Έρευνα Kaspersky: 31.000 χρήστες κινητών παγκοσμίως εκτέθηκαν σε stalkerware το 2023

Σύμφωνα με την τελευταία έρευνα της Kaspersky «State of Stalkerware 2023» σχεδόν 31.000 χρήστες κινητών παγκοσμίως εκτέθηκαν σε stalkerware, ένα παράνομο λογισμικό παρακολούθησης που χρησιμοποιείται από κακοποιητές για την παρακολούθηση των θυμάτων τους. Αλλά δεν είναι μόνο το λογισμικό stalkerware που αποτελεί πρόβλημα, καθώς το 40% των ατόμων που συμμετείχαν στην έρευνα παγκοσμίως δήλωσαν ότι έχουν βιώσει παρακολούθηση ή υποψιάζονται ότι τους παρακολουθούν.

Το stalkerware συνήθως παρουσιάζεται με τη μορφή νόμιμων εφαρμογών

αντικλεπτικής προστασίας ή γονικού ελέγχου σε smartphones, tablets και υπολογιστές, αλλά στην πραγματικότητα είναι πολύ διαφορετικά. Εγκατεστημένα ήδη - συνήθως χωρίς τη συγκατάθεση και την ειδοποίηση του ατόμου που παρακολουθείται - παρέχουν στον δράστη τα μέσα για να αποκτήσει τον έλεγχο της ζωής του θύματος.

Το «State of Stalkerware» είναι μια ετήσια έρευνα της Kaspersky, η οποία έχει ως στόχο την καλύτερη κατανόηση του παγκόσμιου αριθμού των ανθρώπων που πλήττονται από την ψηφιακή παρακολούθηση. Το 2023, τα στατιστικά δεδομένα της Kaspersky αποκαλύπτουν ότι 31.031 μοναδικά άτομα σε όλο τον κόσμο εκτέθηκαν σε stalkerware, μια αύξηση σχεδόν 6% σε ετήσια βάση (5,8%) από τους 29.312 χρήστες που επηρεάστηκαν το 2022. Τα στοιχεία αντιστρέφουν την καθοδική τάση του 2021, επιβεβαιώνοντας ότι το ψηφιακό stalking εξακολουθεί να αποτελεί παγκόσμιο πρόβλημα.

Σύμφωνα με το Kaspersky Security Network, το 2023, η Ρωσία (9.890), η Βραζιλία (4.186) και η Ινδία (2.492) ήταν οι τρεις χώρες των οποίων οι χρήστες επηρεάστηκαν περισσότερο. Το Ιράν βρέθηκε στην πρώτη πεντάδα το προηγούμενο έτος και παραμένει. Σε σύγκριση με το 2021, οι 10 πρώτες πληγείσες χώρες έχουν αλλάξει ελάχιστα. Ενώ η Γερμανία έπεσε από την έβδομη στη 10η θέση, η Σαουδική Αραβία (που κατατασσόταν στην όγδοη θέση το 2022) δεν επηρεάζεται περισσότερο φέτος.

Stalking και βία - offline και online

Το φάσμα της κακοποίησης ποικίλει, με πάνω από το ένα τρίτο (39%) των ερωτηθέντων παγκοσμίως να αναφέρουν εμπειρίες βίας ή κακοποίησης από τον σύντροφό τους ή κάποια πρώην σχέση τους. Από όσους ρωτήθηκαν για την έκθεση, το 23% παγκοσμίως αποκάλυψε ότι έχει αντιμετωπίσει κάποια μορφή διαδικτυακής παρακολούθησης από άτομο με το οποίο ήταν πρόσφατα σε σχέση. Επιπλέον, συνολικά το 40% ανέφερε ότι έχει βιώσει παρακολούθηση ή ότι υποπτεύεται ότι πιθανότατα έχει υποστεί παρακολούθηση.

Από την άλλη πλευρά, το 12% παραδέχτηκε ότι εγκατέστησε ή όρισε συγκεκριμένες ρυθμίσεις στο τηλέφωνο του συντρόφου του, ενώ το 9% παραδέχτηκε ότι πίεσε τον σύντροφό του να εγκαταστήσει εφαρμογές παρακολούθησης. Παρ' όλα αυτά, η ιδέα της παρακολούθησης του συντρόφου εν αγνοία του αποδοκιμάζεται από την πλειονότητα των ατόμων (54%), τονίζοντας το έντονο αρνητικό αίσθημα για αυτή τη συμπεριφορά.

