Ποιοι θέλουν πραγματικά το Grexit και γιατί

Του Γιώργου Χ. Παπαγεωργίου

Ένα συμπέρασμα που επιβεβαιώνεται κάθε φορά που έχουμε αποκαλύψεις «εκ των ένδον» για την πρόσφατη ιστορία της ευρωζώνης, είναι ότι οι ουσιαστικές διαπραγματεύσεις γίνονται στο παρασκήνιο, μακριά από τα φώτα της δημοσιότητας, έξω από τα επίσημα κείμενα και τις ανακοινώσεις.

Τελευταίο παράδειγμα το βιβλίο των δύο Γάλλων δημοσιογράφων για τον Φρανσουά Ολάντ, το οποίο φέρνει στο φως διαλόγους, πληροφορίες και εκτιμήσεις που ανάμεσα σε άλλα δείχνουν ότι πίσω από τη «βιτρίνα» των επίσημων διαπραγματεύσεων

Μάθαμε, έτσι, ότι τόσο η Γερμανίδα καγκελάριος Άνγκελα Μέρκελ, όσο και η γενική διευθύντρια του ΔΝΤ Κριστίν Λαγκάρντ ήταν υπέρ του Grexit.

Παρόμοιες αποκαλύψεις είχαμε και σε άλλες ανάλογες περιστάσεις. Όπως με το βιβλίο του πρώην υπουργού Οικονομικών των ΗΠΑ Τίμοθι Γκάιτνερ, ο οποίος παρουσίασε τις εμμονές της γερμανικής ηγεσίας για «τιμωρία» της Ελλάδος την περίοδο 2010-2012 και το σχέδιο του Βόλφγκανγκ Σόιμπλε για έξοδο της χώρας μας από το ευρώ, το οποίο είχε προκαλέσει τρόμο τότε στον πρόεδρο Μπαράκ Ομπάμα.

Το σχέδιο για έξοδο της Ελλάδας από το ευρώ δεν αποτελεί έναν τακτικό ελιγμό κάποιων κέντρων εξουσίας μέσα στην ευρωζώνη, αλλά μια βαθιά ριζωμένη και επεξεργασμένη ιδέα, η οποία μάλιστα διατηρείται ζωντανή εάν λάβουμε υπ’ όψιν το πρόσφατο δημοσίευμα της γερμανικής εφημερίδας Die Welt για την «εναλλακτική λύση ενός ελεγχόμενου Grexit».

Στην πραγματικότητα, οι ιδέες αυτές βασίζονται στην ανάλυση ορισμένων οικονομικών και πολιτικών κύκλων συντηρητικού προσανατολισμού, ότι το ευρώ έχει αποτύχει, τουλάχιστον με τη σημερινή του μορφή και βλέπουν τη διέξοδο στην συγκρότηση ενός άλλου «ευρώ» το οποίο θα περιλαμβάνει λιγότερες χώρες, με πιο ομοειδείς οικονομίες, κυρίως δηλαδή τις εξαγωγικές πλεονασματικές χώρες του ευρωπαϊκού Βορρά.

Ασφαλώς, η αποτυχία του ευρώ είναι πανθομολογούμενη και οι πάντες αντιλαμβάνονται ότι χρειάζονται αλλαγές, γιατί διαφορετικά κινδυνεύει να διαλυθεί το εγχείρημα της ευρωπαϊκής ενοποίησης.

Όμως, οι λύσεις που προτείνουν οι προοδευτικές δυνάμεις δεν αφορούν τη διάλυση -ή διάσπαση- του ευρώ, αλλά αντίθετα την προώθηση της οικονομικής ενοποίησης, με κοινό προϋπολογισμό και μεταφορά πόρων από τις πλούσιες στη φτωχές χώρες, όπως γίνεται σε κάθε αποτελεσματική νομισματική ένωση.

Η λύση της οικονομικής ενοποίησης όμως, απορρίπτεται από τους σκληροπυρηνικούς του Βορρά, με διάφορα επιχειρήματα, πίσω από τα οποία βρίσκεται η ανομολόγητη κυνική διαπίστωση ότι οι πλεονασματικές χώρες κέρδισαν ότι είχαν να κερδίσουν από το ευρώ, αλλά τώρα που η διατήρησή του συνεπάγεται μεγάλο κόστος και έρχεται «η ώρα του λογαριασμού» είναι πρόθυμες να το εγκαταλείψουν.

Στο πλαίσιο αυτό, το Grexit είναι απλώς ένα εργαλείο για να δημιουργηθεί ένας μηχανισμός εξόδου από το κοινό νόμισμα, ο οποίος θα χρησιμοποιηθεί και για άλλες χώρες.

Είναι ενδεικτικό μάλιστα, ότι ο Γερμανός οικονομολόγος Χάνς Βέρνερ Ζιν, πρώην διευθυντής του Ινστιτούτου Οικονομικών Μελετών (Ifo) του Μονάχου δήλωσε σε συνέντευξή του στη γερμανική εφημερίδα Die Welt ότι «η πιθανότητα να παραμείνει η Ιταλία στο ευρώ μειώνεται από χρόνο σε χρόνο».

Αν υπολογίσουμε ότι ο κ. Ζιν ήταν ένας από τους βασικούς θεωρητικούς του Grexit και των σχεδίων για διάσπαση του ευρώ γίνεται σαφές ότι τα «συντηρητικά γεράκια» του Βορρά συνεχίζουν να δουλεύουν τα ίδια σενάρια στο παρασκήνιο.

Είναι πολύ πιθανόν μάλιστα, τα σχέδια διάσπασης του ευρώ να εμφανιστούν κάποια στιγμή ως «ο από μηχανής θεός» στο προσκήνιο εάν οι αντιευρωπαϊκές τάσεις και ο εθνικισμός συνεχίσουν να ενισχύονται στη γηραιά ήπειρο.

Δεδομένου ότι η Ελλάδα είναι από τις πιο ευάλωτες χώρες στο συγκεκριμένο ζήτημα, είναι απαραίτητο η πολιτική ηγεσία, αλλά και το οικονομικό και ακαδημαϊκό κατεστημένο να έχουν επεξεργασμένα σχέδια αντιμετώπισης όλων των πιθανών σεναρίων για το ευρώ, ακόμα και το ενδεχόμενο διάλυσής του και επιστροφής σε εθνικά νομίσματα, ανεξάρτητα από το εάν είναι επιθυμητά ή όχι.

Γιατί διαφορετικά υπάρχει ο κίνδυνος να έχουν ετοιμαστεί όλες οι χώρες για κάτι τέτοιο εκτός από τη δική μας.