Τα «αδέσποτα» στην Ικαρία έχουν το σπίτι τους, αλλά για πόσο;

00:03 5/4/2020 - Πηγή: ΕΡΤ

Σήμερα είναι η Παγκόσμια Ημέρα Αδέσποτων Ζώων η οποία καθιερώθηκε στις 4 Απριλίου με σκοπό να μας υπενθυμίσει τον τρόπο που συμπεριφερόμαστε στα ζώα, να μας ευαισθητοποιήσει και να μας κινητοποιήσει ώστε να αναλάβουμε δράση για αυτά τα απροστάτευτα πλάσματα.
«Το μεγαλείο και η ηθική πρόοδος ενός έθνους μπορούν να κριθούν από τον τρόπο που φέρεται στα ζώα», έλεγε ο Μαχάτμα Γκάντι.
Στην Ικαρία, με τον όρο «αδέσποτα ή ανεπιτήρητα» συνηθίσαμε να εννοούμε τις κατσίκες, τα πρόβατα και άλλα τετράποδα που τα «αφήνουμε»

ελεύθερα σε δάση, καλλιεργήσιμες εκτάσεις κλπ. Τις τελευταίες δεκαετίες όμως και στο νησί μας έχουμε πάρα πολλά αδέσποτα σκυλιά, τα οποία είτε μας τα αφήνουν «δωράκι» οι επισκέπτες μας, είτε οι ντόπιοι όταν τα θεωρούμε ανεπιθύμητα στο σπίτι μας τα πηγαίνουμε παραχωριού και τα αφήνουμε στην τύχη τους. Στην Ικαρία όμως τα τελευταία χρόνια «ο καλύτερος φίλος του ανθρώπου» βρήκε έναν άνθρωπο που σε μια έκταση 4 στρεμμάτων και με πολλές παρεμβάσεις τα φιλοξενεί κάτω από τις καλύτερες συνθήκες! Η κ. Ελίζα Βλαχάκη τα τελευταία 9 χρόνια φιλοξενεί (σήμερα που γράφονται αυτές οι γραμμές) 55 σκυλιά και θέτει τον εαυτό της, τις γνώσεις της με την εμπειρία που έχει αποκτήσει, στον δήμο Ικαρίας. Ακολουθεί η διεθνής διακήρυξη των δικαιωμάτων των ζώων, οι υποχρεώσεις των δήμων απέναντι σε αυτά και τέλος το κείμενο της κ. Ε. Βλαχάκη που προσπαθεί να ευαισθητοποιήσει τους κατοίκους και τις αρχές αλλά και να πιέσει ώστε να δρομολογηθούν λύσεις στο ζήτημα των αδέσποτων σκύλων στο νησί του Ικάρου.

H Οικουμενική Διακήρυξη των Δικαιωμάτων των Ζώων(Παρίσι 1978)

Λαμβάνοντας υπόψη ότι η Ζωή είναι ενιαία, ότι όλα τα είδη έχουν κοινή καταγωγή και διαφοροποιούνται υπό το νόμο της εξέλιξης των ειδών, λαμβάνοντας υπόψη ότι όλα τα ζωντανά όντα έχουν φυσικά δικαιώματα και κάθε ζώο με νευρικό σύστημα έχει συγκεκριμένα δικαιώματα, λαμβάνοντας υπόψη ότι η περιφρόνηση ή και απλή άγνοια αυτών των φυσικών δικαιωμάτων είναι επιζήμια για την φύση και επιτρέπει στους ανθρώπους να διαπράτουν εγκλήματα εναντίον των ζώων, δεδομένου ότι η συνύπαρξη των ειδών, προϋποθέτει την αναγνώριση εκ μέρους του ανθρωπίνου είδους, του δικαιώματος στη ζωή και των υπολοίπων ζώων και δεδομένου ότι ο σεβασμός των ζώων από τους ανθρώπους είναι αδιαχώριστος με τον αντίστοιχο σεβασμό ανθρώπου προς άνθρωπο, διακηρύσσεται ότι:

Άρθρο 1
1. Όλα τα ζώα γεννιούνται με ίσα δικαιώματα στη ζωή και στη δυνατότητα ύπαρξης.

Άρθρο 2
1. Ο άνθρωπος οφείλει να σέβεται τη ζωή κάθε ζώου.
2. Ο άνθρωπος ανήκει στο ζωικό βασίλειο και δεν μπορεί να εξοντώνει ή να εκμεταλλεύεται τα άλλα είδη του ζωικού βασιλείου. Αντίθετα, οφείλει να χρησιμοποιεί τις γνώσεις του για το καλό των ζώων.
3. Κάθε ζώο δικαιούται φροντίδας, προσοχής και προστασίας από τον άνθρωπο.

