Διεθνής Διάσκεψη για τους Ωκεανούς: Ώρα για τολμηρές δεσμεύσεις και δράση

Η Διεθνής Διάσκεψη για τους Ωκεανούς, που θα γίνει στην Αθήνα από 16- 17 Απριλίου, θα έχει έξι σταθερές θεματικές που αφορούν στην Κλιματική Αλλαγή, στην Ασφάλεια στη Ναυτιλία, στην Αειφόρο Αλιεί, στην Θαλάσσια Ρύπανση, στις Θαλάσσιες προστατευόμενες περιοχές και στην Βιώσιμη Γαλάζια Οικονομία. 

Στόχος της Ελλάδας με την Διάσκεψη είναι να γίνει «οικονομικό και παραγωγικό πρότυπο της «μπλε οικονομίας» σε παγκόσμιο επίπεδο, μέσα από το τρίπτυχο: οικονομική ανάπτυξη, κοινωνική συνοχή, βιωσιμότητα», τόνισε ο υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, Λευτέρης Αυγενάκης, κατά τη διάρκεια συνέντευξης τύπου εν όψει της 9ης Διεθνούς Διάσκεψης «Our Ocean Conference 2024», ανακοινώνοντας επτά δράσεις του ΥΠΑΑΤ, προς την κατεύθυνση αυτή.

Μετά την κοινή συνέντευξη που πραγματοποιήθηκε στο Υπουργείο Εξωτερικών με τους υπουργούς εξωτερικών, Γιώργος Γεραπετρίτης,  Περιβάλλοντος και Ενέργειας,  Θεόδωρος Σκυλακάκης και Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, Λευτέρη Αυγενάκη για την 9η Διεθνής Διάσκεψη για τους Ωκεανούς (9th Our Ocean Conference) που θα γίνει στην χώρα μας 15-17 Απριλίου 2024   εννέα (9) Περιβαλλοντικές οργανώσεις εξέδωσαν κοινή ανακοίνωση:

Σε μια περίοδο κρίσης για τα θαλάσσια οικοσυστήματα της Μεσογείου, οι συνυπογράφουσες περιβαλλοντικές οργανώσεις τονίζουν την ανάγκη ανάληψης ξεκάθαρων και τολμηρών δεσμεύσεων, όπως επιβάλλει η επιστήμη. Η 9η Διεθνής Διάσκεψη για τους Ωκεανούς (9th Our Ocean Conference), που διοργανώνει η χώρα μας στην Αθήνα στις 15-17 Απριλίου 2024, και οι δεσμεύσεις που εξαγγέλθηκε ότι θα ανακοινωθούν ενόψει αυτής της παγκόσμιας διοργάνωσης, είναι μια σημαντική ευκαιρία για να αποδείξει έμπρακτα η Ελλάδα ότι αντιμετωπίζει σοβαρά τα κρίσιμα ζητήματα προστασίας του θαλάσσιου περιβάλλοντος.

Θυμίζουμε ότι στο διεθνές συνέδριο της IUCN (International Union for the Conservation of Nature) τον Σεπτέμβριο 2021 στη Μασσαλία, ο Έλληνας πρωθυπουργός ανακοίνωσε ορισμένες δεσμεύσεις για την προστασία του θαλάσσιου περιβάλλοντος οι οποίες δυστυχώς παραμένουν μέχρι σήμερα ανεκπλήρωτες.

Η σημερινή ανακοίνωση για τη δημιουργία δύο εθνικών θαλάσσιων πάρκων σε Ιόνιο και Αιγαίο αποτελεί μια καταρχάς σημαντική πρωτοβουλία, δεδομένης της εξαιρετικής οικολογικής αξίας αυτών των περιοχών. Για να ανταποκριθεί ωστόσο, η δέσμευση αυτή στην ανάγκη προστασίας της θαλάσσιας βιοποικιλότητας, απαιτείται αποσαφήνιση και εξειδίκευση κρίσιμων σημείων, όπως τα όρια των περιοχών, το θεσμικό καθεστώς τους και οι επιτρεπόμενες χρήσεις.

