«ΚΛΕΙΝΟΝ ΑΣΤΥ-Ιστορίες της πόλης» στην ΕΡΤ2 – «Θέατρο Τέχνης»

Το τρίτο επεισόδιο της νέας σειράς ντοκιμαντέρ «ΚΛΕΙΝΟΝ ΑΣΤΥ-Ιστορίες της πόλης», με τίτλο «Θέατρο Τέχνης,  θα παρακολουθήσετε στην ΕΡΤ2, το Σάββατο 19 Δεκεμβρίου 2020, στις 21:00.

Νέα σειρά ντοκιμαντέρ της Μαρίνας Δανέζη, παραγωγής 2020.

Αθήνα… Μητρόπολη-σύμβολο του ευρωπαϊκού Νότου, με ισόποσες δόσεις «grunge and grace», όπως τη συστήνουν στον πλανήτη κορυφαίοι τουριστικοί οδηγοί, που βλέπουν στον ορίζοντά της τη γοητευτική μίξη της αρχαίας Ιστορίας με το σύγχρονο «cool».

Αλλά και μεγαλούπολη-παλίμψηστο διαδοχικών εποχών και αιώνων, διαχυμένων σε έναν αχανή ωκεανό

από μπετόν και πολυκατοικίες, με ακαταμάχητα κοντράστ και εξόφθαλμες αντιθέσεις, στο κέντρο και στις συνοικίες της οποίας ζουν και δρουν τα σχεδόν 4.000.000 των κατοίκων της.

Ένα πλήθος διαρκώς εν κινήσει, που από μακριά μοιάζει τόσο απρόσωπο και ομοιογενές, μα όσο το πλησιάζει ο φακός, τόσο καθαρότερα διακρίνονται τα άτομα, οι παρέες, οι ομάδες κι οι κοινότητες που γράφουν κεφάλαια στην ιστορίας της «ένδοξης πόλης».

Αυτό ακριβώς το ζουμ κάνει η κάμερα του ντοκιμαντέρ «ΚΛΕΙΝΟΝ ΑΣΤΥ – Ιστορίες της πόλης», αναδεικνύοντας το άγραφο στόρι της πρωτεύουσας και φωτίζοντας υποφωτισμένες πλευρές του ήδη γνωστού.

Eπεισόδιο 3ο: «Θέατρο Τέχνης»

Σχεδόν 80 χρόνια ιστορίας μετρά στο κλεινόν μας άστυ το «Θέατρο Τέχνης», φέροντας άσβεστη τη σφραγίδα του «μεγάλου δάσκαλου» και ιδρυτή του, Καρόλου Κουν, του ανθρώπου που, σύμφωνα με τις μαρτυρίες, «σε δίδασκε μόνο με την παρουσία του», «σαν τρομερός μαέστρος που όταν μπαίνει στον χώρο, αλλάζει η πυκνότητά του και οι άνθρωποι ακούν».

Λένα Παπαληγούρα (Ηθοποιός)

Το «Θέατρο Τέχνης» γεννιέται το 1942, στην αρχή της Γερμανικής Κατοχής, μιας εποχής «συναισθηματικά πλούσιας», όπως τη χαρακτήρισε ο ίδιος ο δημιουργός του: «Τότε είχαμε πολύ κουράγιο» θα σημειώσει, «ήταν σαν Αντίσταση».

Ύστερα από κάποια χρόνια περιπλάνησης σε φιλικές στέγες, το 1954 το «Θέατρο Τέχνης» μεταφέρεται στον δικό του τόπο: «μια εγκαταλελειμμένη αποθήκη, πρώην μπαρ των Γερμανών, με ψοφίμια και νερά» που ο εμπνευσμένος δημιουργός του θα πετύχει να μετατρέψει στο θρυλικό «Υπόγειο» της οδού Πεσμαζόγλου.

Μαριάννα Κάλμπαρη (Καλλιτεχνική Διευθύντρια Θεάτρου Τέχνης Καρόλου Κουν)

Πάνω σ’ ένα πακέτο τσιγάρα, μ’ ένα αναμμένο σπίρτο, σκαρώνει ο Κουν το πρώτο σχέδιο του ημικυκλικού θεάτρου, που θα εξελισσόταν σ’ έναν χώρο εντελώς πρωτοποριακό, ο οποίος έμελλε να αλλάξει τη θεατρική εμπειρία ηθοποιών και θεατών.
Στη χωροταξική αυτή σύλληψη, θα βρει την καλύτερή της θέση για να ανθίσει και η πρωτόγνωρη προσέγγιση του «θεάτρου συνόλου» που πρέσβευε ο Κουν, όπου «ζητούμενο είναι το εμείς, όχι το εγώ» και όπου η έννοια του πρωταγωνιστή αποδομείται.

Ρένη Πιττακή (Ηθοποιός)

Το «Τέχνης» και η Δραματική Σχολή του Κουν (που ιδρύεται επίσης το ’42 και λειτουργεί μέχρι σήμερα στην καρδιά της Αθήνας, στην Ιπποκράτους) θα γράψουν λαμπρές σελίδες στην ιστορία του ελληνικού θεάτρου, εισάγοντας το «μοντέρνο» στα κεφάλαιά της.

