Ο πολιτισμός μας και η ελληνική γλώσσα ταξιδεύουν στη Μόσχα

Συνέντευξη στη Δώρα Χειράκη

Σε όλο τον κόσμο ταξιδεύουν ο πολιτισμός μας και η ελληνική γλώσσα μέσα από δημιουργικά εικαστικά εργαστήρια και εκπαιδευτικές δράσεις, που οι δημιουργοί τους, αφιλοκερδώς, προσφέρουν σε μικρούς και μεγάλους που ζουν μακριά από τη χώρα μας. Προορισμός αυτού του ταξιδιού ήταν η Μόσχα και η συμμετοχή, για ακόμη μια φορά, ήταν μεγάλη.

Δυο Ελληνίδες δημιουργοί ταξίδεψαν στη Μόσχα με πρωτοβουλία του καθηγητή Νεοελληνικής Φιλολογίας σε

ρωσικά ΑΕΙ, Διονύση Μαρούλη, και της δασκάλας του Τμήματος Ελληνικής Γλώσσας για παιδιά στη Μόσχα, Γεωργίας Παπαδοπούλου, υπό τη μέριμνα του Κέντρου Ελληνικού Πολιτισμού Μόσχας και της διευθύντριάς του, Δώρας Γιαννίτση, καθώς και με την αμέριστη υποστήριξη της γενικού προξένου της Ελλάδος στη Μόσχα, Ελένης Βακάλη.

Η Μαίρη Κρητικού, επί χρόνια υπεύθυνη εκδόσεων βιβλίων για παιδιά, και οργανώτρια βιωματικών-εικαστικών εργαστηρίων σε σχολεία του απόδημου ελληνισμού και η βραβευμένη συγγραφέας/εικονογράφος Λήδα Βαρβαρούση βρέθηκαν κοντά σε μαθητές και φοιτητές, που διδάσκονται την ελληνική γλώσσα και τον ελληνικό πολιτισμό. Συγκεκριμένα, συνάντησαν μαθητές του Τμήματος Ελληνικής Γλώσσας για παιδιά Μόσχας, Ρώσους μαθητές του Κέντρου Ελληνικού Πολιτισμού Μόσχας, καθώς και φοιτητές του Κρατικού Πανεπιστημίου Μόσχας Λομονόσοφ και του Πανεπιστημίου Διεθνών Σχέσεων Μόσχας.

Με παραμύθια, ζωγραφιές και χρώματα, οι δύο εισηγήτριες τούς ώθησαν να εκφραστούν και να γράψουν στα ελληνικά με αφορμή ένα βιβλίο, δίνοντας φτερά στη φαντασία τους για να ταξιδέψει σε θάλασσες, πόλεις και… ανοικτούς ορίζοντες.

Έκπληξη αποτέλεσε η «εμφάνιση» μέσω skype της Άλκης Ζέη και της Μαργαρίτας Μαντά, που πρόσφατα σκηνοθέτησε την ταινία-ντοκιμαντέρ για τη ζωή της μεγάλης συγγραφέως με τίτλο «Ο μεγάλος περίπατος της Άλκης», με τις οποίες φοιτητές και καθηγητές συνομίλησαν σε φιλική ατμόσφαιρα.

Τις δράσεις στήριξαν ο Σύλλογος Γονέων και Κηδεμόνων του Τμήματος Ελληνικής Γλώσσας για παιδιά και ο ΕΟΤ Μόσχας.

Η Μαίρη Κρητικού μάς μίλησε για το συγκεκριμένο πρόγραμμα, που προσφέρεται δωρεάν σε μικρούς και μεγάλους σε κάθε γωνιά της γης, αλλά και για την ενθουσιώδη και συγκινητική ανταπόκριση που έχει στους συμμετέχοντες.

Κυρία Κρητικού, πότε ξεκίνησε το πρόγραμμα και τι περιλαμβάνει;

Οι δράσεις αυτές στα ελληνικά σχολεία του Απόδημου Ελληνισμού ξεκίνησαν το 2005, όταν ακόμη εργαζόμουν σε έναν επιστημονικό φορέα για την ψυχική υγεία παιδιών και εφήβων. Αρχικά, το 2004 οργάνωσα την έκδοση κάποιων βιβλίων για παιδιά και με αφορμή τις ιστορίες/παραμύθια πραγματοποιήθηκαν πολλά εργαστήρια βιωματικά/εικαστικά, δραματοποιήσεις, ταινίες μικρού μήκους σε σχολεία της χώρας καθώς και σε σχολεία του Απόδημου. Τα τελευταία τρία χρόνια, κι ενώ έχω συνταξιοδοτηθεί, συνεχίζω να προσφέρω αφιλοκερδώς μαζί με έναν εικονογράφο/συγγραφέα τα εργαστήρια αυτά όταν και όπου μου ζητηθεί.