Το πλέον καυτό θέμα, στην περίπτωση του Ιονίου, αφορά στις συμβάσεις παραχώρησης για έρευνα και εκμετάλλευση υδρογονανθράκων που έχουν συναφθεί στην περιοχή. Η απαγόρευση των άκρως επιβαρυντικών αυτών δραστηριοτήτων θα είναι μια αναγκαία και ενδεδειγμένη, -τόσο με περιβαλλοντικούς, όσο και με καθαρά οικονομικούς όρους- πολιτική πρωτοβουλία. Δεν νοείται άλλωστε, θαλάσσια προστατευόμενη περιοχή με εξορύξεις υδρογονανθράκων. Εξίσου κρίσιμο ζήτημα είναι η λήψη ειδικών μέτρων για τη ρύθμιση της ναυσιπλοΐας με σκοπό τη μείωση των συγκρούσεων μεταξύ πλοίων και θαλάσσιων θηλαστικών και η απαγόρευση των στρατιωτικών ασκήσεων με σόναρ.

Τέλος, οι οργανώσεις χαιρετίζουν την πρωτοβουλία για την απαγόρευση της αλιείας με συρόμενα εργαλεία βυθού (τράτα βυθού με πόρτες) σε όλες τις θαλάσσιες προστατευόμενες περιοχές έως το 2030. Ωστόσο, η δέσμευση αυτή θα πρέπει να υλοποιηθεί στο πλαίσιο ενός ολοκληρωμένου σχεδιασμού δίκαιης και συμμετοχικής μετάβασης για τον αλιευτικό κλάδο, καθώς και να διασφαλιστεί ότι δεν θα μετατοπιστεί η αλιευτική προσπάθεια με συρόμενα εργαλεία βυθού σε άλλες περιοχές υψηλής οικολογικής αξίας, αλλά και ότι θα ενισχυθούν οι απαραίτητοι ελεγκτικοί μηχανισμοί.

Οι περιβαλλοντικές οργανώσεις καλούμε την ελληνική κυβέρνηση, και προσωπικά τον ίδιο τον Πρωθυπουργό, να δείξει, στη διεθνή διάσκεψη για τους ωκεανούς, την απαιτούμενη φιλοδοξία και αποφασιστικότητα, προτάσσοντας συγκεκριμένα και ουσιαστικά μέτρα, καθώς και – αυτή τη φορά – έναν συνεπή σχεδιασμό για βιώσιμες και ζωντανές θάλασσες.

Την ανακοίνωση συνυπογράφουν οι εξής περιβαλλοντικές οργανώσεις:

Ελληνική Ορνιθολογική ΕταιρείαΙνστιτούτο Κητολογικών Ερευνών ΠέλαγοςBlue Marine FoundationCyclades Preservation FundGreenpeaceiSeaMEDASSETThalassa FoundationWWF ΕλλάςΟι δεσμεύσεις

Αναφορικά με τις δεσμεύσεις (commitments), έχουν ανανεωθεί -προς το παρόν- 570 υφιστάμενες και έχουν υποβληθεί 334 νέες, με το συνολικό προϋπολογισμό αυτών να διαμορφώνεται σε 7,642 δισ. δολάρια (σ.σ. σε αυτό το ποσό δεν συμπεριλαμβάνονται οι δεσμεύσεις από Ελλάδα και ΗΠΑ).

Στο πλαίσιο του 9ου “Our Ocean Conference”, στις 15 Απριλίου αναμένεται να καταπλεύσει στη Μαρίνα Φλοίσβου το αγωνιστικό ιστιοπλοϊκό “Legend” Ericsson 1 για να παραδώσει τη «Σκυτάλη της Φύσης» στους ηγέτες της Παγκόσμιας Συνδιάσκεψης, εκ μέρους της θρυλικής παγκόσμιας αθλητικής διοργάνωσης “The Ocean Race”. Το σκάφος μέσω της πραγματοποίησης της σκυταλοδρομίας “Relay4Nature” στοχεύει στην ευαισθητοποίηση των πολιτών γύρω από τη θαλάσσια προστασία.

Παράλληλα, από τις 15 έως τις 17 Απριλίου, το Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, θα φιλοξενεί το “Our Ocean Film Festival”. Θεατές όλων των ηλικιών θα έχουν την ευκαιρία να παρακολουθήσουν βραβευμένες ελληνικές και εξαιρετικές διεθνείς παραγωγές για τους ωκεανούς και τη θάλασσα και θα μπορούν να συνομιλήσουν με τους δημιουργούς τους, που θα τις προλογίζουν.