Άρθρο 3
1. Κανένα ζώο δεν πρέπει να υποβάλλεται σε κακομεταχείριση ή απάνθρωπη συμπεριφορά.
2. Αν η θανάτωση ενός ζώου θεωρηθεί υποχρεωτική πρέπει να γίνει στιγμιαία, ανώδυνα και χωρίς καμιά πρόκληση αγωνίας του ζώου.

Άρθρο 4
1. Κάθε ζώο δικαιούται να ζήσει στο φυσικό του χώρο (γη, θάλασσα, αέρας) και να αναπαράγεται σύμφωνα με τους φυσικούς νόμους,
2. Η στέρηση ελευθερίας του ζώου ακόμη κι αν γίνεται για μορφωτικούς σκοπούς είναι αντίθετη προς τη διακήρυξη δικαιωμάτων αυτού.

Άρθρο 5
1. Κάθε ζώο που από παράδοση θεωρείται κατοικίδιο δικαιούται να ζήσει με το ρυθμό και τις συνθήκες ζωής και ελευθερίας που αντιστοιχούν στο είδος του.
2. Η διαφοροποίηση αυτών των συνθηκών από τον άνθρωπο έχει σκοπούς κερδοσκοπικούς και είναι αντίθετη προς τη διακήρυξη.

Άρθρο 6
1. Κάθε ζώο που αποτελεί σύντροφο του ανθρώπου έχει δικαίωμα διάρκειας ζωής ανάλογης με τη φυσική του μακροβιότητα.
2. Η εγκατάλειψη ενός ζώου θεωρείται πράξη απάνθρωπη και εξευτελιστική.

Άρθρο 7
1. Αναφορικά με τα ζώα που προσφέρουν τις υπηρεσίες τους στον άνθρωπο, η διάρκεια και η ένταση δουλειάς πρέπει να είναι σε λογικά πλαίσια, η διατροφή τους ικανοποιητική και η ανάπαυσή τους υποχρεωτική.

Άρθρο 8
1. Οποιοσδήποτε πειραματισμός πάνω στα ζώα, ιατρικός, επιστημονικός, κλπ. αντιτίθεται προς τα δικαιώματα των ζώων, εφόσον προκαλεί πόνο σωματικό ή ψυχικό.
2. Πρέπει να επιδιώκεται η αντικατάσταση του πειραματισμού πάνω στα ζώα από άλλες υπάρχουσες τεχνικές.

Άρθρο 9
1. Τα ζώα που εκτρέφονται για τη διατροφή του ανθρώπου πρέπει να στεγάζονται, να τρέφονται, να μετακινούνται και να θανατώνονται χωρίς πρόκληση πόνου και αγωνίας.

Άρθρο 10
1. Απαγορεύεται η εκμετάλλευση των ζώων για τη διασκέδαση των ανθρώπων.
2. Η έκθεση ζώου και τα θεάματα που χρησιμοποιούν ζώα αποτελούν καταστρατήγηση της αξιοπρέπειας και του σεβασμού προς τη ζωή του ζώου.

Άρθρο 11
1. Κάθε πράξη που χωρίς λόγο προκαλεί θάνατο ζώου είναι βιοκτονία, είναι έγκλημα απέναντι στη ζωή.

Άρθρο 12
1. Κάθε πράξη που προκαλεί θάνατο μεγάλου αριθμού άγριων ζώων αποτελεί «γενοκτονία», έγκλημα απέναντι στο είδος.
2. Η μόλυνση και οποιαδήποτε καταστροφή του φυσικού μας περιβάλλοντος οδηγούν στη γενοκτονία.

Άρθρο 13
1. Σεβασμός επιβάλλεται ακόμη και στο νεκρό ζώο.
2. Κάθε σκηνή βίας στην τηλεόραση και το σινεμά, με θύματα ζώα πρέπει να απαγορευτεί και μόνο οι σκηνές που έχουν σκοπό να ενημερώσουν για τα δικαιώματα των ζώων οφείλουν να προβάλλονται.

Άρθρο 14
1. Οι οργανισμοί προστασίας και προάσπισης των ζώων πρέπει να αντιπροσωπεύονται από κάθε κυβέρνηση.
2. Τα δικαιώματα του ζώου πρέπει να κατοχυρωθούν απ’ τους νόμους, όπως ακριβώς και τα δικαιώματα του ανθρώπου.

