Ραγκίπ Ντουράν αποκλειστικά στο ert.gr: «Μετά τον Ερντογάν θα επικρατήσει χάος»

Ο αυτοεξόριστος Τούρκος δημοσιογράφος Ραγκίπ Ντουράν- επί χρόνια ανταποκριτής γαλλικών Μέσων στην Κωνσταντινούπολη- μιλά στο ert.gr για την κατάσταση που επικρατεί σήμερα στην πατρίδα του, αλλά και για το πως θα διαμορφωθεί το σκηνικό στη μετά- Ερντογάν εποχή. Ο αυτοεξόριστος Τούρκος δημοσιογράφος Ραγκίπ Ντουράν- επί χρόνια ανταποκριτής γαλλικών Μέσων στην Κωνσταντινούπολη- μιλά στο ert.gr για την κατάσταση που επικρατεί σήμερα στην πατρίδα

Συνέντευξη στον Πιέρρο Ι. Τζανετάκο 

Ο Ραγκίπ Ντουράν έφυγε από την Τουρκία λίγους μήνες πριν από το αποτυχημένο πραξικόπημα κατά του Ερντογάν τον Ιούλιο του 2016. Μαζί με δεκάδες άλλους συναδέλφους του υποστήριξαν τότε την ελεύθερη έκδοση της κουρδικής εφημερίδας Ozgur Gundem, με αποτέλεσμα να τους απαγγελθεί η κατηγορία «συνεργάτες τρομοκρατών». Σήμερα, συντονίζει έναν τουρκικό τηλεοπτικό σταθμό που εκπέμπει διαδικτυακά σε όλο τον κόσμο, με έδρα την Κολωνία. Παρά το γεγονός ότι τον τελευταίο καιρό- και στο πλαίσιο μιας όψιμης φιλοευρωπαϊκής στροφής- ο Τούρκος πρόεδρος προαναγγέλλει μεταρρυθμίσεις στους τομείς των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και της ελευθερίας του Τύπου, η αλήθεια είναι ότι η άσκηση της δημοσιογραφίας στη γείτονα έχει καταστεί πραγματικά επικίνδυνη. «Βρίσκομαι στο χώρο από το 1977. Σήμερα οι συνάδελφοί μου στην Τουρκία χωρίζονται σε τρεις ομάδες. Η πρώτη ομάδα είναι άνθρωποι ακριβώς όπως εμείς που ζούσαμε στην Τουρκία, αλλά δεν μπορούσανε να ασκήσουν το επάγγελμα τους. Έτσι αποφάσισαν να φύγουν και πολλοί από αυτούς ζουν πλέον σε κάποια μικρή πόλη στις ακτές του Αιγαίου. Η δεύτερη ομάδα είναι αυτοί οι οποίοι είναι αναγκασμένοι να εργαστούν στην Τουρκία. Εννοώ άτομα νεώτερης ηλικίας, που πλέον εργάζονται είτε σε κάποιους δήμους, κυρίως με αντιπολιτευόμενους δημάρχους, είτε σε πρακτορεία Δημοσίων Σχέσεων ή διαφημιστικές εταιρείες. Η τρίτη ομάδα είναι και η μεγαλύτερη. Είναι οι δημοσιογράφοι που βρίσκονται στη φυλακή, δυστυχώς εξ’ αιτίας της δουλειάς τους. Σήμερα όχι μόνο οι δημοσιογράφοι αλλά οποιοσδήποτε αντιτίθεται στο καθεστώς του Ερντογάν, διακινδυνεύει να βρεθεί στη φυλακή».

Παρά το γεγονός ότι η κατάσταση έκτακτης ανάγκης που κηρύχθηκε το καλοκαίρι του 2016 τυπικά ήρθη στο τέλος του 2018, το καθεστώς φιμώνει, συνειδητά και μεθοδικά, τις φωνές που αντιτίθενται στον Τούρκο πρόεδρο. «Υπάρχουν δύο βασικές κατηγορίες για κάθε είδους μορφή αντιπολίτευσης. Η πρώτη είναι η προσβολή προς τον Πρόεδρο της Τουρκικής Δημοκρατίας, οπότε κάθε είδους κριτική εκλαμβάνεται από τους εισαγγελείς ή από την αστυνομία ως προσβολή, που φυσικά κάτι τέτοιο δεν ισχύει. Η δεύτερη κατηγορία είναι η ένταξη σε τρομοκρατική ή αυτονομιστική οργάνωση, η οποία είναι φυσικά μια πολύ αόριστη κατηγορία. Εννοώ ότι υπάρχουν άνθρωποι, για παράδειγμα ηλικιωμένες γυναίκες 80 ετών, κυρίως κουρδικής καταγωγής, που κατηγορούνται ως τρομοκράτες, ενώ δεν έχουν δει ποτέ στη ζωή τους όπλο. Δυστυχώς σήμερα στην Τουρκία πολύ εύκολα κάποιος μπορεί να βρεθεί αντιμέτωπος με μια τέτοιου είδους κατηγορία.

