Οι απαντήσεις που ψάχνεις κρύβονται εκεί που δεν το περιμένεις

Σε μία κοινωνία που αναρωτιέται και ψάχνει να βρει ποιο είναι το πραγματικό νόημα της ζωής και σε έναν κόσμο που επιδιώκει μέρα με τη μέρα να γίνεται καλύτερος και να βελτιώνεται, τα ερεθίσματα είναι πολλά και οι ερωτήσεις που γεννώνται επίσης. Οι απαντήσεις που ψάχνουμε, ακόμα και στα πιο περίπλοκα ζητήματα, τις περισσότερες φορές είναι μπροστά μας.

Γράφουν οι Κατερίνα Ταλιαδούρου & Αφροδίτη Πρέβεζα

Από μικρά παιδιά μαθαίναμε «Make love, not war», οι πόλεμοι, όμως, βρίσκονται στη ζωή και στην καθημερινότητά μας από τα αρχαία χρόνια. Το

μεγάλο σοκ το πάθαμε στο άκουσμα της εισβολής της Ρωσίας στην Ουκρανία. Τότε, συνειδητοποιήσαμε πόσο κοντά είναι η καταστροφή. Πώς σε λίγα δευτερόλεπτα μπορεί να διαλυθεί ολόκληρη η ζωή μας. Πόσο εύκολα μπορεί να σβήσει το χαμόγελο από τα αγαπημένα μας πρόσωπα.

Περί Πολέμου

Με τον πόλεμο της Ουκρανίας να συνεχίζεται για μήνες και τις απειλές της Τουρκίας να κάνουν έντονη την παρουσία τους, είμαι σίγουρη πως σου γεννώνται ερωτήματα όπως: «Γιατί τα έθνη οδηγούνται σε πόλεμο; Για ποιες αξίες είναι πρόθυμοι να πεθάνουν οι πολίτες; Τι δικαιολογεί την εισβολή σε μία ξένη χώρα;». Προσπαθείς να κατανοήσεις το κόσμο και πώς αυτός λειτουργεί. Συνειδητοποιείς, τελικά, ότι τα περίπλοκα ζητήματα της διπλωματίας, του πολέμου και της εξωτερικής πολιτικής για τα οποία συζητούσαν οι κλασικοί Αθηναίοι, δεν απέχουν και πολύ από την σύγχρονη πραγματικότητα. Ήταν και θα είναι για πάντα βασικό θέμα συζήτησης.

Όπως μου αρέσει να λέω, κάθε γενιά έχει τον δικό της Θουκυδίδη που καλείται να διευκρινίσει τις σύγχρονες υποθέσεις, είτε είναι ο Ψυχρός Πόλεμος, ο Πόλεμος κατά της Τρομοκρατίας, είτε ο γεωπολιτικός ανταγωνισμός μεταξύ των εθνών.

Οι συζητήσεις σχετικά με τη συνάφεια των διεθνών συμμαχιών, το κόστος και τα οφέλη του ξένου παρεμβατισμού, η ανακατανομή της γεωπολιτικής ισχύος, καθώς και η αλλαγή στον τρόπο με τον οποίο οι πολιτικοί ηγέτες σκέφτονται και μιλούν για αυτά τα θέματα, αξίζουν να τους αφιερώσεις χρόνο και να βρεις πώς μπορείς να διευρύνεις τους ορίζοντές σου, ώστε να μάθεις να σκέφτεσαι πιο στρατηγικά, απαντώντας σε απλά, καθημερινά ζητήματα.

Σχεδόν 2.500 χρόνια μετά, ο Θουκυδίδης παραμένει επίκαιρος και σε βοηθά να το επιτύχεις. Φοιτητές, στοχαστές, πολιτικοί και στρατιωτικοί ηγέτες διαβάζουν τον Αρχαίο Έλληνα Φιλόσοφο, αναζητώντας έμπνευση μέσα από τη διορατικότητά του σε θέματα στρατιωτικών συγκρούσεων, διπλωματίας και αντιδράσεων ανθρώπων και χωρών σε περιόδους κρίσης. Απ’ ό,τι φαίνεται η λύση ή τουλάχιστον η κατανόηση των σύγχρονων προβληματισμών και της εξωτερικής πολιτικής βρίσκεται χιλιάδες χρόνια πίσω, στο βιβλίο «Περί πολέμου».

Τι μπορούμε πραγματικά να μάθουμε από έναν συγγραφέα που έζησε πάνω από δύο χιλιετίες πριν, για τις σχέσεις εξουσίας σήμερα; Η απάντηση είναι αρκετά. Και πού θα σου χρησιμεύσουν αυτά; Ας το ανακαλύψουμε μαζί!

