συνείδησή μας, θεωρούμε ότι οι δίκαιοι δεν υπάρχουν. Αυτό απάντησε και ο κ. Στουρνάρας σε μια ερώτηση σχετικά με την τεκμαρτή φορολόγηση: «μα είναι δυνατόν να μην μπορούν να πληρώσουν 1.500 ευρώ φόρο;». Ναι, επιχειρηματίες που έχουν ζημιές, δεν μπορούν και δεν πρέπει να πληρώνουν 1.500 ευρώ φόρο για ανύπαρκτα κέρδη. 

Όταν οι νόμοι φτιάχνονται με αποκλειστικό γνώμονα να παγιδεύσουν τους παραβατικούς, υπάρχει μεγάλος κίνδυνος να παγιδεύσουν και τους νομοταγείς. Συχνά δεν μπορεί να γίνει διάκριση ενός τυπικού, άδολου σφάλματος με την σκόπιμη αποφυγή φόρου κι έτσι τιμωρείται πολύ σκληρά ακόμα και η εθελοντική διόρθωσή του. Οι φορολογικές διατάξεις, πρέπει να προσανατολίζονται και στο πώς θα διευκολύνουν τη ζωή των συνεπών, αυτών που θέλουν να ζουν σύμφωνα με τους νόμους και τους κανόνες. Με τον τρόπο αυτό, η φορολογική διοίκηση γίνεται φίλος της υγιούς επιχειρηματικότητας και ο παραβατικός – φοροφυγάς, κοινός εχθρός τους.

Όταν για χάρη ευκολίας, το κράτος βάζει στο ίδιο καζάνι συνεπείς και παραβατικούς, αδιαφορώντας για την αδικία που κάνει, συμβαίνει κάτι πολύ άσχημο: συνεπείς και παραβατικοί έχουν και οι δύο για εχθρό τους το κράτος. Αυτό δυσχεραίνει την καλλιέργεια φορολογικής συνείδησης, που θα έπρεπε να είναι ο βασικός στόχος κάθε φορολογικής αρχής, καθώς αυτή βελτιστοποιεί τα δημόσια έσοδα, χωρίς να βάζει τεχνικά εμπόδια στην επιχειρηματικότητα.