Οι επιπτώσεις της πανδημίας στην τουρκική οικονομία, η οποία βρίσκεται εδώ και καιρό αντιμέτωπη με μια έντονη συναλλαγματική κρίση, συνεχίζουν να είναι βαρύτατες. Αποτέλεσμα είναι να εντείνονται ακόμα περισσότερο οι κοινωνικές ανισότητες, ν’ αυξάνεται η ανεργία, αλλά και να βαθαίνουν οι πολιτικές διαιρέσεις. Άλλωστε, ο διχασμός και η πόλωση είναι δύο από τα κύρια βασικά χαρακτηριστικά της Τουρκικής Δημοκρατίας, ήδη από την ίδρυσή της το 1923. «Δυστυχώς η τουρκική κοινωνία είναι πολωμένη και χωρισμένη σε πολλούς άξονες. Ο πολύ απλός και παραδοσιακός διχασμός, όπως συμβαίνει και σε πολλές άλλες χώρες είναι αυτός ανάμεσα σε πλούσιους και φτωχούς. Λίγο- πολύ νορμάλ. Αλλά υπάρχει και ένας άλλος διχασμός στην Τουρκία που είναι αυτός ανάμεσα στους Τούρκους και τους Κούρδους ή που θα μπορούσαμε να πούμε πιο συγκεκριμένα, ανάμεσα στο Τουρκικό Κράτος και τους Κούρδους. Ακολουθεί η διαίρεση ανάμεσα σ’ αυτούς που ονομάζουμε κοσμικούς και στους θρησκευόμενους. Όταν μιλάω για θρησκευόμενους εννοώ κυρίως κόσμο που πρόσκειται στην κυβέρνηση και που διακατέχεται από μια πιο ριζοσπαστική ισλαμική αντίληψη. Επίσης υπάρχει ακόμα μια διαίρεση και στην βάση των μουσουλμάνων: Οι σουνίτες και οι αλεβίτες. Και φυσικά σήμερα υπάρχουν οι υποστηρικτές του Ερντογάν και όσοι εναντίον του».

Μια πάγια και διαχρονική τακτική των τουρκικών κυβερνήσεων, ασχέτως αν αυτές ήταν κεμαλικές ή ισλαμιστικές, ήταν να υπερβαίνουν τις διαιρέσεις που περιγράφει ο Ντουράν, παίζοντας το χαρτί του εθνικισμού. Το εκάστοτε εθνικό όραμα είναι η συγκολλητική ουσία της τουρκικής κοινωνίας. Επί ημερών Ερντογάν το όραμα αυτό αποτυπώνεται στη «Γαλάζια Πατρίδα» και στη ρητορική περί αναθεώρησης της Συνθήκης της Λωζάννης. «Όσο τα προβλήματα στο εσωτερικό της χώρας παραμένουν άλυτα, το καθεστώς Ερντογάν, ψάχνει για κάποια λύση στο εξωτερικό, στην Ανατολική Μεσόγειο, στον Καύκασο, στη Συρία στο Ιράκ, στη Λιβύη. Σήμερα η Κεντρική Τράπεζα και το Υπουργείο Οικονομίας έχουν άδεια ταμεία. Δεν μπορούν να βρούνε ούτε ένα δολάριο. Σε διεθνές επίπεδο εκτός από το Αζερμπαϊτζάν και το Κατάρ, δεν έχουν φίλους και όλες οι άλλες γειτονικές χώρες αντιμετωπίζουν προβλήματα με την Τουρκία. Έτσι, η εξωτερική πολιτική του καθεστώτος Ερντογάν βασίζεται τώρα σε δύο σημεία. Το πρώτο είναι η προσπάθεια εξεύρεσης μιας λύσης για τα οικονομικά προβλήματα, γι’ αυτό στο στόχαστρο έχει μπει η Ανατολική Μεσόγειος, για το φυσικό αέριο το οποίο είναι πολύ σημαντικό. Το δεύτερο σημείο είναι ότι ο Ερντογάν πιστεύει πως μέσω της εθνικιστικής εξωτερικής πολιτικής θα μπορέσει να διατηρηθεί στην εξουσία όχι μόνο στις επόμενες εκλογές αλλά και σε βάθος χρόνου.