Στο πλαίσιο της Διάσκεψης, η ελληνική κυβέρνηση θα ανακοινώσει την άμεση θεσμοθέτηση δύο μεγάλων, εθνικών, θαλάσσιων πάρκων. Πρόκειται για δύο πάρκα, στο Ιόνιο και στο Αιγαίο, τα οποία θα είναι από τα μεγαλύτερα στην Μεσόγειο. Για την επιτήρησή τους θα αξιοποιηθεί υπερσύγχρονο σύστημα παρακολούθησης, με drones, ραντάρ, δορυφόρους και σκάφη, σε πραγματικό χρόνο (real time). Για την υλοποίηση αυτών των πρωτοβουλιών θα διατεθούν πόροι από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας. Επιπρόσθετα, θα ενισχυθεί θεσμικά ο ρόλος του Οργανισμού Φυσικού Περιβάλλοντος και Κλιματικής Αλλαγής (ΟΦΥΠΕΚΑ), ενώ άμεση θα είναι η συνεργασία των αρμοδίων με το Λιμενικό Σώμα. Τελικός σκοπός είναι η επέκταση των Θαλάσσιων Προστατευόμενων Περιοχών, έτσι ώστε να καλύπτουν το 30% της θάλασσάς μας, ενώ έως το 2030 στο 10% των θαλασσών μας δεν θα επιτρέπεται η επαγγελματική αλιεία.

Στη συνέντευξη Τύπου ανακοινώθηκαν, επίσης, τα εξής:

-Στο 9ο Our Ocean Conference θα ανακοινωθούν περισσότερες από 20 δεσμεύσεις (commitments) της Ελλάδας, κάποιες άμεσες και άλλες με ορίζοντα υλοποίησης έως το 2030.

– Προωθείται η σύσταση Διεπαγγελματικής Οργάνωσης για τις Υδατοκαλλιέργειες, αλλά και την Αλιεία και τον Αλιευτικόμ Τουρισμόμ.

– Αναστέλλεται η αλιευτικημ δραστηριομτητα 122 σκαφωμν που φεμρουν το αλιευτικομ εργαλειμο της βιντζομτρατας στο πλαίσιο της προτεραιότητας του ΥΠΑΑΤ για διαρκή προστασία των ιχθυαποθεμάτων.

– Σχεδιάζεται η ύπαρξη αντισταθμιστικών μέτρων για την προστασία των εθνικών θαλάσσιων πάρκων και των περιοχών Natura, απόμ τις 247 εν ενεργεία ανεμότρατες.

– Αξιοποιώντας τους οικονομικούς πόρους από το Ευρωπαϊκομ Ταμειμο Θαμλασσας, Αλιείας και Υδατοκαλλιέργειας, επενδύονται τουλάχιστον 70 εκατ. ευρώ για την ενίσχυση σχετικών δράσεων βιώσιμης αλιείας, κ.ά.

Οι δράσεις που έχει αναλάβει το ΥΠΑΑΤ

Όπως τόνισε ο ΥπΑΑΤ, ο θεσμός του «Our Ocean» αποτελεί βασικό μοχλό ευαισθητοποίησης και διαμόρφωσης των αναγκαίων αντιλήψεων για όλους, ώστε να αντιμετωπισθούν οι σύγχρονες προκλήσεις αποτελεσματικά και να μετατραπούν σε προοπτικές βιώσιμης ανάπτυξης.

Αναφερόμενος στις δράσεις που έχει αναλάβει προς αυτήν την κατεύθυνση το ΥΠΑΑΤ, ο Λευτέρης  Αυγενάκης έκανε αναφορά σε πέντε εξ αυτών:

