Τα τεχνολογικά επιτεύγματα των αρχαίων Ελλήνων στο Μουσείο Αρχαίας Ελληνικής Τεχνολογίας Κώστα Κοτσανά

Το εντυπωσιακό αρ νουβό κτήριο της οδού Πινδάρου 6 και Ακαδημίας στο Κολωνάκι που υπήρξε η κατοικία της Ασπασίας Μάνου, συζύγου του βασιλιά Αλέξανδρου Α’, ενώ αργότερα φιλοξένησε επί σειρά ετών το Αθηναϊκό Πρακτορείο Ειδήσεων, στεγάζει τα εκθέματα ενός μοναδικού Μουσείου που παρουσιάζει στο κοινό το τεχνολογικό θαύμα της αρχαιότητας, μέσα από τις εφευρέσεις και τα μοναδικά τεχνολογικά επιτεύγματα των αρχαίων Ελλήνων.

Το Μουσείο Αρχαίας Ελληνικής Τεχνολογίας Κώστα Κοτσανά μελετά, αναδεικνύει και παρουσιάζει μια ύψιστης σημασίας, αλλά σχετικά άγνωστη, πτυχή του αρχαιοελληνικού

πολιτισμού: την τεχνολογία, ο πρωταρχικός ρόλος της οποίας είναι αδιαμφισβήτητος στην ανάπτυξη και άνθιση οποιουδήποτε πολιτισμού, πόσο μάλλον του αρχαιοελληνικού, ο οποίος έδωσε στην ανθρωπότητα απαράμιλλα δημιουργήματα που όλοι γνωρίζουμε και θαυμάζουμε – από τον Υπολογιστικό Μηχανισμό των Αντικυθήρων έως τον Παρθενώνα.

Σκοπός του μουσείου είναι να αποδείξει ότι η αρχαιοελληνική τεχνολογία λίγο πριν το τέλος του αρχαιοελληνικού κόσμου ήταν συγκλονιστικά όμοια με τις απαρχές της νεωτερικής τεχνολογίας μας. Για παράδειγμα οι κοχλίες και τα περικόχλια, οι οδοντωτοί τροχοί και οι κανόνες, οι τροχαλίες και οι ιμάντες, οι αλυσοτροχοί και οι αλυσίδες, τα έμβολα και οι κύλινδροι, οι υδραυλικοί ελεγκτές και οι βαλβίδες, οι προγραμματιστές και οι αυτόματοι πλοηγοί (εξαρτήματα όλα της μηχανής ενός σύγχρονου αυτοκινήτου) είναι μερικά μόνο από τα εφευρήματα των αρχαίων Ελλήνων που αποτέλεσαν τους θεμέλιους λίθους της πολύπλοκης τεχνολογίας τους. Αυτά τα κληροδοτήματα, ίδια και αναντικατάστατα, εξακολουθούν και σήμερα να αποτελούν τα δομικά στοιχεία της σύγχρονης τεχνολογίας μας, η εξέλιξη της οποίας θα ήταν αμφίβολη χωρίς την ανέξοδη και απροβλημάτιστη υιοθέτησή τους. Απλά χρειάστηκε πάνω από μια χιλιετία ωρίμανσης για να επανακτήσει η ανθρωπότητα αυτήν την αξιοθαύμαστη λησμονημένη τεχνολογία. Η εξερεύνηση αυτής της εποχής, που η τεχνολογία αιχμής δεν κατοχυρωνόταν, αποδεικνύει περίτρανα πόσα περισσότερα (από όσα νομίζουμε) χρωστά ο σύγχρονος Τεχνολογικός Πολιτισμός στους Έλληνες.

Περισσότερα από 150 διαδραστικά εκθέματα και 24 θεματικές ενότητες έχουν σκοπό να γνωρίσουν σε παιδιά και ενήλικες τις άγνωστες πτυχές της αρχαιοελληνικής τεχνολογίας μέσα από δύο μόνιμες εκθέσεις:

Η έκθεση «Αρχαία Ελλάδα – οι Απαρχές των Τεχνολογιών» παρουσιάζει 100 και πλέον διαδραστικά εκθέματα, όπως ο Μηχανισμός των Αντικυθήρων, το ρομπότ-υπηρέτρια και ο «κινηματογράφος» του Φίλωνος, το αυτοκίνητο-κουκλοθέατρο του Ήρωνος, το πλανητάριο του Αρχιμήδη, ο τετράντας του Ιππάρχου, ο αστρολάβος του Πτολεμαίου και 100 ακόμα εφευρέσεις που ενέπνευσαν τον Ντα Βίντσι, τον Γαλιλαίο και τον Νεύτωνα. Η ρομποτική και η υπολογιστική, η ατμοκίνηση και η αεριοπροώθηση, η αυτοκίνηση και η αυτόματη πλοήγηση, οι αυτοματισμοί και ο προγραμματισμός, οι τηλεπικοινωνίες και η κρυπτογράφηση, η γεωδαισία και η χαρτογράφηση, η αξιοποίηση της υδραυλικής και της αιολικής ενέργειας, η εφαρμογή της ιμαντοκίνησης, της οδοντοκίνησης και της αλυσοκίνησης και πολλές άλλες επιστήμες και τεχνικές επινοήθηκαν στην αρχαία Ελλάδα. Το γεγονός αυτό αποδεικνύει ότι η πορεία του σύγχρονου τεχνολογικού πολιτισμού δεν είναι μια αύξουσα καμπύλη εξέλιξης, όπως συνήθως πιστεύεται, αλλά μια ταχύτατη ανάπτυξη και κορύφωση κατά τον 3ο αιώνα π.Χ., μια υποχώρηση και απώλεια αυτής της τεχνολογίας στους επόμενους αιώνες και μια σταδιακή επανάκτησή της, με τον 13ο αιώνα μ.Χ. να ισοβαθμίζει την τεχνολογία αιχμής των αρχών του 2ου π.Χ. αιώνα.Στο ίδιο κτήριο στεγάζεται και η έκθεση «Αρχαία Ελληνικά Μουσικά Όργανα και Παιχνίδια» με 42 πλήρως λειτουργικά μουσικά όργανα, όπως – ενδεικτικά – η περίφημη «ύδραυλις» του Κτησιβίου (το πρώτο πληκτροφόρο όργανο παγκοσμίως, όπου ο επισκέπτης μπορεί να ακούσει από αυτήν το τραγούδι του Σείκιλου, την αρχαιότερη πλήρως σωζόμενη μουσική σύνθεση της αρχαιότητας), ο ελικώνας και το σύντονο του Πυθαγόρα, η λύρα του Ερμή, η κιθάρα του Απόλλωνα, η ομηρική φόρμιγγα, η πηκτίς της Σαπφούς, καθώς και πλήθος ανακατασκευασμένων παιχνιδιών του αρχαιοελληνικού κόσμου.Παράλληλα, μέχρι τις 31/12/2018, οι επισκέπτες μπορούν να επισκέπτονται δωρεάν την εικαστική έκθεση «Η Πολεμική Τεχνολογία των αρχαίων Ελλήνων».