Ποιος είναι ο σκοπός αυτών των δράσεων;

Ο σκοπός αυτών των δράσεων είναι τα παιδιά που ζουν μακριά από την Ελλάδα:

να έρθουν σε επαφή με έναν συγγραφέα ή έναν εικονογράφο ή και τα δυο μαζί από τη χώρα τους ή χώρα καταγωγής τουςνα χρησιμοποιήσουν την ελληνική γλώσσα τόσο στον γραπτό όσο και στον προφορικό λόγονα «ανακαλύψουν» δεξιότητες μέσα από τις δημιουργίες (ζωγραφιές, κατασκευές κ.ά.) που καλούνται να φτιάξουν.

Παράλληλα σε πολλά εργαστήρια ενθαρρύνουμε τους γονείς να συμμετέχουν, κι έτσι η δημιουργία των μικρότερων παιδιών γίνεται σε συνεργασία με γονείς, γιαγιάδες, παππούδες. Είναι σαφές ότι οι εκπαιδευτικοί έχουν ενεργό ρόλο από τις αρχικές συζητήσεις της διοργάνωσης των εργαστηρίων.

Ποια είναι η ανταπόκριση των παιδιών, των εκπαιδευτικών και των γονέων;

Η ανταπόκριση όλων είναι συγκινητική και ενθουσιώδης. Σε κάποιες Κοινότητες που βάζουμε τα εργαστήρια σε διαφορετικές μέρες για να διευκολυνθούν παιδιά, τα οποία έχουν εξωσχολικές υποχρεώσεις και δεν μπορούν τη μια ημέρα, τελικά με μεγάλη μας έκπληξη βλέπουμε να έρχονται και πάλι παιδιά του πρώτου εργαστηρίου.

Οι δάσκαλοι είναι ιδιαίτερα βοηθητικοί και, όπως μας επισημαίνουν, έχουν την ανάγκη τέτοιων «συναντήσεων» ώστε να ενημερώνονται για νέους τρόπους προσέγγισης των παιδιών πέρα των εκπαιδευτικών. Γονείς, κηδεμόνες και μέλη των κοινοτήτων, ξαναγίνονται και πάλι παιδιά και μοιράζονται στιγμές χαράς και δημιουργίας. Σε πολλές χώρες παίρνουν μέρος και ντόπιοι, που μαθαίνουν ελληνικά και επιδίδονται με ιδιαίτερο ζήλο στο να βρουν την κατάλληλη ελληνική λέξη στο λεξικό, μέχρι να φτιάξουν το έργο τους όσο καλύτερο γίνεται.

Γιατί επιλέξατε τη Μόσχα ως προορισμό σας;

Αν ήταν δική μας επιλογή, ιδανικά, θα θέλαμε να πάμε όπου υπάρχει ακόμα και ένας μαθητής. Η προσέγγιση γίνεται από τις Κοινότητες. Μου στέλνουν email ή μου τηλεφωνούν και αρχίζουμε να συζητάμε για την καλύτερη δυνατή οργάνωση. Η συμμετοχή μας γίνεται αφιλοκερδώς. Επίσης, φροντίζω να τους στέλνω βιβλία για την ενίσχυση της βιβλιοθήκης τους. Στην περίπτωση της Νέας Ζηλανδίας ιδρύσαμε τη βιβλιοθήκη στην οποία έδωσαν τα ονόματα «Άλκη Ζέη-Βάσω Ψαράκη». Στην Άλκη Ζέη για να τιμήσουν τη «μεγάλη» μας συγγραφέα και στη Βάσω Ψαράκη, γιατί ήταν η πρώτη συγγραφέας-εικονογράφος που επισκέφθηκε το σχολείο τους, το οποίο λειτουργεί εδώ και 70 χρόνια!

Τέλος, θα ήθελα να πω ότι σε όσα σχολεία έχουμε πάει κρατάμε πάντα την επαφή και με πρώτη ευκαιρία -συνήθως κάποιον χορηγό θα βρω- τους στέλνουμε βιβλία και εκπαιδευτικό υλικό. Οι ίδιοι οι συγγραφείς και οι εικονογράφοι προσφέρουν τα βιβλία τους και πολλοί εκδοτικοί οίκοι ενισχύουν την προσπάθεια, αλλά και ιδιώτες.