Η εβδομάδα τετραήμερης εργασίας και ο ελέφαντας στο δωμάτιο

Γίνεται αυτό τον καιρό μεγάλη συζήτηση και πειραματισμοί για την εφαρμογή μοντέλου τετραήμερης εργασίας όπου οι εργαζόμενοι θα απασχολούνται για 40 ώρες αλλά μόνο 4 αντί για 5 μέρες την εβδομάδα με αρκετά θετικά αποτελέσματα κυρίως από την Αγγλία (Μεγάλη – πλέον – Βρετανία;) όπου αναφέρεται σχετικά ευρείας κλίμακας πιλοτική εφαρμογή με θετικά καταρχήν αποτελέσματα κυρίως σε ότι αφορά την ικανοποίηση των εργαζομένων και τη μείωση του εργασιακού άγχους. Και στην Ελλάδα η πιλοτική εφαρμογή το προηγούμενο καλοκαίρι

(2022) σε πολύ μικρότερη κλίμακα βέβαια, αναφέρεται ως επιτυχημένη χωρίς να είναι στατιστικά σημαντικά τα συμπεράσματα από αυτές τις δοκιμές.

Σύμφωνα πάντως με τον ΣΕΒ είναι ένα θέμα που θα πρέπει να εξεταστεί αλλά μεσοπρόθεσμα αφού προηγείται η θεμελίωση του ελαστικού ωραρίου και της υβριδικής εργασίας.

Σε κάθε περίπτωση, το βασικό ερώτημα που γεννάται είναι αν στις αρχές του 21ου αιώνα και με την πολυπλοκότητα και ταχεία μεταβλητότητα που χαρακτηρίζει το αντικείμενο των περισσότερων εργασιών, ο καθορισμός των ημερών εργασίας μέσα σε μια εβδομάδα είναι το σωστό ζήτημα προς αντιμετώπιση ή αν αυτό το ζήτημα αντανακλά μια λογική που ταίριαζε πιο πολύ στα τέλη του 19ου και τις αρχές του 20ου αιώνα όπου τα κυρίαρχα μοντέλα οργάνωσης της εργασίας τα χαρακτήριζαν οι αρχές του Taylor και του Ford οι οποίες αφορούσαν περισσότερο τυποποιημένες και σαφώς καθορισμένες εργασίες κυρίως βιομηχανικών μοντέλων παραγωγής αξίας.

Στη σημερινή πραγματικότητα όμως, ο «ελέφαντας στο δωμάτιο» δεν είναι το πόσες μέρες θα δουλεύουν οι εργαζόμενοι, αλλά ποιες είναι οι απαιτήσεις εργασίας για διαφορετικές ομάδες εργαζομένων και τι θα συμβεί με εκείνες τις ομάδες που απαιτούν κυρίως τυποποιημένες, επαναλαμβανόμενες και προβλέψιμες εργασίες, ως αποτέλεσμα των επιπτώσεων από τη συνεχώς διευρυνόμενη διείσδυση της τεχνολογίας με τρόπους όπως η ρομποτική αυτοματοποίηση εργασιών (RPA) και η τεχνητή νοημοσύνη δημιουργίας περιεχομένου (generative AI) το πιο δημοφιλές παράδειγμα της οποίας είναι το ChatGPT που τον τελευταίο καιρό έχει γίνει εξαιρετικά δημοφιλές σε ευρύτερο κοινό.

Το θέμα λοιπόν είναι ότι εκείνες οι ομάδες εργαζομένων στις οποίες ταιριάζει περισσότερο το μοντέλο της τετραήμερης απασχόλησης λόγω μεγάλης τυποποίησης, επανάληψης και προβλεψιμότητας εργασιών είναι και εκείνες οι ομάδες που επηρεάζονται περισσότερο από τις τεχνολογικές εξελίξεις σε τέτοιο βαθμό που το πιο πιθανό είναι ότι σε κάποια χρόνια από σήμερα αυτές οι θέσεις εργασίας θα έχουν καταργηθεί και υποκατασταθεί από τεχνολογικά μέσα.

Στο πλαίσιο αυτό, μάλλον τις πολιτικές απασχόλησης δεν θα έπρεπε να προβληματίζει η εφαρμογή της εβδομάδας τετραήμερης εργασίας αλλά το μέλλον των ανθρώπων που η θέση εργασίας τους νομοτελειακά θα καταργηθεί και οι δεξιότητες τους θα είναι πολύ δύσκολο να αξιοποιηθούν αλλού είτε λόγω προσόντων είτε λόγω ηλικίας. ‘Όλοι οι υπόλοιποι εργαζόμενοι των οποίων το αντικείμενο της δουλειάς τους αντανακλά την πολυπλοκότητα της εποχής έτσι και αλλιώς δεν υπόκεινται σε οριοθετημένα ωράρια και ημέρες εργασίας και την ισορροπία μεταξύ επαγγελματικής και προσωπικής ζωής θα πρέπει να την επιδιώξουν με περισσότερο δημιουργικούς και κατά περίπτωση τρόπους.