Μαθαίνοντας, αληθινά, στο δημόσιο σχολείο

της Μάχης Μαργαρίτη

Στο 2ο Γυμνάσιο της Αγίας Παρασκευής, μας είχαν καλέσει στην αρχή του χρόνου, όταν ο Μανώλης Γλέζος μετέτρεπε με την παρουσία του την εκδήλωση του Οκτωβρίου σε αληθινό μάθημα ιστορίας. Μας κάλεσαν ξανά πριν από λίγες μέρες, για να δούμε αυτά που έκαναν μαθητές μαζί με τους δασκάλους τους στη διάρκεια της χρονιάς. Κάπου εκεί, τις μεσημεριανές ώρες, όταν τελείωνε το «μάθημα». Και άρχιζε το μάθημα.

«Η λογοτεχνία διδάσκεται σαν μάθημα στην τάξη. «Πάλι τα ίδια;» Και κάπου εδώ εμφανίζεται ο κινηματογράφος με τη γοητεία του, που παίρνει από το χέρι τη λογοτεχνία για

να συνεργαστούν. Και επειδή είναι διαφορετικές τέχνες, ο συνδυασμός τους κέρδισε το ενδιαφέρον των μαθητών», λέει η φιλόλογος Ανδρομάχη Μανίκα. Μαζί με τις συναδέλφους της, τη Μαρία Τσάμη και την Παρασκευή Σπίνουλα, επί πέντε μήνες, κάθε Δευτέρα, για ένα δίωρο, συναντούσαν 34 μαθητές τους, για το πολιτιστικό πρόγραμμα «Λογοτεχνία και Κινηματογράφος».

Πώς γίνεται σενάριο ένα μυθιστόρημα ή ένα διήγημα; Επισκέψεις σε σχολή κινηματογράφου, συναντήσεις με ειδικούς στα οπτικά εφέ και τη σκηνογραφία. Και βιβλία. Πολλά βιβλία. Όλη αυτή η εμπειρία, γίνεται παράσταση στο τέλος της χρονιάς. Οι μαθητές υποδύονται λογοτεχνικούς ήρωες που γνώρισαν -οι οποίοι έγιναν και κινηματογραφικοί ήρωες.

«Πόσο σπουδαίο να απαγγέλουν Αντιγόνη του Σοφοκλή και Ιφιγένεια εν Αυλίδι, και να βλέπουν τις αντίστοιχες ταινίες σε σκηνοθεσία Γιώργου Τζαβέλλα και Μιχάλη Κακογιάννη. Πόσο σπουδαίο να συγκινούνται από τις περιπέτειες της ανθρώπινης ψυχής στις Νύφες και τη Μικρά Αγγλία της Ιωάννας Καρυστιάνη και του Παντελή Βούλγαρη. Πόσο σημαντικό να διασκεδάζουν με αγαπημένο Χάρι Πότερ -επειδή χρειάζεται και λίγη μαγεία.» Όλοι αυτοί οι ήρωες περνούν μπροστά από τα μάτια των θεατών, πάνω στη σκηνή. Με κοστούμια και σκηνικά εποχής. Οι μαθητές δεν αρκέστηκαν σε αυτά. Έκαναν σενάριο ένα διήγημα της Έλλης Αλεξίου που διδάσκεται στο σχολείο, και γύρισαν μια ολιγόλεπτη ταινία για αυτό. Την ταινία την ονόμασαν, «Ο Σιδηρόδρομος», και βασίζεται στο διήγημα «Όμως, ο Μπαμπάς δεν Ερχόταν». Πώς τη γύρισαν; «Πλατό η αίθουσα γυμναστικής. Κάμερες , δύο κινητά. Σκηνικά, ό,τι διέθετε το σχολείο και τα σπίτια μας.» Πάνω από όλα, διέθετε όρεξη. Και χαρά δημιουργίας.

Αυτή τη χαρά μοιράστηκαν και οι μαθητές μιας άλλης ομάδας. Το Σχολικό Ραδιόφωνο του γυμνασίου κλείνει τα τέσσερα χρόνια του. Η φιλόλογος Αλεξάνδρα Παπαγεωργίου, υπεύθυνη της ομάδας, εξηγεί ότι «το European School Radio είναι ένα πρόγραμμα στο οποίο συμμετέχουν όλο και πιο πολλά σχολεία -1.500 στην Ελλάδα. Τα παιδιά σε γκρουπάκια κάνουν δικές τους εκπομπές, τις επενδύουν με μουσική, κοινωνικοποιούνται, γράφουν μικρές εκθέσεις πιο ευχάριστα από ό,τι ως μαθητές, ετοιμάζουν ειδήσεις αθλητικές, ειδήσεις από τον κόσμο, μουσικές εκπομπές.»

Η πραγματική αξία του προγράμματος, φαίνεται από τη διαφορά στη διάθεση των ίδιων των μαθητών. «Τα κινητοποίησε τα παιδιά, το σχολείο τούς έγινε πιο ευχάριστο, λάμπουν, πετάνε από χαρά, καλλιέργησαν τη φαντασία τους μέσω του ραδιοφώνου. Παιδιά πιο συνεσταλμένα τα είδαμε να απελευθερώνονται, να συμμετέχουν. Η πολλή συνεργασία, ήταν το καλύτερο από όλα. Έγιναν ομαδούλα, μια παρέα.»

