Ικαρία: Δυο λόγια για την Kαριωτίνα…

Είναι ευκαιρία για έναν άνδρα (όντως τυχερός άνθρωπος έχοντας ως πρώτους ήρωες την μητέρα μου και την γιαγια μου και ζώντας με 5 κόρες) να αντιγράψει από την λαογράφο κ. Αργεντούλα Πάσχαρη δυο λόγια για την Καριωτίνα.
«Ο πρωταρχικός ρόλος της γυναίκας στην οικογένεια και την κοινωνία της Ικαρίας έχει επισημανθεί, διαχρονικά, από περιηγητές, ιστορικούς, λαογράφους, ερευνητές. Γράφει, σχετικά, ο Γάλλος περιηγητής Τhevenot, (δεύτερο μισό 17ου αιώνα): «Εις την νήσον αυτήν ο κόσμος είναι ανάποδος, διότι συμβαίνει

να κυριαρχούν οι γυναίκες».
«Η σημαντική θέση του κοριτσιού στην οικογένεια απηχείται, ακόμη, σε λαϊκές ρήσεις, γνωμικά ή δίστιχα που λέγανε οι πρωτινοί Ικαριώτες, όπως: «Της καλομάνας το παιδί, το πρώτο να ’ναι κορίτσι» ή «μεγάλη κόρη, μεγάλη τύχη».
Στα «παίνια» που εξυμνούν τις χάρες της «Καριωτίνας» περιλαμβάνονται χαρακτηριστικά, ικανότητας και αξιοσύνης, όπως: Συνιστάμενη (μυαλωμένη), χρυσοχέρα, καλόγνωμη (συγκαταβατικιά), προκομμένη, παστρικοδούλα (τέλεια στη δουλειά της), λεβεντοκοπέλλα, συντρέχτρα (βοηθάει όλους που έχουν ανάγκη), καταδεχτικιά, καλαντρούσα (καλή στον άντρα της), ταμαχιάρα..
Η «Καριωτίνα», ως πρωτοκόρη, αλλά και, αργότερα, ως «φαντίνα» (που ΄χει σειρά για παντρειά), βοηθά την οικογένεια αναλαμβάνοντας την ανατροφή ή την φροντίδα των μικρότερων αδελφών, ώστε να μπορεί να ασχοληθεί η μάνα με τα άλλα «χουσμέτια» του νοικοκυριού.
Η «Καριωτίνα», από παλιά ξενιτεύεται για να εργαστεί ως τροφός, παραμάνα – «φαντέσκα», για να συνεισφέρει οικονομικά να σπουδάσουν τα παιδιά ή τα αδέλφια της. Είναι πολλά τα παραδείγματα πνευματικών ανθρώπων της Ικαρίας που σπούδασαν χάρη στη μάνα ή την αδελφή τους.
Ως σύζυγος, σε περιπτώσεις που ο άντρας της φεύγει μετανάστης ή να δουλέψει καρβουνιάρης ή να μπαρκάρει ναυτικός, επωμίζεται, εξ ολοκλήρου, την ευθύνη της οικογένειας και τη διαχείριση της οικιακής οικονομίας.
Αναγνωρίζεται για την προσφορά της, συμμετέχει σε κοινωνικές και θρησκευτικές εκδηλώσεις, ασχολείται με τα κοινά. Εκλέγεται, με την αποδοχή και των αντρών, σε τοπικά αξιώματα, όπως γυναίκες πρόεδροι κοινοτήτων, στο Μαγγανίτη, στην Αρέθουσα, κ.ά. Διακρίνεται στα γράμματα, γυναίκες δασκάλες που υπηρέτησαν πολλά χρόνια στα χωριά του νησιού, εκπαιδεύοντας τις γενιές των γονιών μας και τις δικές μας. Και μια πλειάδα σύγχρονων γυναικών επιστημόνων που τιμούν τους χώρους στους οποίους υπηρετούν».
Αποσπάσματα από το κείμενο που δημοσιεύτηκε στο ikariamag.

Ρεπορτάζ: Γιώργος Βιτσαράς