Ιδρύθηκε πρώτο Ευρωπαϊκού Κέντρου Αναφοράς για την ευζωία των υδρόβιων ζώων στην Κρήτη και συγκεκριμένα στο Ηράκλειο. Στόχος του είναι η ενίσχυση της γνώσης και της καινοτομίας για να αντιμετωπισθούν βασικές προκλήσεις όπως η απώλεια βιοποικιλότητας, η κλιματική κρίση, η θαλάσσια ρύπανση και οι μη βιώσιμες θαλάσσιες μεταφορές.Προωθεί τη σύσταση Διεπαγγελματικής Οργάνωσης για τις Υδατοκαλλιέργειες αλλά και την Αλιεία και τον Αλιευτικό Τουρισμό. Εκτίμηση του υπουργού Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων σε αυτούς τους δυο τομείς υπάρχουν σημαντικές προοπτικές ανάπτυξης για τη χώρα μας. Στις Διεπαγγελματικές μελετάται να συμπεριληφθούν οι απασχολούμενοι στην ιχθυόσκαλα, στις εξαγωγές και στη μεταποίηση καθώς και στα Εμπορικά και Βιομηχανικά Επιμελητήρια.Προωθείται η αξιοποίηση των εναλλακτικών μορφών ενέργειας για την αντιμετώπιση της ενεργειακής κρίσης, μέσω της εγκατάστασης εξωχώριων ανεμογεννητριών.Ανακοίνωσε την αναστολή της αλιευτικής δραστηριότητας 122 σκαφών που φέρουν το αλιευτικό εργαλείο της βιτζότρατας στο πλαίσιο της προτεραιότητα του ΥΠΑΑΤ για διαρκή προστασία των ιχθυοαποθεμάτων.Σχεδιάζεται η ύπαρξη αντισταθμιστικών μέτρων για την προστασία των εθνικών θαλάσσιων πάρκων και των περιοχών Natura, από τις 247 εν ενεργεία ανεμότρατες. «Από το 2026 και μετά η δραστηριότητά τους θα αναστέλλεται σταδιακά στις προστατευόμενες περιοχές αρχίζοντας από τα εθνικά θαλάσσια πάρκα  – τα δύο νέα και το υφιστάμενο της Αλοννήσου – και από το 2030 και στις υπόλοιπες περιοχές Natura, παρέχοντας μέτρα αποζημίωσης και στήριξης των συγκεκριμένων αλιέων για μια μεταβατική περίοδο» είπε.Αξιοποιώντας τους οικονομικούς πόρους από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Θάλασσας, Αλιείας και Υδατοκαλλιέργειας, επενδύονται τουλάχιστον 70 εκατ. ευρώ για την ενίσχυση δράσεων που ενθαρρύνουν την ανάπτυξη και παραγωγή νέων προϊόντων και δραστηριοτήτων.Ενίσχυση της αγροτικής διπλωματίας με στόχο τη λήψη κοινών δράσεων για την προστασία των θαλασσών, μιας και η κλιματική κρίση δεν έχει σύνορα.

Στόχος όλων αυτών των ενεργειών όπως είπε, ο ΥπΑΑΤ,  είναι η «Βιώσιμη Αλιεία» να αποτελέσει κόμβο προοπτικών και πλατφόρμα ανάπτυξης, εφαλτήριο για μία συλλογική και πολύπλευρη προσπάθεια, ώστε με μεθοδικότητα, σχέδιο και οργάνωση, με σεβασμό στο περιβάλλον και στη βιοποικιλότητα, να απογειώσουμε τις ευκαιρίες για βιώσιμη προκοπή και ευημερία για τους ανθρώπους της θάλασσας.

Απαντώντας σε ερωτήσεις δημοσιογράφων ο ΥπΑΑΤ τόνισε ότι οι κινητοποιήσεις των αγροτών δεν έγιναν επειδή διαφωνούσαν με δράσεις για την προστασία του περιβάλλοντος αλλά για την γραφειοκρατία της νέας ΚΑΠ που είχε σχέση με την προστασία του περιβάλλοντος. Άλλωστε, τόνισε, γνωρίζουν καλά ότι γεωργία και αλιεία δεν νοούνται χωρίς την προστασία του περιβάλλοντος. Επισήμανε ακόμη ότι έχει αποδειχθεί ότι η περιβαλλοντική κρίση δεν έχει σύνορα καθώς και ότι όλα αυτά είναι ζητήματα που πρέπει να συζητηθούν στο συνέδριο.

Ο ΥπΑΑΤ σημείωσε ότι η Ελλάδα επενδύει στην αγροτική διπλωματία και αναφέρθηκε στις πρωτοβουλίες που έχει αναλάβει για την προώθηση κοινών θέσεων μεταξύ των χωρών του ΕΛΚ αλλά και της ομάδας EUMED-9 όχι μόνο για τις αλλαγές που πρέπει να γίνουν στην ΚΑΠ αλλά και για την αντιμετώπιση των συνεπειών της κλιματικής κρίσης. Ανακοίνωσε δε ότι η ομάδα των EUMED-9 προγραμματίζει τη διοργάνωση Συνεδρίου με όλες τις χώρες της Μεσογείου ενώ χαρακτήρισε ιδιαίτερα σημαντικό προς την ίδια κατεύθυνση και το συνέδριο που προγραμματίζει ο FAO εντός του Δεκεμβρίου στη χώρα μας.