Αυτή η ομάδα ετοίμασε για το τέλος της χρονιάς ένα μουσικό ψυχαγωγικό ταξίδι, «για όσους αγαπούν το όνειρο, και την ελευθερία. Στο σημερινό ραδιοφωνικό πάρτι, περνάμε από όλες τις χώρες του κόσμου, και ταξιδεύουμε στον χρόνο. Πάμε στο παρελθόν, στις δεκαετίες του ΄50, του ΄60, του ΄70 και του ΄80, και αντιπροσωπευτικά έχουμε από κάθε χώρα έναν καλλιτέχνη ή και πιο πολλούς. Φτάνουμε μέχρι την Αμερική, τα σκλαβοπάζαρα, το πώς βρέθηκαν εκεί αυτοί οι άνθρωποι, και καταλήγουμε στην Ελλάδα. Τα παιδιά βρίσκονται στα μικρόφωνα, στον προτζέκτορα προβάλλονται χαρακτηριστικές εικόνες, και στη σκηνή, επί τέσσερις ώρες, χορογραφίες και σκετσάκια επενδύουν την παράσταση. Όλα είναι μετρημένα με ακρίβεια. Τα παιδιά έχουν επιλέξει κείμενα, βρήκαν μόνα τους μουσικές, έφτιαξαν τρέιλερ. Γνώρισαν μουσικές και ενθουσιάστηκαν. Έραψαν ρούχα και έφτιαξαν μόνα τους χορογραφίες -κάποια παιδιά ανέλαβαν να διδάξουν και τα υπόλοιπα.»

Συνεργασία υπήρξε και μεταξύ των διαφορετικών ομάδων. Στο σχολείο φέτος δημιουργήθηκε περιβαλλοντική ομάδα, με υπεύθυνη τη διευθύντρια, Δήμητρα Παυλάκου. Όταν μέλη του Περιβαλλοντικού Κέντρου «Καλλιστώ» ήρθαν στο σχολείο, μαθητές από το σχολικό ραδιόφωνο ηχογράφησαν και βιντεοσκόπησαν την εκδήλωση. «»Για να δούμε αν μια κοινωνία είναι αναπτυγμένη, πρέπει να δούμε πώς συμπεριφέρεται στα ζώα»», ήταν το απόφθεγμα που λέγαμε συχνά στην ομάδα», εξηγεί η Δήμητρα Παυλάκου. Στη διάρκεια του περιβαλλοντικού προγράμματος, οι μαθητές συζήτησαν, βγήκαν από το σχολείο, έμαθαν. Πήγαν σε χώρους όπου φιλοξενούνται κακοποιημένα ζώα. Τώρα, στο σχολείο, σε περίοπτη θέση, η φωτογραφία της Ήρας. Η Ήρα είναι το άλογο που υιοθέτησε το σχολείο. Πάσχει από καρκίνο, και γι΄αυτό ακριβώς οι ίδιοι οι μαθητές επέλεξαν να την αναλάβουν. Ασχολήθηκαν με τα ζώα στα τσίρκο και με τα πειραματόζωα.

Στην παρουσίασή τους στο τέλος της χρονιάς με τίτλο, «Οι Φίλοι μας τα Ζώα», οι μαθητές μιλούν για τα απειλούμενα είδη, για την κακοποίηση των ζώων και την εκμετάλλευσή τους για το κέρδος, για την παρέμβαση του ανθρώπου στη φύση. Η δράση της ομάδας βραβεύτηκε πριν από λίγες μέρες από τον Σύνδεσμο για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη των πόλεων. Το σχολείο -που ανακυκλώνει και συμμετέχει σε δενδροφυτεύσεις- έχει ενταχθεί στο Παγκόσμιο Δίκτυο Οικολογικών Σχολείων. Και ήδη γίνονται σχέδια για την επόμενη χρονιά.

Το 2ο Γυμνάσιο της Αγίας Παρασκευής, λέει η φιλόλογος Ανδρομάχη Μανίκα, «θα φροντίζει τα παιδιά πάντα να μαθαίνουν, να αναδεικνύουν τα ταλέντα τους, και να χτίζουν ωραίες αναμνήσεις». Αυτό, δηλαδή, που πρέπει να κάνει το δημόσιο σχολείο. Για να το κάνει καλύτερα -και για να μπορεί να το κάνει κάθε σχολείο, όπου κι αν βρίσκεται- χρειάζεται η ενίσχυσή του.

Οι πρωτοβουλίες μαθητών και εκπαιδευτικών χρειάζονται στήριξη. Το κέφι και η δημιουργικότητα χρειάζονται υλική ενίσχυση. Το κράτος έχει υποχρέωση να είναι εκεί. Οι εκπαιδευτικές εκδρομές να μην έχουν κανένα απολύτως κόστος για τις οικογένειες, και, αντίστοιχα, να καλύπτονται με χρηματοδότηση, χωρίς γραφειοκρατία, όλες οι ανάγκες -και αυτές που προκύπτουν όταν οι μαθητές μαζί με τους δασκάλους τους θέλουν να κάνουν δημιουργικά πράγματα. Αυτά, δηλαδή, που θα μάθουν στα παιδιά να συνεργάζονται -και όχι να ανταγωνίζονται. Να σκέφτονται μόνα τους -και όχι να απλώς να περιμένουν να τους πουν πώς να σκεφτούν. Να παίρνουν πρωτοβουλίες -και όχι μόνο να δέχονται οδηγίες. Να δρουν τα ίδια -και όχι να περιμένουν κάποιον άλλο να δράσει στο όνομά τους. Να ξέρουν ότι, αν εκεί έξω κάτι πρέπει να αλλάξει, αύριο, είναι στο δικό τους χέρι.

www.ert.gr