«Κορφολογώντας τον ανθό της παγκόσμιας θεατρικής συγγραφής, θα συστήσουν στο ελληνικό κοινό τον Ιονέσκο, τον Μπέκετ, τον Πίντερ», έργα των οποίων σε πρώτη φάση θα εκληφθούν από μέλη των παλιότερων γενιών ως «ακαταλαβίστικα». Θα δουλέψουν με Ίψεν, Μπέρναρντ Σο, Πιραντέλο, Τένεσι Ουίλιαμς και Χάινερ Μίλερ, θα προσεγγίσουν με τρόπο που θα συζητηθεί το αρχαίο δράμα και θα δώσουν βήμα σε νέους Έλληνες συγγραφείς, παρουσιάζοντας τους Γ. Σεβαστίκογλου, Α. Σολωμό, Δημ. Κεχαΐδη, Ιακ. Καμπανέλλη, Λ. Αναγνωστάκη, Γ. Σκούρτη και τόσους άλλους…

Δηώ Καγγελάρη (Θεατρολόγος)

Τσαρούχης, Μόραλης, Ελύτης, Χατζιδάκις, Θεοδωράκης, Λεοντής, Μελίνα Μερκούρη, όλη η γενιά του ’30, θα σχετιστεί με τον έναν ή τον άλλον τρόπο με τις παραστάσεις του «Τέχνης», ενώ από τη Σχολή του θα αναδυθούν προσωπικότητες άξιες που υπηρετούν σοβαρά τη θεατρική παιδεία του τόπου μας.

Τη μακρά πορεία του ιστορικού θεάτρου και πλευρές της μοναδικής προσωπικότητας του παθιασμένου ιδρυτή του φωτίζει η κάμερα του «Κλεινόν άστυ» στο επεισόδιο «Θέατρο Τέχνης».

Με τις μαρτυρίες θεατρολόγων, ηθοποιών, συνθετών, σκηνοθετών, σπουδαστών, ανθρώπων που γνώρισαν, συνεργάστηκαν, διδάχθηκαν ή μελέτησαν σε βάθος το Θέατρο Τέχνης και με πλούσιο αρχειακό υλικό, οι θεατές θα απολαύσουν ένα μαγικό και πολυεπίπεδο ταξίδι από τα πρώτα θεατρικά βήματα του Καρόλου Κουν, τότε που διέπρεπε σε ρόλους γυναικείους και την εποχή που τον διαμόρφωσε σε «ένα διαρκές ανάμεσα» σε πολλαπλές ταυτότητες ώς την κορύφωση της εκρηκτικής δημιουργικότητάς του, τη βαθιά επιρροή που είχε στους μαθητές του και τις αξίες που τους εμφύσησε.
Ποια ανάγκη οδηγεί έναν άνθρωπο να ανοίξει θέατρο μέσα στον πόλεμο;

Τι ήταν ο «λαϊκός εξπρεσιονισμός», τι σήμανε το ημικυκλικό θέατρο, πώς βιώθηκε το «θέατρο συνόλου» από τους ηθοποιούς;
Γιατί οι «Όρνιθες» θεωρήθηκαν παράσταση-σκάνδαλο και «κατέβηκαν» άρον άρον από το Ηρώδειο, αναστατώνοντας το ’59 τη ζωή της Αθήνας;

Θρύλος ή αλήθεια, η «κόντρα» μεταξύ Εθνικού και «Θεάτρου Τέχνης»;

Τι κληροδότησε και τι πρεσβεύει σήμερα το «Θέατρο Τέχνης Κάρολος Κουν»;

Εκτός από το ένδοξο παρελθόν, μπορεί να ελπίζει σ’ ένα λαμπρό παρόν και μέλλον; Μερικά επιπλέον ερωτήματα που βρίσκουν απαντήσεις μέσα από τους καλεσμένους του επεισοδίου.

Στις οκτώ δεκαετίες ζωής του ιστορικού θεάτρου και στο ανεξίτηλο στίγμα του ιδρυτή του Καρόλου Κουν μάς ταξιδεύουν με τις αφηγήσεις τους (με αλφαβητική σειρά) οι: Κάτια Γέρου (ηθοποιός), Δηώ Καγγελάρη (θεατρολόγος), Μαριάννα Κάλμπαρη (καλλιτεχνική διευθύντρια Θεάτρου Τέχνης Καρόλου Κουν), Χρήστος Λεοντής (συνθέτης), Πλάτων Μαυρομούστακος (θεατρολόγος – καθηγητής στο Τμήμα Θεατρικών Σπουδών του ΕΚΠΑ), Μάνια Παπαδημητρίου (ηθοποιός – σκηνοθέτις), Λένα Παπαληγούρα (ηθοποιός), Ρένη Πιττακή (ηθοποιός), Μιχάλης Σαράντης (ηθοποιός), Γεωργία Σιδέρη (υπεύθυνη Δημιουργικών Θεάτρου Τέχνης).

Σκηνοθεσία-σενάριο: Μαρίνα Δανέζη
Διεύθυνση φωτογραφίας: Δημήτρης Κασιμάτης – GSC
Μοντάζ: Γιώργος Ζαφείρης
Ηχοληψία: Λευτέρης Καμπαλώνης – Αλέξανδρος Σακελλαρίου
Μίξη ήχου: Δημήτρης Μυγιάκης
Διεύθυνση παραγωγής: Τάσος Κορωνάκης
Σύνταξη: Χριστίνα Τσαμουρά – Δώρα Χονδροπούλου
Έρευνα αρχειακού υλικού: Νάσα Χατζή
Οργάνωση παραγωγής: Ήρα Μαγαλιού
Μουσική τίτλων: Φοίβος Δεληβοριάς
Τίτλοι αρχής: Αφροδίτη Μπιζούνη
Εκτέλεση παραγωγής: Μαρίνα Ευαγγέλου Δανέζη για τη Laika Productions
Παραγωγή: ΕΡΤ Α.Ε. 2020

www.ert.gr