Υποχρεώσεις των δήμων
Σύμφωνα με το άρθρο 9 του ν.4039/2012 οι Δήμοι έχουν την υποχρέωση να διαχειρίζονται τα αδέσποτα ζώα.
1. Περισυλλογή και επανένταξη:
Ο Δήμος είναι υπεύθυνος για την περισυλλογή και διαχείριση των αδέσποτων ζώων συντροφιάς καθώς και την μεταφορά τους σε συνεργαζόμενα κτηνιατρεία και καταφύγια. Ο Δήμος οφείλει να συγκροτεί άρτια εκπαιδευμένα συνεργεία ατόμων, τα οποία ειδικεύονται στην περισυλλογή αδέσποτων ζώων συντροφιάς. Η καθοδήγηση και ο έλεγχος της δράσης πρέπει να γίνεται από κτηνίατρο που έχει οριστεί από την αρμόδια υπηρεσία Κτηνιατρικής του Δήμου.
2. Κτηνιατρικός έλεγχος, περίθαλψη, στείρωση και σήμανση:
4. Ίδρυση και Λειτουργία Δημοτικού Καταφυγίου για αδέσποτα ζώα συντροφιάς
Υπό την εποπτεία των Δήμων, μπορούν να ιδρυθούν και να λειτουργούν καταφύγια ή και κτηνιατρεία αδέσποτων ζώων συντροφιάς και από φιλοζωϊκά σωματεία και ενώσεις, που διαθέτουν το κατάλληλο κτηνιατρικό προσωπικό (1 κτηνίατρος ανά 50 ζώα), την τεχνική υποδομή, τις εγκαταστάσεις και τον αναγκαίο εξοπλισμό, σύμφωνα με τις διατάξεις του ν. 604/1977 και του π.δ. 463/1978.

Επιστολή της κ. Ε. Βλαχάκη
«Υπάρχει μια γη, ένας τόπος στον οποίο καλωσορίζονται και βρίσκουν φαγάκι, κατάλυμα, παρέα, φροντίδα, αγάπη, σκυλάκια που υπάρχουν και χρειάζονται την ανθρώπινη προστασία και μέριμνα για να συνεχίσουν την ζωή τους.
Είναι καλοδεχούμενα σε όποια κατάσταση και να βρίσκονται. Όλοι οι χαρακτήρες και ιδιοσυγκρασίες μπορούν να συνυπάρχουν, με επαρκή επίβλεψη, γνώση, ενσυναίσθηση, καλή οργάνωση και φροντίδα.
Η διαρρύθμιση που δημιουργήθηκε στο αγρόκτημα εξυπηρετεί αυτούς τους σκοπούς. Υπάρχουν 17 χωρισμένες περιοχές όπου ζουν κατά ομάδες. Οι 4 είναι για τις θηλυκές στην εποχή του ζευγαρώματος έτσι αποφεύγουμε και τις ανεπιθύμητες εγκυμοσύνες και μερικές ζουν εκεί μόνιμα.
Είναι τόσα όσα να μπορούν να βρίσκουν αυτό που χρειάζεται και παραμένουν όσο θα χρειαστεί μέχρι να βρεθεί ο κατάλληλος άνθρωπος γι αυτά.
Για τα θέματα υγείας συνεργαζόμαστε με τέσσερις κτηνιάτρους ενώ δεν αποκλείονται και άλλοι.
Η περιοχή που βρισκόμαστε είναι η Βαώνη μεταξύ των οικισμών Πλαγιάς και Χρυσοστόμου στην Ικαρία και αυτή η δραστηριότητα συμβαίνει εδώ και εννέα χρόνια περίπου.

Είναι συνεργασία δική μου με περίπου 60 σκυλάκια και λέω συνεργασία γιατί η δική τους συμμετοχή στην καθημερινότητα είναι πολύ σημαντική, όπως και η αλληλεπίδραση μεταξύ τους και με εμένα.
Μοιραζόμαστε όλα τα συναισθήματα που υπάρχουν και κυρίως την χαρά που υπερισχύει. Τα πρώτα 6 χρόνια μελετούσα συστηματικά την συμπεριφορά τους. Τα τελευταία 3 χρόνια αισθάνομαι κατατοπισμένη, επαρκής στο να τα βοηθάω και είμαι πιο ελεύθερη να τα χαίρομαι και να υποστηρίζω τον τρόπο που τα φροντίζω για την ευζωία τους.
Η πορεία μας είναι μεγάλη και θα ήταν δύσκολο να πραγματοποιηθεί αν έλειπαν τα εφόδια από την συμβουλευτική ψυχοθεραπεία, τις εμπειρίες μου, τις γνώσεις από την εκπαίδευση και την φροντίδα που παρείχα στο παρελθόν σε ανθρώπους στα δύσκολα τους. Γιατί οι άνθρωποι όπως και τα ζωάκια βρισκόμαστε κάποια φορά σε δύσκολες, ακραίες καταστάσεις επιβίωσης και απόγνωσης μαζί όπου χρειάζεται να βρούμε και ακολουθήσουμε καινούργιους δρόμους και λύσεις. Ελπίζω να προσφέρω στα σκυλιάκα μου κάτι τέτοιο.