Το συναρπαστικό όραμα του Θουκυδίδη για τον Πελοποννησιακό Πόλεμο, με τα αίτια, τους μαχητές και τις συμμαχίες του, καθιστούν εύκολη την εύρεση παραλληλιών στην σύγχρονη ιστορία. Η σαφήνειά του, δηλαδή, σχετικά με τις σχέσεις εξουσίας και την ανθρώπινη συμπεριφορά σε περιόδους σύγκρουσης, σου δίνει τα εργαλεία που χρειάζεσαι για να δεις το μεγαλύτερο μοτίβο, το οποίο μπορεί να ταυτιστεί με γεγονότα της εποχής μας.

Φοβάμαι τα δικά μας σφάλματα περισσότερο από τα σχέδια των εχθρών

Θουκυδίδης

Ο ίδιος ο Θουκυδίδης προέβλεψε, άλλωστε, τη χρησιμότητα του έργου του. Συγκεκριμένα, υποστηρίζει ότι έγραψε αυτό το βιβλίο όχι για να διδάξει τους Αρχαίους Έλληνες, αλλά για να έχει διάρκεια μέσα στον χρόνο. Για να μπορούμε να κατανοήσουμε το παρελθόν, να εξηγήσουμε το παρόν και να προβλέψουμε το μέλλον, γιατί είμαστε άνθρωποι και είναι δεδομένο ότι παρόμοια περιστατικά θα προκύψουν.

Διαχρονικές συμβουλές για την ηγεσία

Πέρα από την «ιστορική ενσυνειδητότητα», όμως, που μας διδάσκει, υπάρχει κάτι βαθύτερο. Το πραγματικό νόημα στη ζωή είναι να παραμένουμε ρεαλιστές ό,τι κι αν μας συμβαίνει, ακόμα και στις πιο άσχημες και επικίνδυνες μέρες μας. Γιατί αυτό είναι που έχει πραγματική σημασία για έναν ικανό ηγέτη, σύμφωνα με τον Θουκυδίδη. Να αναγνωρίζει την κατάσταση, να την αποδέχεται ως έχει και να παρακινεί τον λαό του για το καλύτερο.

Το θέμα της ηγεσίας αποτελεί κυρίαρχο ζήτημα, όμως, κι ενός άλλου μεγάλου Έλληνα φιλοσόφου, του Πλούταρχου. Ο αρχαίος βιογράφος είχε ερευνήσει εις βάθος τις ηγετικές ιδιότητες των επιφανών Ελλήνων και Ρωμαίων, συμπεριλαμβανομένων προσωπικοτήτων όπως ο Περικλής, ο Μέγας Αλέξανδρος, ο Ιούλιος Καίσαρας και ο Μάρκος Αντώνιος.

Στο έργο του, εξηγεί τα χαρακτηριστικά των επιτυχημένων ηγετών, τα οποία κυμαίνονται από το να καθοδηγούνται από τη λογική και να ασκούν αυτοκυριαρχία έως το να είναι απαλλαγμένοι από τον φθόνο και την αγάπη για την εξουσία. Τα μαθήματα ηγεσίας του Πλούταρχου μπορούν να φανούν χρήσιμα σήμερα σε οποιονδήποτε ηγέτη, απ’ τους αρχηγούς ολόκληρων κρατών, μέχρι τους leaders στα εργασιακά περιβάλλοντα.

Βιβλία αρχαίας σοφίας με διαχρονικά μαθήματα

Σύμφωνα με τον ίδιο, οι άνθρωποι πρέπει να επιδιώκουν θέσεις ηγεσίας μόνο εάν υποκινούνται από «κρίση και λογική» κι όχι «εμπνεόμενοι βιαστικά από τη μάταιη επιδίωξη της δόξας, την αίσθηση του ανταγωνισμού ή την έλλειψη ενδιαφέροντος σ’ άλλες δραστηριότητες». Η σοφή συμβουλή του είναι πιο επίκαιρη όσο ποτέ.

Σε τρία κορυφαία έργα του αναλύει την έννοια της ηγεσίας και δίνει διαχρονικές συμβουλές.