Ο Ραγκίπ Ντουράν παραμένει αισιόδοξος, παρά τις φανερές δυσκολίες που αντιμετωπίζει η χώρα του. Θεωρεί πως έχει ξεκινήσει η αντίστροφη μέτρηση για τον Ερντογάν και δεν πτοείται από το γεγονός ότι σήμερα στην Τουρκία δεν υπάρχει συνεπής αντιπολίτευση στο ΑΚΡ, με εξαίρεση το αριστερό κουρδικό κόμμα HDP, οι ηγέτες του οποίου παραμένουν φυλακισμένοι. Εκτός αυτού, οι εναλλακτικές έναντι του Ερντογάν επιλογές για την Προεδρία παραμένουν σε μεγάλο βαθμό από μειοψηφικές έως και αναιμικές. Είτε πρόκειται για τους φιλοκεμαλιστές δημάρχους Κωνσταντινούπολης και Άγκυρας, είτε για τους επικεφαλής των κομμάτων που βγήκαν από τα σπλάχνα των ισλαμιστών. «Ο Ερντογάν βρίσκεται στην εξουσία εδώ και 18 χρόνια και μπορώ να πω ότι αυτή είναι και η αρχή του τέλους αυτού του καθεστώτος για πολλούς λόγους. Μπορούμε να δούμε ότι στις δημοσκοπήσεις καθημερινά, κάθε βδομάδα, κάθε μήνα, χάνει έδαφος με τον ακροδεξιό του συνεργάτη και τώρα βρίσκεται ανάμεσα στο 35% με 40% το οποίο είναι πολύ σημαντικό. Εννοώ ότι 35% με 40% είναι πολύ υψηλό ποσοστό αλλά για να εκλεγεί Πρόεδρος της Δημοκρατίας χρειάζεται το 51%. Οπότε αν γινόταν εκλογές σήμερα θα έχανε. Λέω αν επειδή δεν είμαστε σίγουροι αν θα γίνει, αν θα υπάρξουν εκλογές και αν αυτές οι εκλογές θα είναι δίκαιες και θα υπάρχουν ίσες ευκαιρίες για όλους».

Η επόμενη μέρα, πάντως, στην Τουρκία, ειδικά χωρίς τον Ερντογάν δεν θα είναι καθόλου εύκολη. Σε αυτό συμφωνούν οι περισσότεροι αναλυτές, ειδικά στις ελληνοτουρκικές σχέσεις. Με τον Ερντογάν απέναντι ξέρει, τουλάχιστον, κανείς τι να περιμένει. Σε αντίθετη περίπτωση και χωρίς να υπάρχει, προς το παρόν, αξιόλογος αντίπαλος είναι βέβαιο πως η τουρκική πολιτική σκηνή θα περιέλθει σε κατάσταση αστάθειας και αβεβαιότητας. «Σίγουρα στην αρχή θα είναι πολύ χαοτικό, θα είναι πολύ δύσκολο να αποκατασταθεί το κράτος δικαίου ώστε να ξεκινήσουμε τα πάντα από το μηδέν. Αυτό είναι το κυρίως πρόβλημα. Βασικά δεν βρισκόμαστε σε μηδενική βάση. Βρισκόμαστε στο μείον 20 στον τομέα της οικονομίας, πολιτικής, εκπαίδευσης, υγείας, οπότε πρέπει να ξεκινήσουμε από το μείον 20 για να φτάσουμε στο μηδέν μέσα σε, ας πούμε, τρία ή τέσσερα χρόνια. Είναι αναπόφευκτο. Σίγουρα πάντως το καθεστώς Ερντογάν δεν μπορεί να παραμείνει περισσότερο στην εξουσία. Είναι όμως ταυτοχρόνως πραγματικά πολύ δύσκολο να προβλέψουμε πώς θα εγκαθιδρυθεί το νέο καθεστώς».

www.ert.gr