Επίσης εύχομαι να μοιραστώ εμπειρίες και παρατηρήσεις μου από την μελέτη που έχω κάνει με αυτά τα αξιαγάπητα και αξιοθαύμαστα πλάσματα, με ανθρώπους που ενδιαφέρονται να πλησιάσουν περισσότερο, να νιώσουν, να καταλάβουν αυτή την πλευρά της ύπαρξης των, κάτι που αφορά και εμάς.
Από το καλοκαίρι του 2020 ο χώρος μας θα είναι επισκέψιμος αφού αρκετοί γονείς, αλλά και επισκέπτες του νησιού, μου έχουν ζητήσει να βρεθούν με τα παιδιά τους κοντά μας, να μάθουν τις ανάγκες του σκύλου, πως τους φροντίζουμε, πως ζουν μεταξύ τους, πως ζουν με τους ανθρώπους, τις ιδιοσυγκρασίες τους κλπ.
Γνωρίζω ότι έχουν δείξει ενδιαφέρον νέοι κτηνίατροι, οι οποίοι ζουν σε μεγάλες πόλεις και δεν έχουν την δυνατότητα να δημιουργήσουν οι ίδιοι κάτι τέτοιο, το οποίο θα τους δώσει τις ευκαιρίες να κάνουν παρατηρήσεις να ανταλλάξουμε εμπειρίες σχετικά με την ζωή των σκύλων.

Παρ όλα αυτά, την Άνοιξη του 2018, όταν επέστρεψα στο αγρόκτημα παρατήρησα ότι ο αρχηγός μιας ομάδας των ανατολικών, στεκόταν ακίνητος σαν άγαλμα για πολύ ώρα και εμπόδιζε μέλη της ομάδας να πλησιάζουν, πήγα κοντά και είδα μια προβιά από έναν σκουρόχρωμο σκύλο. Κάποιος τους το πέταξε από την κοντινή περίφραξη. Ήταν πολύ άσχημη αίσθηση που προξένησε σε εμένα και στους σκύλους και τότε το είδα σαν μεγάλη κακοήθεια, μετά κατάλαβα ότι ήταν η αρχή μιας διαμάχης. Αργότερα έγιναν και πολύ χειρότερες ενέργειες, από κάποιους οι οποίοι αρνούνται την παρουσία την παρουσία των σκυλιών μου χωρίς να έχουν δημιουργήσει ποτέ αυτά πρόβλημα σε αυτούς, οι οποίοι θεωρούν ότι πρέπει η ευρύτερη περιοχή να είναι υπό τον έλεγχό τους και συνεχίζουν με την ίδια ποιότητα συμπεριφοράς.
Φαίνεται ότι υπάρχουν στην κοινωνία της Ικαρίας μας άνθρωποι με πεποιθήσεις και νοοτροπίες που δημιουργούν δυστυχία στο περιβάλλον τους και στους ίδιους. Εάν αισθάνονται ότι έτσι δικαιώνεται η ύπαρξή τους τότε θα συνεχίσουν να προσπαθούν να κάνουν επιθέσεις, να καταστρέφουν και να διαβάλουν. Η δική μου θέση είναι άλλη. Αισθάνομαι ενδιαφέρον και υπάρχω μέσα από την φροντίδα και την προστασία τους και αυτό θα συνεχίσω να κάνω.
Σε αυτή την ζωή όλοι μας βρισκόμαστε σε κάποιες θέσεις – σημεία μετά από διαδρομές που είναι πολύ περισσότερο ασυνείδητες παρά συνειδητές.
Ας κοιτάξουν τις κρυμμένες εσωτερικές πορείες που έχουν κάνει και αν αυτές τους βγάζουν πράγματι στην επιθυμητή θέση – αποτέλεσμα γι αυτούς αν μπορούν.
Ο δήμος Ικαρίας θα πρέπει να αναλάβει την φροντίδα και προστασία που του αναλογεί για τα πλάσματα – κατοίκους του νησιού- που έχουν δεχτεί την ταμπέλα «αδέσποτα». Σύντομα θα σας μεταφέρω την πρόταση που θα κάνω στον δήμο Ικαρίας σχετικά με αυτό το θέμα».