Το Μουσείο προσφέρει βιωματικές ξεναγήσεις από εξειδικευμένο επιστημονικό προσωπικό, φιλοξενεί στους χώρους του περιοδικές εκθέσεις, διοργανώνει και συντονίζει εκπαιδευτικά προγράμματα και εργαστήρια, όπως εργαστήρια ρομποτικής, καλλιτεχνικών, μηχανικής, φυσικών επιστημών, μαθηματικών, ενώ είναι το μοναδικό pet-friendly μουσείο της Αθήνας, παρέχοντας τη δυνατότητα στους φιλόζωους να το επισκέπτονται συνοδευόμενοι από το κατοικίδιό τους.

Οι περιοδεύουσες εκθέσεις του Μουσείου σε Ευρώπη, Αμερική, Αυστραλία, Ασία και στην Αφρική, φιλοξενήθηκαν και φιλοξενούνται σε σημαντικά αρχαιολογικά και τεχνολογικά μουσεία, πανεπιστήμια και διεθνείς οργανισμούς, όπως το Ευρωπαϊκό Γραφείο Ευρεσιτεχνιών της Χάγης, το Πολυτεχνείο της Λυών, το Αρχαιολογικό Μουσείο του Βαρέζε, η Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας, το Πανεπιστήμιο του Κονέκτικατ, το Ευρωπαϊκό Γραφείο Ευρεσιτεχνιών της Βιέννης, το Αρχαιολογικό Μουσείο της Βασιλείας (Ελβετία), το Ευρωπαϊκό Γραφείο Ευρεσιτεχνιών του Μονάχου, το Ελληνικό Μουσείο της Μελβούρνης, το Γαλιλαίο Παρκ της Γερμανίας, κ.ά.

Η πιο πρόσφατη έκθεση με την ονομασία «Αρχαία Ελλάδα – Οι απαρχές της σύγχρονης τεχνολογίας μας» ξεκίνησε την περιοδεία της από τη Νότια Κορέα το 2016, φιλοξενήθηκε στο Εθνικό Μουσείο Επιστημών, στην πρωτεύουσα Μπανγκόκ της Ταϊλάνδης και, από τις 19 Οκτωβρίου 2018 έως τις 17 Μαρτίου 2019, θα παρουσιαστεί στο Εθνικό Μουσείο Επιστημών της Σιγκαπούρης. Υπολογίζεται ότι περισσότεροι από1.500.000 επισκέπτες έχουν επισκεφθεί την έκθεση, που έχει αποσπάσει διθυραμβικά σχόλια διεθνώς. Μια αντίστοιχη έκθεση του Μουσείου με τίτλο «Αρχαία Ελλάδα – οι απαρχές των τεχνολογιών» εγκαινιάζεται στην περίφημη Βιβλιοθήκη της Αλεξάνδρειας στην Αίγυπτο στις 21 Οκτωβρίου 2018.

Στην Ελλάδα, το Μουσείο έχει πραγματοποιήσει περισσότερες από 300 περιοδικές εκθέσεις μετά από πρόσκληση Σχολικών Μονάδων, Διευθύνσεων Α/βάθμιας και Β/βάθμιας Εκπαίδευσης, Πανεπιστημίων, δημόσιων και ιδιωτικών φορέων.

Το Μουσείο Αρχαίας Ελληνικής Τεχνολογίας Κώστα Κοτσανά στην Αθήνα, μαζί με το ομώνυμο μουσείο στο Κατάκολο της Ηλείας (από το 2003) και το Μουσείο Αρχιμήδη στην Αρχαία Ολυμπία (από το 2014) ολοκληρώνει το τρίπτυχο των Μουσείων Κοτσανά και το αλληλοσυμπληρούμενο πανόραμα του μοναδικού τεχνολογικού θαύματος της αρχαιότητας.

Πληροφορίες

Μουσείο Αρχαίας Ελληνικής Τεχνολογίας Κώστα Κοτσανά, Πινδάρου 6 & Ακαδημίας, Κολωνάκι, 10671 Αθήνα

Επικοινωνία: 211 4110044, 6907 292002

Ώρες λειτουργίας: 09:00–17:00 καθημερινά και Σαββατοκύριακα

Website:

Ε: [email protected]

www.ert.gr