Όσον αφορά στη στάση απέναντι στη συναινετική παρακολούθηση των διαδικτυακών δραστηριοτήτων σε μία σχέση, το 45% των ερωτηθέντων εκφράζει αποδοκιμασία, αναδεικνύοντας τη σημασία των δικαιωμάτων προστασίας της ιδιωτικότητας. Αντίθετα, το 27% υποστηρίζει την πλήρη διαφάνεια στις σχέσεις, θεωρώντας επιτρεπτή τη συναινετική παρακολούθηση, ενώ το 12% τη θεωρεί αποδεκτή μόνο όταν υπάρχει αμοιβαία συμφωνία.

Ο αγώνας κατά του stalkerware χρειάζεται συμμάχους

Στις περισσότερες χώρες σε όλο τον κόσμο, η χρήση λογισμικού stalkerware δεν απαγορεύεται μέχρι σήμερα, αλλά η εγκατάσταση μιας τέτοιας εφαρμογής στο smartphone ενός άλλου ατόμου χωρίς τη συγκατάθεσή του είναι παράνομη και τιμωρείται. Ωστόσο, υπεύθυνος είναι ο δράστης και όχι ο προγραμματιστής της εφαρμογής.

Η μελέτη διερεύνησε τις νόρμες και τις προοπτικές σχετικά με την προστασία της ιδιωτικότητας στο πλαίσιο των στενών σχέσεων με τους συντρόφους. Ένα σημαντικό μέρος των ερωτηθέντων ανέφερε ότι θα μοιραζόταν πρόθυμα κάποιες πληροφορίες, είτε για λόγους ασφαλείας είτε για άλλον σκοπό. Ένα μικρό ποσοστό, 4%, δήλωσε ότι συμφώνησε με απροθυμία στην παρακολούθηση ύστερα από πιέσεις του συντρόφου του - αυτό δεν είναι το ίδιο με τη συναίνεση. Είναι σημαντικό να υπάρξει σαφής διάκριση μεταξύ της συναινετικής κοινοποίησης και της μη συναινετικής παρακολούθησης. Η συναίνεση είναι συμφωνία χωρίς βία ή εξαναγκασμό».

Είναι πολύ σημαντικό να σημειωθεί ότι σπάνια βλέπουμε οποιαδήποτε μορφή τεχνολογικής κακοποίησης να χρησιμοποιείται μεμονωμένα. Παράλληλα με το stalkerware, οι θύτες συχνά κάνουν κατάχρηση άλλων μορφών τεχνολογίας για να εκφοβίσουν και να βλάψουν τα θύματά τους.

Το 2019, η Kaspersky ήταν η πρώτη εταιρεία κυβερνοασφάλειας στον κλάδο που ανέπτυξε μια νέα ειδοποίηση που εφιστά την προσοχή και ενημερώνει με σαφή τρόπο τους χρήστες εάν εντοπιστεί stalkerware στη συσκευή τους. Συνεργάζεται με σχετικούς εμπειρογνώμονες και οργανισμούς στον τομέα της ενδοοικογενειακής βίας, από υπηρεσίες υποστήριξης των θυμάτων και προγράμματα για τους δράστες μέχρι ερευνητικές και κυβερνητικές υπηρεσίες, για να μοιραστεί τη γνώση και να υποστηρίξει τόσο τους επαγγελματίες όσο και τα θύματα.

Το 2019, η Kaspersky συνίδρυσε το Coalition Against Stalkerware, μια διεθνή ομάδα εργασίας κατά του stalkerware και της ενδοοικογενειακής βίας, η οποία συγκεντρώνει ιδιωτικές εταιρείες πληροφορικής, ΜΚΟ, ερευνητικά ιδρύματα και υπηρεσίες επιβολής του νόμου που εργάζονται για την καταπολέμηση της διαδικτυακής παρακολούθησης και τη βοήθεια των θυμάτων διαδικτυακής κακοποίησης.

Εδώ μπορείτε να διαβάσετε την πλήρη έρευνα σχετικά με τις απειλές stalkerware το 2023.