«Προς ηγεμόνα απαίδευτον»: Ο Πλούταρχος εξηγεί πώς η ηθική φιλοσοφία μπορεί να μας κάνει καλύτερους ηγέτες. Πάνω απ’ όλα, ένας ηγέτης πρέπει να στηρίζει τις πράξεις του στη λογική. Χωρίς αυτήν ως σταθερή βάση, δεν υπάρχει ελπίδα να μπορέσει να ελέγξε κάποιος τα συναισθήματα και τις παρορμήσεις του. Αν και η έλλειψη λογικής θα ήταν κακό για οποιονδήποτε, είναι ιδιαίτερα επιβλαβής σε άτομα που βρίσκονται σε θέση ηγεσίας και των οποίων οι πράξεις έχουν αντίκτυπο σε ολόκληρη την κοινότητα. «Πολιτικά παραγγέλματα»: Ο Πλούταρχος εκθέτει τις οδηγίες του για την τοπική πολιτική προς όφελος του επίδοξου πολιτικού. Αφού έχει ορίσει τη λογική ως το μόνο κατάλληλο κίνητρο για μια πολιτική καριέρα, εξετάζει πώς πρέπει να προετοιμαστεί κανείς για μια ζωή στην πολιτική. Τα θέματα που πραγματεύεται είναι ποικίλα: Από τη δύναμη του λόγου και τη γνώση της θέσης και των δυνατοτήτων έως τις πολιτικές αντιπαλότητες. Η δημόσια εικόνα και η γνώση του κοινού που αναφέρει είναι τόσο σημαντικά ζητήματα για τους ηγέτες του σήμερα όσο και για τους αρχαίους ομολόγους τους. Αν και οι οδηγίες του Πλούταρχου απευθύνονται σε πολιτικούς ηγέτες, οι συμβουλές του αγγίζουν συχνά θέματα που σχετίζονται με την ηγεσία ευρύτερα. Οι οδηγίες του για το πώς να αποτρέψεις ή να μετριάσεις τον φθόνο που προκύπτει από την προσωπική επιτυχία, για παράδειγμα, μπορούν να εφαρμοστούν σε κάθε τομέα που χαρακτηρίζεται από ισχυρό ανταγωνισμό.«Ει πρεσβυτέρω πολιτευτέον»: Ένα έργο που απευθύνεται περισσότερο σε παλαιότερους, πιο έμπειρους πολιτικούς. Αυτή η διαφορά στην προοπτική επιτρέπει στον Πλούταρχο να ρίξει φως σε πολλά από τα θέματα που έχουν ήδη εξεταστεί και συγκεκριμένα, αρχικά στοχεύει να απαντήσει στο ερώτημα εάν οι ηλικιωμένοι πρέπει να ασχολούνται ακόμη με την πολιτική. Σύμφωνα με τον Πλούταρχο, οι ηλικιωμένοι έχουν πολλά να προσφέρουν, όχι μόνο λόγω της πολυετής εμπειρίας τους, αλλά και επειδή είναι λιγότερο επιρρεπείς απ’ τους νεότερους να ενδώσουν στα πάθη τους. Όπως υποστηρίζει, οι ηλικιωμένοι είναι πιο λογικοί στις κρίσεις τους και λιγότερο παραδομένοι στην παρορμητικότητα. Έχοντας απαντήσει σ’ αυτό το ερώτημα, προχωράει στο να εξετάσει πώς οι ηλικιωμένοι μπορούν να φανούν χρήσιμοι.

Η πρωταρχική λειτουργία των μεγαλύτερων πολιτικών ήταν να διδάσκουν τους νεότερους με λόγια και με πράξεις, μεταδίδοντας τη σοφία και την εμπειρία τους στην επόμενη γενιά ηγετών

Πλούταρχος

Αν επιθυμείς να μάθεις πώς μεγάλες στρατιωτικές δυνάμεις αποτυγχάνουν, δημοκρατίες καταρρέρουν και αυτοκρατορίες φτάνουν στο τέλος τους, αλλά και πώς χτίζονται οι μεγάλοι ηγέτες, αξίζει να επενδύσεις στον χρόνο σου στα έργα του Θουκυδίδη και του Πλούταρχου, τα οποία αποτελούν βασικά αλλά και επίκαιρα αναγνώσματα που θα σου φανούν χρήσιμα σε κάθε τομέα της ζωής σου.

Τα βιβλία «Περί Πολέμου- Σκέψεις και συμπεράσματα του μεγαλύτερου ιστορικού της αρχαιότητας»  και «Μαθήματα ηγεσίας – Ένας διαχρονικός οδηγός για να ηγείσαι με σοφία» κυκλοφορούν από τις εκδόσεις Διόπτρα. Αξίζει να δεις όλη τη σειρά στην οποία ανήκουν τα βιβλία, «Η Τέχνη του Ζην», η οποία αποτελείται από μικρά βιβλία που το καθένα κρύβει μεγάλο πλούτο σοφίας! Θα βρεις σοφίες προσωπικοτήτων όπως Σένεκας, Πλούταρχος, Κομφούκιος, Σέξτος, Κικέρων.

Διάβασε πρώτος όλα τα θέματα του iPop.gr στο Google News

Το άρθρο Οι απαντήσεις που ψάχνεις κρύβονται εκεί που δεν το περιμένεις εμφανίζεται στο iPop.